Startpagina / Samenvattingen / Class notes - 1.3C Child and adolescent development / moreel-adolescentie-kohlberg

Meeting 7 Morele ontwikkeling

Q: Wat zijn de twee dimensies van morele ontwikkeling?

Morele ontwikkeling omvat twee dimensies: 1. Een intrapersoonlijke dimensie, betreffende de communicatie met jezelf, zoals gedachten en gevoelens. 2. Een interpersoonlijke dimensie, die sociale interacties reguleert en conflicten bemiddelt

43 belangrijke vragen over Meeting 7 Morele ontwikkeling

Wat voor kritiek is er op Piaget's theorie over de fases van moreel denken?

Kinderen zijn minder egocentrisch dan Piaget dacht. Ook werden de capaciteiten van de kinderen onderschat. Zo zouden ze zich al eerder bewust zijn van morele intenties.

Wat zijn de twee dimensies van morele ontwikkeling?

Morele ontwikkeling omvat twee dimensies:
1. Een intrapersoonlijke dimensie, betreffende de communicatie met jezelf, zoals gedachten en gevoelens.
2. Een interpersoonlijke dimensie, die sociale interacties reguleert en conflicten bemiddelt

Hoeveel fases heeft Piaget zijn theorie over moreel denken?

2 en een transitieperiode. Ook wel de twee fasen theorie. Heteronome moreel - transitie - autonome moreel.

Wat is immanente rechtsvaardigheid?

Het concept dat als een regel wordt overtreden, er onmiddellijk straf zal worden opgelegd.

Wat is autonome moraliteit?

Autonome moraliteit (10+ jaar), waarin kinderen regels begrijpen als onderhandelbaar en gebaseerd op wederzijdse respect en samenwerking

Piaget stelde een theorie over morele ontwikkeling samen, bestaande uit twee fasen. Kohlbergs theorie over morele ontwikkeling is anders gestructureerd, hoe?

Drie niveaus met elk twee fasen

Er is één fase in het model van Kohlberg die de volgende beschrijving heeft: in deze fase baseren individuen hun morele oordelen op het begrijpen van juridisch gezag, dus de sociale orde, recht, rechtvaardigheid en plicht. Welk stadium is dit?

Fase 4, sociale orde, van niveau 2 (conventionele moraal)

Wat voor perspectief heeft Kohlberg op morele ontwikkeling?

Morele ontwikkeling wordt gestimuleerd door ons denken over morele problemen

Welke theorie van Kohlberg is gebaseerd op de cognitieve ontwikkelingsstadia van Piaget en wat houdt deze theorie in?

De theorie van Kohlberg over moraal denken is gebaseerd op de cognitieve ontwikkelingsstadia van Piaget.
Er worden zes fases van morele ontwikkeling voorgesteld. De moraliteit van de persoon wordt geleidelijk meer intern en volwassen. Het ontwikkeld door eigen denken en (bijna) niet door genen of omgeving. Dit eigen denken is meestal een conflict tussen bestaande morele opvattingen en nieuwe ideeën. Hierdoor moeten kinderen hun perspectieven aanpassen. Hierbij speelt de interactie met leeftijdgenoten een grotere rol dan regels van volwassenen.

Kohlberg heeft de regels voor fases van Piaget overgenomen en deze verwerkt in zijn eigen theorie. Hoe zien de fases van Kohlberg zijn theorie eruit?

● De fases van Kohlberg zijn kwalitatief verschillend van elkaar;
● De fases zijn niet eenmalige reacties, maar algemene denkpatronen die consequent opduiken in veel verschillende soorten kwesties;
● Zijn fases doorlopen een onveranderlijke volgorde. Kinderen gaan altijd van fase 1 naar fase 2 naar fase 3 etc. Ze slaan geen fasen over en doorlopen niet in gemengde volgorde;
● Mensen verliezen de inzichten die ze in eerdere fasen hebben opgedaan niet, maar integreren ze in nieuwe, bredere kaders;
● Volgens Kohlberg zijn de fases universeel.

Waarop is Kohlbergs theorie van morele ontwikkeling gebaseerd en wat is het meest bekende morele dilemma dat hij gebruikte?

Kohlbergs theorie is gebaseerd op interviews met kinderen en adolescenten over morele dilemma's.
Het bekendste dilemma is het Heinz dilemma, waarbij een man, Heinz, overweegt medicijnen te stelen omdat hij ze niet kan betalen voor zijn terminaal zieke vrouw. Zonder de medicijnen zal zijn vrouw overlijden, en hoewel Heinz de helft kon betalen, weigert de drogist het resterende bedrag op krediet te verstrekken.
Het dilemma richt zich op de vraag of het moreel acceptabel is om in deze situatie te stelen. Kohlbergs interesse lag in de redenering achter het antwoord, niet in of het antwoord zelf goed of fout was.

