ASTMA/COPD
46 belangrijke vragen over ASTMA/COPD
Spirometrie wat is het en hoe wordt het berekend?
Het meet de longfunctie
-FEV1:hoeveelheid lucht uitgeademd in 1 sec
-FVC: maximaal hoeveelheid lucht geforceerd uit geademd lucht
Luchtwegobstructie/Ratio: FEV1/FVC
De reden dat dit een geschikte indicator is voor luchtwegobstructie is omdat,
Stel de ratio is 0.55-->betekent 55% krijg je uitgeademd in die 1 sec. Dus geeft de snelheid weer.
-FEV1:hoeveelheid lucht uitgeademd in 1 sec
-FVC: maximaal hoeveelheid lucht geforceerd uit geademd lucht
Luchtwegobstructie/Ratio: FEV1/FVC
De reden dat dit een geschikte indicator is voor luchtwegobstructie is omdat,
Stel de ratio is 0.55-->betekent 55% krijg je uitgeademd in die 1 sec. Dus geeft de snelheid weer.
Tot welke gnm groep horen Formoterol en Salmeterol?
LABA (long acting Beta-2 agonist)
Bijwerkingen:
-spiertremor
-verhoogde hartslag
-spierkrampen
Voordeel van Formoterol:
lang en snelwerkend: voor zo nodig gebruikt
Bijwerkingen:
-spiertremor
-verhoogde hartslag
-spierkrampen
Voordeel van Formoterol:
lang en snelwerkend: voor zo nodig gebruikt
Tot welke gnm groep horen Tiotropium (Spiriva)?
LAMA (long acting muscarine antagonist)
remt het effect van Ach
Anti-cholinerge bijwerkingen:
-wazig zien
-urine rentie : mictiestoornis
-droge mond
-misselijkheid
remt het effect van Ach
Anti-cholinerge bijwerkingen:
-wazig zien
-urine rentie : mictiestoornis
-droge mond
-misselijkheid
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Paloma
Rechten 
Voor mijn 1e tentamen haalde ik een 6. Toen ben ik gaan zoeken naar manieren om beter te leren en ben ik Study Smart tegen gekomen. Sindsdien heb ik een 9,0 - 8,0 - 7,6 - 8,0 - 8,0 gehaald. Ik raad het echt íédereen aan die het maar horen wil. Ik ben er zo blij mee!!
Zeger
Handels- wetenschappen Met mijn oude methode was ik geslaagd voor maar 3 van de 8 vakken. Sinds ik mijn aantekeningen digitaal maak in study smart, ben ik voor alle vakken de éérste keer geslaagd. StudySmart neemt voor mij de stress van slagen of niet slagen weg.
Sara
Bestuurskunde Door StudySmart gaat het op zo veel vlakken beter met mij. Eerst had ik continu studiestress en ik had nergens tijd voor. Nu voel ik mij rustig en zelfverzekerd (door gebruik van het programma). Eerst haalde ik meestal een 7, nu vaak een 8 of zelfs een 9.
Fleur
Bedrijfskunde HBO Hey Chris, ik wil je echt hartelijk danken voor het ontwikkelen van het platform. Ik haalde hiervoor altijd rond de 6/10 voor m'n tentamens, nu een 8,6, een 7,9 en een 7,6!!
Amber
Psychologie (master) Sinds ik Study Smart gebruik, is mijn gemiddelde 1 punt gestegen. Ik heb zelfs een statistisch vak met een 10/10 afgerond terwijl ik slecht ben in statistiek. Nu volg ik extra vakken omdat vorig jaar zo goed ging door Study Smart. Veel dank!
Jana
Verpleegkunde Sinds ik ben gaan leren met StudySmart ben ik geslaagd voor al mijn examens!!! Geen herexamens!! Eerst was ik al blij met een voldoende en nu haal ik alleen maar goede cijfers. Veel dank!
Miloe
24 – Student B&O Ik heb alle vakken die ik met Study Smart heb geleerd gehaald. Met rechten ben ik van een 5 naar een 8 gegaan! Ik weet nu zeker dat ik al mijn vakken gewoon ga halen.
Nina
19 – Student Communication Ik dacht altijd dat ik goed studeerde. Mijn cijfers waren ook prima. Ik had mij nooit kunnen voorstellen dat ik zo veel beter en sneller zou studeren door het toepassen van deze vaardigheden.
Babette
19 – Student Marketing Ik voel mij voor het eerst 100% zeker over de manier waarop ik leer. Ik heb nu het complete overzicht en de structuur die ik nodig had
Kurt
22 – Student Industrial Eng Door Study Smart kreeg ik weer plezier in het studeren en haalde ik direct betere cijfers. Alles ging ineens beter. Ik raad Study Smart enorm aan aan scholieren en studenten.
Regan
24 – Student Law Met dit plaform kan ik super snel en gestructueerd studeren. Ik ben nooit meer de weg kwijt in de stof of in mijn aantekeningen en maak veel sneller goede samenvattingen.
Wouter
21 – Student Psychology Eerst waren mijn aantekeningen een zooitje. Nu gebruik ik Study Smart en studeer ik super gestructureerd. Het helpt mij om tijd te besparen waardoor ik ook andere dingen kan doen die ik belangrijk vind.
Janneke T
Teacher Leerlingen die met het systeem hebben gewerkt hebben gewoon een beter resultaat behaald. Het systeem past alle leertrucjes zo toe, dat zowel de kinderen die goed scoren, maar ook zij die minder scoren, aan hun trekken komen.