Wat is het Heinz dillemma?

Dit ging over meneer Heinz, die een terminaal zieke vrouw heeft, en de medicijnen voor haar behandeling niet kan betalen. Zonder deze medicijnen zal zij overlijden. Heinz heeft de helft van het geld bij elkaar gespaard en vraagt aan de drogist of dit voldoende is, maar de drogist wijst dit af. Het morele dilemma is dan of het oké is om te stelen.

Welke drie aspecten zijn er in de morele persoonlijkheid en wat houden ze in?

- Morele identiteit: aanwezig wanneer individuen morele opvattingen en verplichtingen hebben die centraal staan in hun leven;
- Morele karakter: houdt in dat je sterke overtuigingen hebt, volhardt en afleidingen en obstakels overwint;
- Morele voorbeelden: Mensen die een buitengewoon leven hebben geleid en hun persoonlijkheid, identiteit, karakter en deugd hebben ontwikkeld tot een niveau dat morele uitmuntendheid en toewijding weerspiegelt.

Wat is empathie en welke cognitieve component heeft het?

Empathie is het reageren op de gevoelens van iemand anders met een emotionele reactie die vergelijkbaar is met de gevoelens van de ander. Het heeft een cognitieve component: het vermogen om de innerlijke psychologische toestanden van iemand anders te herkennen, oftewel perspectief innemen, wat belangrijk is bij het ontwikkelen van moraliteit.

Hoe draagt empathie bij aan de ontwikkeling van moraliteit?

Empathie heeft een belangrijke rol bij de ontwikkeling van moraliteit omdat het helpt bij innerlijke psychologische toestanden van anderen te herkennen, wat fundamenteel is bij het vormen van moraliteit.

Hoe verklaard Freuds psychoanalytische theorie moreel gedrag?

De psychoanalytische theorie van Freud vormt schuldgevoelens en het verlangen om dit te vermijden de basis van moreel gedrag. Kinderen internaliseren de normen van goed en kwaad van de ouders en ontwikkelen zo het superego. Het superego is de morele tak van de persoonlijkheid. Freud's beweringen over de vorming van het ego en het geweten kunnen niet worden bewezen. Wel is onderzocht dat jonge kinderen zich bewust zijn van goed en kwaad, hebben het vermogen om empathie jegens anderen te tonen, ervaren schuldgevoelens, geven blijk van ongemak na een overtreding en zijn gevoelig voor het overtreden van regels

Wat is de sociaal-cognitieve theorie van moraliteit?

De sociaal-cognitieve theorie van moraliteit maakt onderscheid tussen morele competentie (het vermogen om moreel gedrag te produceren) en morele prestaties (het gebruik van dat gedrag in specifieke situaties). Een kind kan dus het cognitieve vermogen hebben om moreel gedrag te bedenken (competentie), maar dit hoeft niet altijd omgezet te worden in een daadwerkelijke gedraging (prestatie). Deze prestatie wordt bepaald door motivatie en de beloningen en prikkels om op een specifieke morele manier te handelen.

Waar legt de sociale-cognitieve theorie van moraliteit de nadruk op?

De sociale-cognitieve theorie van moraliteit legt de nadruk op een onderscheid tussen een individu, zijn morele competentie (de vaardigheid om moreel gedrag te vertonen) en morele prestatie. Morele prestaties worden gedreven door motivatie en beloningen. Morele competentie wordt gedreven door wat individuen weten en kennen over morele regels

Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen de theorie van Piaget en die van Kohlberg?

Zowel Piaget als Kohlberg benadrukken de ontwikkeling van moreel redeneren als een proces dat plaatsvindt in fasen, waarbij individuen geleidelijk complexere vormen van moreel begrip ontwikkelen.

Piaget focust op twee hoofdfases van morele ontwikkeling, terwijl Kohlberg (wel gebaseerd op Piaget) een uitgebreider model voorstelt met zes stadia, verdeeld over drie niveaus. Een belangrijk verschil is dat Piaget meer nadruk legt op de interacties tussen kinderen en hun fysieke omgeving voor morele ontwikkeling, terwijl Kohlberg de rol van sociale interacties die het vermogen tot abstract denken uitdaagt, benadrukt in de ontwikkeling van moreel redeneren

Wat is volgens Bandura ook een belangrijk proces bij moreel gedrag?