Sietse
Muziektherapie Hey Chris, ik wil je enorm bedanken. Het vak waar ik vorig jaar nog net een 5,5 voor haalde, heb ik nu voor ditzelfde vak maar liefst een 9,7 gehaald! Mede dankzij jouw methode! Heel erg bedankt!
Marije
Parent Het grootste effect is dat mijn kind veel enthousiaster is over school! Elke ouder wilt graag dat zijn kind het goed doet op school, en Study Smart draagt daar aan bij.
Delano
Diergeneeskunde Dankzij StudySmart heb ik vorig jaar al mn examens gehaald en ook veel betere punten gehaald. Maar bovenal heb ik nu gewoon een heel goede studiemethode onder de knie, waarmee ik zeker weet dat ik de rest van mijn studie gewoon ga halen.
Tot welke gnm groep horen ipratropium?
SAMA (short acting muscarine antagonist)
-remmen: effect van Ach
-anticholinerge bijwerkingen:
-droge mond
-wazig zien
-urineretentie: mictie stoornis
-misselijkheid
-remmen: effect van Ach
-anticholinerge bijwerkingen:
-droge mond
-wazig zien
-urineretentie: mictie stoornis
-misselijkheid
Welke gnm behoren tot de inhalatie corticosteroïden (ICS) en wanneer worden ze pas ingezet?
-Fluticasonpropionaat
-Becalomethason (off-label)
-Budesonide (off-label)
-Binden aan een corticoide-receptor: zorgen voor minder afgifte van font-weightinflammatoire cytokine
font-weight-Ze zijn minder effectief font-weightbij COPD
-wel meer effectief font-weightbij ASTMA
-Want ze zorgen voor aantrekking van neutrofielen.
COPD: heb je al veel neutrofielen
font-weightBijwerkingen:
-->longinfecties: longonsteking
-hoesten
-droge mond
-heesheid
-meer kans op schimmelinfectie
Deze mag je pas toedienen als er meer>2 excerbaties in een jaar zijn op gaan treden.
-Becalomethason (off-label)
-Budesonide (off-label)
-Binden aan een corticoide-receptor: zorgen voor minder afgifte van font-weightinflammatoire cytokine
font-weight-Ze zijn minder effectief font-weightbij COPD
-wel meer effectief font-weightbij ASTMA
-Want ze zorgen voor aantrekking van neutrofielen.
COPD: heb je al veel neutrofielen
font-weightBijwerkingen:
-->longinfecties: longonsteking
-hoesten
-droge mond
-heesheid
-meer kans op schimmelinfectie
Deze mag je pas toedienen als er meer>2 excerbaties in een jaar zijn op gaan treden.
Leg adv het werkingsmechanisme van LABA en LAMA uit hoe deze de hartfrequentie kunnen verhogen?
-LABA's: zijn agoniste van beta-2-receptoren maar kunnen in hogere doseringen ook aangrijpen op de beta-1-receptor in het hart.
Dit leidt tot een hoger hartfrequentie en mogelijk Angieuze klachten.
-LAMA's zijn antagonisten van de M3, die niet alleen in de alveoli zit, maar ook op het hart voorkomt.
-onder invloed van de nervus vagus zal normaal gesproken Ach de M3-receptor stimuleren hetgeen tot een afname van de hartfrequentie leidt.
-Blokkade van de cardiale M3-beta-2-receptoren verminderen de parasympatische invloed op he hart-->waardoor je toename krijgt van hartfrequentie .
Dit leidt tot een hoger hartfrequentie en mogelijk Angieuze klachten.
-LAMA's zijn antagonisten van de M3, die niet alleen in de alveoli zit, maar ook op het hart voorkomt.
-onder invloed van de nervus vagus zal normaal gesproken Ach de M3-receptor stimuleren hetgeen tot een afname van de hartfrequentie leidt.
-Blokkade van de cardiale M3-beta-2-receptoren verminderen de parasympatische invloed op he hart-->waardoor je toename krijgt van hartfrequentie .
Salmeterol (serevent) is verkrijgbaar als poederinhalator (Diskus, 50mcg/dosis) of als aerosol (25 mcg/dosis) Het therapeutisch gebruik van salmeterol is 2 dd 50 mcg.
Wat zou een verklaring kunnen zijn voor de afwijkende hoeveelheid salmeterol per dosis aerosol=25 in vergelijking met de poederinhalator (Diskus =50)?
Aerosol (die kleine): het volume van de wolk die een aerosol kan produceren is beperkt.
Dus de hoeveelheid vloeistof die vrijkomt kan maar een beperkte hoeveelheid salmeterol bevatten.
In Diskus (poederinhalator) heb je niet de beperking van de oplosbaarheid van het geneesmiddelen in de aerosolvloeistof.
Dus de hoeveelheid vloeistof die vrijkomt kan maar een beperkte hoeveelheid salmeterol bevatten.
In Diskus (poederinhalator) heb je niet de beperking van de oplosbaarheid van het geneesmiddelen in de aerosolvloeistof.
In gezonde peropsen worden de kleine luchtwegen (broncholioli) opengehouden door de alveolaire wanden die veel elastine bevatten. Wat is de functie van deze elveolaire wanden?
Deze alveolaire wanden voorkomen dat de bronchioli inklappen tijdens het uitademen
Beschrijf wat de 3 belangrijkste processen zijn die verantwoordelijk zijn voor het vernauwen en inklappen van bronchioli bij COPD?
1. Emfyseem:
door een verstoring van de balans tussen proteasen (knipt eiwitten in stukjes) kan een verhoogde activiteit van proteasen leiden tot afbraak van het elastine in alveolaire wanden.
hierdoor verwijden de alvealaire wanden en staan de bronchioli (met name tijden (exparatie: uitademing) minder open.
2.obstructieve bronchiolitis:
inflammatie van de mucuslaag en afzetting van bindweefsel (fibrosis) leidt tot verdikking van de bronchioliwand-->obstructie
3.mucushypersecratie:
verhoogde productie van mucus en excudaat (vocht dat onstaat door een onsteking)doet de kleine luchtwegen dichtslibben (verstoppen)
door een verstoring van de balans tussen proteasen (knipt eiwitten in stukjes) kan een verhoogde activiteit van proteasen leiden tot afbraak van het elastine in alveolaire wanden.
hierdoor verwijden de alvealaire wanden en staan de bronchioli (met name tijden (exparatie: uitademing) minder open.
2.obstructieve bronchiolitis:
inflammatie van de mucuslaag en afzetting van bindweefsel (fibrosis) leidt tot verdikking van de bronchioliwand-->obstructie
3.mucushypersecratie:
verhoogde productie van mucus en excudaat (vocht dat onstaat door een onsteking)doet de kleine luchtwegen dichtslibben (verstoppen)
Ondank het gebruik van SABA +SAMA blijkt dat mevrouw last krijgt van toenemende longaanvallen wat kan je nu als advies geven?
Het is belangrijk om een langwerkende luchtwegverwijder te gaan starten of te continueren.
Mevrouw die grbuikt als tiotropium (LAMA)
1e optie: Evidence zegt dat LAMA+LABA kan zorgen voor verminderde longaanvallen. Oke dus formeterol toevoegen en kijken hoe dat gaat.
2e optie: of dat LABA+ICS ook kan zorgen voor verminderde longaanvallen. dus tiotropium te gaan vervangen met formeterol+ budesonide
Mevrouw die grbuikt als tiotropium (LAMA)
1e optie: Evidence zegt dat LAMA+LABA kan zorgen voor verminderde longaanvallen. Oke dus formeterol toevoegen en kijken hoe dat gaat.
2e optie: of dat LABA+ICS ook kan zorgen voor verminderde longaanvallen. dus tiotropium te gaan vervangen met formeterol+ budesonide
Meneer (72 jaar) komt bij de huisarts voor zijn COPD-controle. Zijn klachten zijn onveranderd zoals:
-hoesten
-het ophoesten van slijm vooral in de ochtend
-lichte kortademigheid bij inspanning
hij rookt al 40 jaar een pak sigaretten per dag.
Beschrijf de rol van macrofagen en neutrofiele bij de pathogenese van COPD
Macrofagen kunnen door de sigarettenrook en andere irritantia worden geactiveerd tot het vrijzetten van neurtofiel-chomotactische factoren.
-Neutrofiel en macrofagen zetten vervolgens verschillende proteases vrij, die het bindweefsel in het longparenchym afbreken wat leidt tot emfyseem en die de mucussecretie stimuleren
-Neutrofiel en macrofagen zetten vervolgens verschillende proteases vrij, die het bindweefsel in het longparenchym afbreken wat leidt tot emfyseem en die de mucussecretie stimuleren
Meneer geeft aan dat hij meer last heeft benauwdheid dan 2 maanden terug.
de huisarts voert een spirometrietest uit: 70% voorspelde waarde (snelheid waarmee uw longen ingeademende zuurstof in uw bloed doorgeeft)
hij gebruikt nu nog ipratropiumbromide (SAMA, short acting muscarine antagonist)
de huisarts schrijft het volgende voor:
- triotropium LAMA (long acting muscarine antagonist)
- salbutamol inhalatiepoeder
Het gebruik van ipratropiumbromide wordt gelijk gestopt.
tiotropium en ipratropium behoren tot de groep van de parasympathicolytica. Hoe zorgen deze middelen tot verminderen van de klachten COPD?
Tiotropium en ipratropium zijn:
-muscarine-antagonisten/anticholinergica.
-Blokkade van vooral de M3-receptoren op bronchiaal glad spierweefsel leidt tot bronchodilatatie en daling van musussecretie.
-->In dit geval wordt een SAMA ingewisseld voor een LAMA.
-->kortwerkend geruild voor langwerkend zodat de klachten wrden onderdrukt gedurende dag.
-muscarine-antagonisten/anticholinergica.
-Blokkade van vooral de M3-receptoren op bronchiaal glad spierweefsel leidt tot bronchodilatatie en daling van musussecretie.
-->In dit geval wordt een SAMA ingewisseld voor een LAMA.
-->kortwerkend geruild voor langwerkend zodat de klachten wrden onderdrukt gedurende dag.
Is er een therapeutisch rationale om tiotropium en salbutamol samen voor te schrijven?
Ja, de twee gnm'en hebben verschillende behandeldoelen.
-Tiotropium is een LAMA (long acting muscarine antagonist).
Bij aanhoudende klachten van dyspneu, exerbaties wordt bij patiënten overgestapt op onderhoudsbehandeling met langwerkende luchwegverwijder.
Sabutamol is een SABA (short acting beta 2 agonist) kan worden gebruikt als 'zo nodig' medicatie bij verergering van de klachten (bij inspanning)
-Tiotropium is een LAMA (long acting muscarine antagonist).