Volgens Bandura is zelfregulatie ook een belangrijk proces bij moreel gedrag. Mensen beoordelen hun eigen gedrag en de omstandigheden waaronder dit plaatsvindt in relatie tot morele normen en reguleren hun daden aan de hand van de consequenties die ze kunnen ondergaan. Ze doen dingen die hen voldoening geven en een gevoel van eigenwaarde geven.

Wanneer eindigt adolescentie en begint volwassenheid en welke rol speelt cultuur hierin?

Het is onduidelijk wanneer de adolescentie precies eindigt en volwassenheid begint.
Cultuur heeft hier invloed op: in Nederland mag je bijvoorbeeld met 18 jaar alcohol drinken, maar in Amerika mag dit pas vanaf 21 jaar. Binnen elke cultuur vinden we de fase van adolescentie bij jongeren, maar het verschil tussen deze culturen zit tussen het begin en einde hiervan.
Ontwikkelingspsychologen verwijzen naar adolescentie als de fase tussen 10 en 22 jaar oud

Wat zeggen ontwikkelingspsychologen over de leeftijdsfase van adolescentie in vergelijking met andere culturen?

- Ontwikkelingspsychologen definiëren adolescentie als de fase tussen 10 en 22 jaar oud.
- Binnen elke cultuur hebben we de fase van adolescentie bij jongeren, maar er is verschil in deze culturen tussen het begin en einde hiervan.

Wat zijn kenmerken van de puberteit?

Kenmerken zijn onder andere:
1. Toename in stemmingswisselingen
2. Verandering in slaappatronen, waarbij jongeren pas later op de avond moe worden (door hormonen) en meer slaap nodig hebben. Hierdoor kan een gevoel ontstaan van een continue ‘jetlag’;
3. Testosteronniveaus stijgen aanzienlijk bij jongens, tot 20 keer hoger tussen de leeftijd van 10 en 15 jaar.

Hoe kan er gemeten worden wanneer de puberteit begint?

Puberteit is het begin van de adolescentie. Het is makkelijk te meten wanneer de puberteit begint, omdat deze gepaard gaat met hormonale en lichamelijke veranderingen. Mensen ervaren bijvoorbeeld een groeispurt tijdens deze fase. Dit heeft niet alleen effect op hoe je eruitziet, maar ook op hoe je je voelt.

Hoe verandert de betekenis van vriendschappen tussen het zijn van een 8-jarige en een 15-jarige?

Voor een 8-jarige is de betekenis van vriendschap vaak gerelateerd aan 'iemand hebben om mee te spelen'.
Voor een 15-jarige verschuift dit meer naar 'iemand hebben om te vertrouwen'.

De kwaliteit van vriendschappen evolueert van genot naar vertrouwen.

Wat zijn enkele specifieke kenmerken van generatie Z?

Generatie Z is geboren tussen 1997 en 2010.

Een typisch kenmerk van deze generatie is dat het geen kennis heeft van een tijd zonder internet. Dit leidt tot hyperconnectiviteit, waarbij je met iedereen over de hele wereld verbonden kunt zijn.
98% van de jongeren bezit een mobiele telefoon en is elke dag zes tot negen uur online.
Deze generatie is meer gefocust op anderen, gebruikt minder alcohol en drugs, maar ervaart meer stress gerelateerde klachten.

Welk effect had de lockdown op de empathische bezorgdheid en mogelijkheden voor emotionele steun onder jongeren volgens het onderzoek van Eveline Crone?

Toename in het nemen van andere perspectieven: begrip van behoeften van anderen.
Afname van empathische bezorgdheid, doordat mensen elkaar fysiek minder konden steunen.
Afname van mogelijkheden voor emotionele steun.

Wat gebeurt er met de dichtheid van neuronen en de verbindingen tijdens de neurocognitieve ontwikkeling vanaf de geboorte tot de volwassenheid?

Vanaf de geboorte tot het tweede jaar vindt er een significante toename van hersengroei plaats.
Tegen de tijd dat iemand volwassen is, is de dichtheid van de neuronen groter en de verbindingen meer gefocust

Door welke twee veranderingen worden de hersencellen tussen 8 en 24 jaar een stuk minder snel gemaakt?

● Neuronen worden verkleind, waarbij het verschil tussen hersengebieden bepaald hoe snel deze verkleining plaatsvindt;
● De verbindingen tussen de verschillende hersengebieden nemen steeds meer toe tot ongeveer 20 jaar. Het brein wordt meer gespecialiseerd, maar niet alle hersengebieden ontwikkelen tegelijk. Onderzoekers zeggen vaak ‘gebruik het of verlies het’ als ze het hebben over deze structurele breinontwikkeling. Dit houdt in dat neuronen die je veel gebruikt steeds sterker worden en neuronen die je niet gebruikt uiteindelijk verliest.