Bij aanhoudende klachten van dyspneu, exerbaties wordt bij patiënten overgestapt op onderhoudsbehandeling met langwerkende luchwegverwijder.
Sabutamol is een SABA (short acting beta 2 agonist) kan worden gebruikt als 'zo nodig' medicatie bij verergering van de klachten (bij inspanning)
Wat is het beleid bij het optreden van niet-ernstige exacerbatie van COPD en wat verwacht je dat de huisarts gaat voorschrijven?
Een acute excerbatie van COPD wordt gekarakteriseerd door een verergering van de:
-dyspneu
-hoest
-vorming van sputum
-luchtwegobstructie
bij licht/matige excerbatie behandel je door:
-ophogen dosering SABA/SAMA naar max 8dd (salbutamol:SABA van 4 -->8)
-stootkuur predinisolon 1 dd 30 mg voor 7-14 dagen(remt ontstekingen)
-Indien bacteriële infectie: amoxicilline of bij overgevoeligheid doxycyline
-dyspneu
-hoest
-vorming van sputum
-luchtwegobstructie
bij licht/matige excerbatie behandel je door:
-ophogen dosering SABA/SAMA naar max 8dd (salbutamol:SABA van 4 -->8)
-stootkuur predinisolon 1 dd 30 mg voor 7-14 dagen(remt ontstekingen)
-Indien bacteriële infectie: amoxicilline of bij overgevoeligheid doxycyline
Het nichtje (37 jaar) van meneer heeft nooit gerookt. Toch heeft zij COPD. Na onderzoek is gebleken dat zij een alfa1-antitrypsinedeficientie heeft. Verklaar hoe deze genetische afwijking kan leiden tot het ontstaan van COPD?
Bij de pathofysiologie van COPD spelen de volgende een belangrijke rol:
-inflammatoire cellen
-oxidatieve stress
-disbalans tussen proteases en antiproteases
alfa1-antitrypsine is een antiprotease.
Antiproteases remmen de werking van proteases, zoals:
-neutrofiele elastine
-matrix metalloproteinases , die kunnen leiden tot afbraak van de alveoli (emfyseem) en tot hypersecretion van mucus (chronische bronchitis)
-inflammatoire cellen
-oxidatieve stress
-disbalans tussen proteases en antiproteases
alfa1-antitrypsine is een antiprotease.
Antiproteases remmen de werking van proteases, zoals:
-neutrofiele elastine
-matrix metalloproteinases , die kunnen leiden tot afbraak van de alveoli (emfyseem) en tot hypersecretion van mucus (chronische bronchitis)
Mevrouw van 64 jaar is gediagnosticeerd met een lichte vorm van COPD. Ze is benauwd en hoest veel.
Ze gebruikt voor haar COPD salbutamol (SABA) . Onlangs is ze gestopt met roken.
De benauwdheid en hoesten nemen echter nauwelijks af. De arts besluit om salmeterol (LAMA) toe te voegen.
Wat is de toegevoegde waarde van het toevoegen van salmeterol aan de samotalmedicatie?
Het verlaagt de kans op benauwdheidsaanvallen.
sabutamol: SABA: kortdurende beta2 agonisten zijn voor het couperen van de aanvallen: ze werken:
-snel (5-10 min)
-kort (4-6 uur)
salmeterol: LABA: langwerkende beta2-agonisten werken:
-minder snel (10 a 20 min)
-maar wel langer (12 uur)
Ze zorgen voor de vermindering van uitademings-luchtstroom door een afname van de basislijn van 'air trapping'.
-Hierdoor wordt de afstand tot de kritische drempel waarop 'air trapping' plaats vindt (geassocieerd/longaanval met excerbaties COPD) vergroot en zal de kans op een aanval verminderd worden.
Door hun langer durende werking hebben ze een continue effect.
sabutamol: SABA: kortdurende beta2 agonisten zijn voor het couperen van de aanvallen: ze werken:
-snel (5-10 min)
-kort (4-6 uur)
salmeterol: LABA: langwerkende beta2-agonisten werken:
-minder snel (10 a 20 min)
-maar wel langer (12 uur)
Ze zorgen voor de vermindering van uitademings-luchtstroom door een afname van de basislijn van 'air trapping'.
-Hierdoor wordt de afstand tot de kritische drempel waarop 'air trapping' plaats vindt (geassocieerd/longaanval met excerbaties COPD) vergroot en zal de kans op een aanval verminderd worden.
Door hun langer durende werking hebben ze een continue effect.
2 jaar later komt mevrouw weer bij de arts vanwege toename van de klachten. De arts wil een inhalatiecorticosteroïde voorschrijven.
In welke situatie zijn ICS bij COPD patiënten geïndiceerd?
Bij herhaalde ernstige exacerbaties
(meer dan 2 x per jaar, behandeld met prednisolon of een antibioticum of ziekenhuisopname),
de langwerkende bronchusverwijders werken niet effectief genoeg om de exacerbaties te voorkomen.
(meer dan 2 x per jaar, behandeld met prednisolon of een antibioticum of ziekenhuisopname),
de langwerkende bronchusverwijders werken niet effectief genoeg om de exacerbaties te voorkomen.
Bij COPD kan er gebruik worden gemaakt van:
langwerkende luchtwegverwijders. Welke zijn het?
-langwerkende muscarine-antagonisten (LAMA): tiopropium,
-langwerkende anticholinergica's LAA??
-langwerkende beta-agonisten (LABA): salmeterol, Formeterol
-langwerkende anticholinergica's LAA??
-langwerkende beta-agonisten (LABA): salmeterol, Formeterol
De arts schrijft het preparaat Foster voor:
dit is een combinatiepreparaat van:
-beclomethasondipropionaat en formoterol. In de productinformatie van Foster staat vermeld:
''Bij omzetting van gewone naar extra fijne dosis-formulering rekening houden met een vereiste dosisaanpassing''.
Welke dosisaanpassing wordt er verwacht als je van een gewone dosisformulering-->extra fijne dosisformulering gaat?
Je verwacht dan een lagere dosis.
De benaming extra fijne dosis-formulering heeft betrekking op de extrafijne deeltjesgrootte verdeling van de meclomethasondipropionaat.
De deeltjesgrootte van de extra fijne formulering is kleiner dan de gewone formulering.
-grotere deeltjes zullen eerder in de keel neerslaan.
-De deeltjes zijn kleiner en zullen daardoor dieper in de luchtwegen komen als ze geïnhaleerd worden;-Ze zullen daardoor meer effect kunnen hebben: gevolg is een lagere dosering.
De benaming extra fijne dosis-formulering heeft betrekking op de extrafijne deeltjesgrootte verdeling van de meclomethasondipropionaat.
De deeltjesgrootte van de extra fijne formulering is kleiner dan de gewone formulering.
-grotere deeltjes zullen eerder in de keel neerslaan.
-De deeltjes zijn kleiner en zullen daardoor dieper in de luchtwegen komen als ze geïnhaleerd worden;-Ze zullen daardoor meer effect kunnen hebben: gevolg is een lagere dosering.
Wat is in detail (second messengersysteem) het aangrijpingspunt van salmeterol?
1-binding aan de actieve B2-receptor op het gladde spierweefsel in de luchtwegen (activatie)
2- Hierdoor relaxeert het spierweefsel.
3-Via activatie van adenylyl cyclase en cAMP (intracellulair) treedt activatie van PKA (portein kinase A) en Epac op.
4- via cascade relaxatie van het gladde spierweefsel.
-door activatie van cAMP wordt de intracellulaire Ca2 verlaagd, wat ook leidt tot de relaxatie van het gladde spierweefsel.
2- Hierdoor relaxeert het spierweefsel.
3-Via activatie van adenylyl cyclase en cAMP (intracellulair) treedt activatie van PKA (portein kinase A) en Epac op.
4- via cascade relaxatie van het gladde spierweefsel.
-door activatie van cAMP wordt de intracellulaire Ca2 verlaagd, wat ook leidt tot de relaxatie van het gladde spierweefsel.
Mevrouw van 67 jaar presenteert zich bij de huisarts met klachten passend bij beginnende COPD. Na spirometrie kan de diagnose COPD worden bevestigd.
FEV1/FVC<0.7 en FEV1 is 70%.
Bij 'nieuwe' patienten met COPD kan de huisarts kiezen voor een:
-kortwerkende beta-2-agonist (SABA)
-kortwekrende muscarine-antagonist (SAMA)
in poederinhabaltor (Diskus) of dosisaerosol
Op basis van welke ciriteria maakt de huisarts de keuze voor een van beide gnm'groepen?
en op basis van welke criteria maakt de huisarts de keuze voor een van beide toedieningsvormen?
Bij 'nieuwe' patienten COPD zijn er geen criteria op te noemen.
Het is een kwestie van uitproberen welke van beide een goed effect heeft bij de patient.
Hartritmestoornissen, urineretentie etc. Zullen zeer waarschijnlijk niet verslechteren bij gebruik van een kortwerkend middelen bij patienten die beginnende COPD-klachten hebben en dus waarschijnlijk lage doseringen luchtwegmediatie aan het gebruiken zijn.
Keuze toedieningsvorm wordt gemaakt op basis de patients van:
-inhalatiekracht
-handspierkracht
Gezien leeftijd van mevrouw
en waarden uit spirometrie is een poederinhalator waarschijnlijk de meeste geschikte toedieningsvorm.
Het is een kwestie van uitproberen welke van beide een goed effect heeft bij de patient.
Hartritmestoornissen, urineretentie etc. Zullen zeer waarschijnlijk niet verslechteren bij gebruik van een kortwerkend middelen bij patienten die beginnende COPD-klachten hebben en dus waarschijnlijk lage doseringen luchtwegmediatie aan het gebruiken zijn.
Keuze toedieningsvorm wordt gemaakt op basis de patients van:
-inhalatiekracht
-handspierkracht
Gezien leeftijd van mevrouw
en waarden uit spirometrie is een poederinhalator waarschijnlijk de meeste geschikte toedieningsvorm.
Wat is een goede nierfunctie?
Normaal: 100 ml/min
op 80 jarige leeftijd normaal: 50ml/min
op 80 jarige leeftijd normaal: 50ml/min
Noem 3 prikkels die excerbatie kunnen uitlokken en beschrijf het proces.
Er zijn 3 uitlokkende factoren bekend.
-bacteriën
-virussen
-infectieuze prikkelen zoals luchtvervuiling (smog)
Deze 3 factoren kunnen het:
-luchtwegepitheel activeren
-macrofagen activeren
--> om ontstekingsmediatoren te trekken
zoals: font-weightcytokines: en de volgende af te geven
-TNF-alfa
-IL-6
-IL-8
Deze cytokines trekken neutrofielen aan welke worden geactiveerd en op hun beurt oxidatieve moleculen en proteasen vrijzetten.