Deze twee grote veranderingen kunnen verklaren waarom jongeren gevoeliger zijn voor wat er gebeurt in hun omgeving.

Waar is het onderzoek naar de ontwikkeling van adolescente hersenen op gericht?

- Het onderzoek richt zich op de dichtheid van neuronen en verbindingen tussen neuronen.
- Daarnaast wordt bekeken welke hersengebieden gedeactiveerd worden bij het uitvoeren van taken.
- Er wordt specifiek geanalyseerd of de prefrontale cortex actief of inactief is.

Hoe blijkt de prefrontale cortex zich te ontwikkelen tijdens de adolescentie?

Een onderzoek is uitgevoerd met behulp van beeldvorming van de hersenen, zoals MRI. In dit onderzoek is niet alleen gefocust op de dichtheid van neuronen en verbindingen tussen neuronen, maar ook op welke hersengebieden geactiveerd worden wanneer een bepaalde taak wordt uitgevoerd. Uit deze studies blijkt dat de prefrontale cortex actief wordt wanneer er taken worden uitgevoerd, zoals cognitieve flexibiliteit, creatieve oplossingen vinden en zelfbeheersing toepassen. Dit zijn taken waarin adolescenten, naarmate ze ouder worden, steeds beter worden. De prefrontale cortex is ook voorspellend in hoe iemand zich zal ontwikkelen in school-gebaseerde prestaties. Jongeren die meer activiteit hebben in de prefrontale cortex dan anderen, doen het twee jaar later beter op verschillende cognitieve taken

Wat zijn voorbeelden van risicogedrag die een piek kennen in de adolescentie?

Overtredingen, winkeldiefstal, overmatig alcoholgebruik en onbeschermde seks

Welke onbalans ontstaat er in het brein tijdens de adolescentie en wat zijn de gevolgen hiervan?

Tijdens de adolescentie ontstaat er een onbalans in het brein doordat er meer activiteit plaatsvindt in het subcorticale gebied, wat het emotiecentrum wordt genoemd, dan in de frontale kwab, wat het controlecentrum wordt genoemd. Er is dan sprake van een verhoogde beloningsgevoeligheid gecombineerd met een lage impulscontrole.

Wat kan een toename van testosteron in combinatie met verhoogde activiteit in het subcorticale gebied van het brein betekenen voor jongeren?

- Toename van testosteron plus verhoogde activiteit in het subcorticale gebied kan negatieve groeitrajecten veroorzaken, zoals meer risicogedrag en drugsgebruik.
- Daarnaast zijn er ook potentieel positieve groeitrajecten mogelijk. Het nemen van risico’s kan ook voordelen hebben, zoals het opdoen van verschillende ervaringen en en persoonlijke ontwikkeling.
- Het nemen van risico's wordt traditioneel gezien als negatief, maar kan voor jongeren ook een positieve ervaring vormen.

Wat suggereren de resultaten van het onderzoek naar zelfevaluatie tijdens de adolescentie?

- Tijdens de adolescentie vertoont de positieve zelfevaluatie een dip. Negatieve zelfevaluatie bereikt een piek in dezelfde periode.
- Adolescenten zijn mogelijk gevoeliger voor zelfkritiek en twijfels, in het bijzonder op het academisch gebied.
- Dit kan leiden tot angst voor negatieve beoordelingen van anderen.
- Er is een positieve correlatie tussen de activiteit in het mediale prefrontale cortex en zelftwijfel. De piek van activiteit in de mediale prefrontale cortex en zelftwijfel valt samen met de periode van sterkste zelftwijfel, meestal midden in de adolescentie.

Wanneer piekt de krachtsspurt bij jongens? (+ age range)

15.3(13-17)

Wanneer gaan de teelballen groeien bij jongens? (+ age range)

11.5 (9.5-13.5)

Wanneer verschijnt er schaamhaar bij jongens? (+ age range)

12 (10-15)

Wanneer pieken meisjes hun gewichtspurt? (+ age range)

12.7 (10-14)

Wanneer zijn de borste volgroeid bij meisjes? (+ age range)

15 (10-17)

Wanneer piekt de gewichtsspurt bij jongens? (+ age range)

14 (12.5-15.5)

Wanneer begint gezichtshaar te groeien bij jongens? (+ age range)