Hierdoor wordt het ontstekingsproces verergert!
emfyseem: alveoli wand wordt gekpot gemaakt
hypersectie van mucus
-bacteriën
-virussen
-infectieuze prikkelen zoals luchtvervuiling (smog)
Deze 3 factoren kunnen het:
-luchtwegepitheel activeren
-macrofagen activeren
--> om ontstekingsmediatoren te trekken
zoals: font-weightcytokines: en de volgende af te geven
-TNF-alfa
-IL-6
-IL-8
Deze cytokines trekken neutrofielen aan welke worden geactiveerd en op hun beurt oxidatieve moleculen en proteasen vrijzetten.
Hierdoor wordt het ontstekingsproces verergert!
emfyseem: alveoli wand wordt gekpot gemaakt
hypersectie van mucus
Menee van 86 heeft ooit een myocardinfarct doorgemaakt en heeft nu hartfalen en COPD. Verder heeft hij een goede nierfunctie eGRF=76
hij krijgt;
-Clopidogrel
-ASA
-Simvastatine
-Salbutamol
-Metoprolol
-Formoterol
-Bumetadine
Afgelopen winter heeft hij 2 korte periode doorgemaakt waarbij zijn kortademigheids klachten erg toenamen en hij heel veel moest hoesten. Hij heeft toen van de huisarts een antibioticum kuurtjes gekregen en nog een andere kuurtje
Welke 'andere kuurtje' heeft de meneer gekregen en waarom?
Bij exacerbaties word:
-antibiioticum: om de bovenste luchtwegen te behandelen
-glucocoritcoide in hoge dosering gegeven: ontstekkingsremmend effect (los van de verwekker) -->hierdoor krijg je minder zwelling en minder obstructie van de luchtwegen-->patient krijgt weer adem.
Deze is alleen kortdurend om systemische bijwerkingen te voorkomen. Bijv: prednisolson (glucocorticoid) 30 mg gedurende 7 dagen
-antibiioticum: om de bovenste luchtwegen te behandelen
-glucocoritcoide in hoge dosering gegeven: ontstekkingsremmend effect (los van de verwekker) -->hierdoor krijg je minder zwelling en minder obstructie van de luchtwegen-->patient krijgt weer adem.
Deze is alleen kortdurend om systemische bijwerkingen te voorkomen. Bijv: prednisolson (glucocorticoid) 30 mg gedurende 7 dagen
Hoe zou je de exacerbatie met de bestaande (luchtweg) medicatie kunnen verlichten?
Dat zou kunnen door de Nexthaler (formoterol/beclometason) als zonodig medicatie te gebruiken ipv de twee maal daagse toepassing.
De patient mag dan naar behoefte inhaleren (tot 8 keer per dag) waarbij de hoge doses van het corticosteroide beclomethason het 'andere kuurtje' prednisolon (glucocorticoid) vervangt!!.
Dus dat ander kuurtje hoef je gewoon ook niet te doen!
Dankzij de snelle inzet van werking van formoterol zal de gebruiker ook snel meer lucht ervaren. Een antibioticumkuur kan nog wel noodzakelijk zijn.
dus wel een antibioticum gebruiken maar een glucocoritcoid hoeft niet meer vanwege de hoge doses corticosteroid (beclomethason)
De patient mag dan naar behoefte inhaleren (tot 8 keer per dag) waarbij de hoge doses van het corticosteroide beclomethason het 'andere kuurtje' prednisolon (glucocorticoid) vervangt!!.
Dus dat ander kuurtje hoef je gewoon ook niet te doen!
Dankzij de snelle inzet van werking van formoterol zal de gebruiker ook snel meer lucht ervaren. Een antibioticumkuur kan nog wel noodzakelijk zijn.
dus wel een antibioticum gebruiken maar een glucocoritcoid hoeft niet meer vanwege de hoge doses corticosteroid (beclomethason)
Meneer van 82 jaar heeft:
-DMII
-Hartfalen
-Mictieklachten (plasklachten)
-COPD
Daarnaast heeft artrose in zijn handen
hij gebruikt:
-Gliclazide
-Metformine
-Bisoprolol
-Digoxine
-Valsartan/sacubitril
-Bumetadine
-Salmeterol/fluticason
Benoem welke gnm'en uit de lijst worden gebruikt voor COPD? Wat is de werking en de doel ervan?
Salmeterol en Fluticason worden voor COPD gebruikt.
-Salmeterol: LABA--> veroorzaakt langdurige bronchodilatatie via activatie van de beta-2-receptoren in de luchtwegen.
-Bronchodilatatie vergemakkelijkt de exhalatie (uitademing) en vermindert de obstructie tijdens uitademen.
-therapeutischd doel : vermindering kortademigheid en verbeterd inspanningstoleratie (Qol gata omhoog)
-Fluticason is een inhalatie corticosteroid dat het ontstekingsproces in de bronchiolo onderdrukt:
-verminderd microvasculaire permeabiliteit,
-remming IL-3 productie
-remming IL-5 productie,
-vermindert de infiltratie eosinofielen
-->vermindert zwelling-->minder obstructie.
Therpeutische doel fluticason: vermindering exacerbaties.
-Salmeterol: LABA--> veroorzaakt langdurige bronchodilatatie via activatie van de beta-2-receptoren in de luchtwegen.
-Bronchodilatatie vergemakkelijkt de exhalatie (uitademing) en vermindert de obstructie tijdens uitademen.
-therapeutischd doel : vermindering kortademigheid en verbeterd inspanningstoleratie (Qol gata omhoog)
-Fluticason is een inhalatie corticosteroid dat het ontstekingsproces in de bronchiolo onderdrukt:
-verminderd microvasculaire permeabiliteit,
-remming IL-3 productie
-remming IL-5 productie,
-vermindert de infiltratie eosinofielen
-->vermindert zwelling-->minder obstructie.
Therpeutische doel fluticason: vermindering exacerbaties.
Noem 2 voordelen van poeder inhalatoren (Diskus) tov dosisaerosolen.
Waarom krijgt de heer zijn inhalatiemedictaie in de vorm van een poederinhalator?
Voordelen poederinhalator (Diskus) tov dosisaerosol:
1. Geen handspierkracht nodig
2. ademgestuurd dus ook geen voorzetkamer nodig
-Voor het hanteren van dosisaerosol is een goede handspierkracht nodig terwijl een poederinhalator vooral ademgestuurd is. De heer heeft artrose aan zijn hand waardoor hij een dosisaerosol minder goed kan bedienen.
Vandaar dat hij een poederinhalator krijgt.
1. Geen handspierkracht nodig
2. ademgestuurd dus ook geen voorzetkamer nodig
-Voor het hanteren van dosisaerosol is een goede handspierkracht nodig terwijl een poederinhalator vooral ademgestuurd is. De heer heeft artrose aan zijn hand waardoor hij een dosisaerosol minder goed kan bedienen.
Vandaar dat hij een poederinhalator krijgt.
Bij het voorschrijven van een bronchusverwijdend middel en of een ICS wordt rekening gehouden met de toedieningsvorm.
-Inhalatie kracht van die de patient kan leveren.
-Montelukast of theophyline zijn tablet vormen die in uiterste geval worden gegeven e maar die zijn minder effectief.
Voordeel Diskus:
makkelijk mee te nemen
Nadeel aerosol:
-je hebt een voorzetkamer nodig
-drijfgas is niet milieuvriendelijk
-moeilijk mee te nemne
-Montelukast of theophyline zijn tablet vormen die in uiterste geval worden gegeven e maar die zijn minder effectief.
Voordeel Diskus:
makkelijk mee te nemen
Nadeel aerosol:
-je hebt een voorzetkamer nodig
-drijfgas is niet milieuvriendelijk
-moeilijk mee te nemne
Waneer wordt een vernevelaar gebruikt?
Pas bij ernstige COPD dus eindstadium
Meneer krijgt na een tijdje het gnm:
-'Tiotropium Respirimat.
Bij het invoeren verschijnt het volgende melding:
'Tiotropium kan mictieklachten veroorzaken'
Lever je het alsnog af?
Het gaat hier om een contra-indicatie bewakingssignaal.
De heer heeft al last van mictieklachten (waarschijnlijk als gevolg van prostaathypertrofie)
waarvoor hij finasteride krijgt-->hierdoor krijg je mictieklachten als bijwerking
-Sytemische anticholinergica zullen de mictiestoornissen verergeren. Tiotropium is een anticholinergicum.
Alhoewel je je kan afvragen hoe groot het systemische effecte is van geinhaleerd triotropium.
De heer heeft al last van mictieklachten (waarschijnlijk als gevolg van prostaathypertrofie)
waarvoor hij finasteride krijgt-->hierdoor krijg je mictieklachten als bijwerking
-Sytemische anticholinergica zullen de mictiestoornissen verergeren. Tiotropium is een anticholinergicum.
Alhoewel je je kan afvragen hoe groot het systemische effecte is van geinhaleerd triotropium.
Mevrouw 68 jaar heeft DMII en COPD ze gebruikt het combinatepreparaaat Berodual (fenoterol/ipratropium) tot 4 keer per dag bij kortademigheid.
Beschrijf het werkingsmechanisme van fenoterol en van ipratropium. Wat is het therapeutische doel van deze middelen?
-Fenoterol, een kortwerkend Beta-2 agonist (SABA), zorgt voor relaxatie van gladspierweefsel in de luchtwegen met als gevolg bronchodilatatie.
-Ipratropium , een kortwerkende muscarinereceptorantagonist (SAMA) die door vermindering van de parasympatische invloed op de luchtwegen ook zorgt voor bronchodilatatie.
-Therapeutische doel is: wegnemen van dyspnoeklachten bij COPD op de korte termijn.
-Ipratropium , een kortwerkende muscarinereceptorantagonist (SAMA) die door vermindering van de parasympatische invloed op de luchtwegen ook zorgt voor bronchodilatatie.
-Therapeutische doel is: wegnemen van dyspnoeklachten bij COPD op de korte termijn.
Is het gebruik van een combinatiepreparaat Berodual (fenoterol/ipratropium) in overeenstemming met de NHG-richtlijn aanbeveling?
Nee, in de richtlijn wordt aanbevolen om met een SABA of SAMA de kortademigheid op korte termijn te bestrijden.
Er is geen meerwaarde
(snellere, langere of efctievere verlichting van dyspnoe)
van combinatiepreparaten aangetoond tov enkelvoudige kortwerkende luchtwegverwijders (SABA/SAMA)
Er is geen meerwaarde
(snellere, langere of efctievere verlichting van dyspnoe)
van combinatiepreparaten aangetoond tov enkelvoudige kortwerkende luchtwegverwijders (SABA/SAMA)
Ondanks het gebruik van luchtwegmedicatie krijgt mevrouw in toenemende mate last van longaanvallen (exacerbaties). Welke farmacotherpeutische opties heeft de huisarts nu?
Belangrijk is om de onderhoudsbehandeling met een langwerkende luchtwegverwijder te continueren of te starten.
We zagen dat mevrouw al gebruik maakte van triotropium (LAMA).
In een studie (FLAME) is bewezen dat de combinatie LAMA en LABA de longaanvallen vermindert, dus de arts kan als eerste optie een LABA naast Triotriopium (LAMA) toe te voegen
In TORCH-studie is aangetoond dat het toevoegen van een inhalatiecorticosteroid (ICS) aan een LABA ook de kans op exacerbaties vermindert.
-Dus de tweede optie is om tiotropium (LAMA) te vervangen door salmeterol of formeterol (LABA)
en een ICS (fluticason of budesonide).
We zagen dat mevrouw al gebruik maakte van triotropium (LAMA).
In een studie (FLAME) is bewezen dat de combinatie LAMA en LABA de longaanvallen vermindert, dus de arts kan als eerste optie een LABA naast Triotriopium (LAMA) toe te voegen
In TORCH-studie is aangetoond dat het toevoegen van een inhalatiecorticosteroid (ICS) aan een LABA ook de kans op exacerbaties vermindert.
-Dus de tweede optie is om tiotropium (LAMA) te vervangen door salmeterol of formeterol (LABA)
en een ICS (fluticason of budesonide).
Mevrouw 50 jaar heeft COPD
Ze komt bij de huisarts over klachten van toegenomen kortademigheid. Ook hoest ze meer slijm op. Langer dan 10 min lopen gaat moeilijk. Haar dochter staat aan de blie in de apotheek met een recept van :
-Docycyline (antibioticum)
-Prednisolon (corticosteriod stootkuur)
Is de bovenstaande gnm die de huisarts voor de exacerbatie van de COPD heeft voorgeschreven in lijn met de huidige beleid?
Antibiotica zijn geïndiceerd bij de behandeling van exacerbaties bij patienten met ernistige COPD of voor patienten met klinische infectieverschijnselen (temp>38 graden of algemeen ziek zijn)
-Een Stootkuur met een oraal corticosteriode kan bij exacerbatie van COPD worden voorgeschreven,
1 dd 30 mg gedurende week.
-Een Stootkuur met een oraal corticosteriode kan bij exacerbatie van COPD worden voorgeschreven,
1 dd 30 mg gedurende week.
Omdat mevrouw de afgelopen jaar meer dan 2 exacerbaties heeft gehad , wil de huisarts een inhalatiecorticosteriode voorschrijven (ICS)
Hij schrijft nu Salmeterol (LABA)/fluticason (ICS) aerosol 25/50 voor
Na een jaar blijken de aantal exacerbaties niet te zijn afgenomen . Wat is jouw advies over het gebruik van salmeterol/fluticason?
Als na 1 jaar het aantal exacerbaties niet zijn verminderd, moet er gestopt worden met salmerol/fluticason aerosol 25/50.
Er treedt vaker pneumonie bij gebruik van salmetrol/fluticason aerosol 25/250 verus placebo op blijkmaar?
Er treedt vaker pneumonie bij gebruik van salmetrol/fluticason aerosol 25/250 verus placebo op blijkmaar?
Spiolto is een combinatie van LABA en LAMA, zou spiolto een alternatief zijn voor salmetrol/fluticason voor mevrouw?
Bij patienten die regelmatig exacerbaties van COPD ondervinden is de combinatie van een:
LABA +LAMA even effectief als LABA+ICS salmeterol/fluticason (FLAME-studies).
Voor mevrouw Macoub zou spiolto ook een Pptie kunnen zijn.
LABA +LAMA even effectief als LABA+ICS salmeterol/fluticason (FLAME-studies).
Voor mevrouw Macoub zou spiolto ook een Pptie kunnen zijn.
Meneer 70 jaar gebruikt salbutamol dosisaerosol (met voorzetkamer) SABA. Wat is het beleid bij het optreden van een niet-erntsige exacerbatie van COPD en wat verwacht je dat de huisarts gaat voorschrijven?
1.Ophogen van dosering SABA of SAMA in dit geval dus ophogen van salbutamol 4 dd-->8 maal daags
2. Oraal corticosteroide dus een stootkuur prednisolon geven 30 mg 7-14 dagen -->remt ontstekingen
-Eventueel een font-weightlangwerkende luchtwegeverwijder
-Eventueel antibioticum, (amoxiciline of bij overgevoeligheid doxycyline) indien er geindiceert is (bij gekleurd sputum wel: aanwijzing voor bacteriele infectie)
2. Oraal corticosteroide dus een stootkuur prednisolon geven 30 mg 7-14 dagen -->remt ontstekingen
-Eventueel een font-weightlangwerkende luchtwegeverwijder
-Eventueel antibioticum, (amoxiciline of bij overgevoeligheid doxycyline) indien er geindiceert is (bij gekleurd sputum wel: aanwijzing voor bacteriele infectie)
Waarom wordt meneer als COPD-patient elk jaar opgeroepen om een griepprik te halen
1-Omdat hij ouder is dan >60 jaar
2-Een (griep) virus is een van de triggers die een exacerbatie van COPD kan uitlokken
2-Een (griep) virus is een van de triggers die een exacerbatie van COPD kan uitlokken
Voor meneer ( 72 jaar)komt in de apotheek een recept binnen: 1 dd 50 mg metorprolol (selectieve B1-blokker, indicatie AF)
zijn COPD-medicatie is op dit moment: salmeterol (LABA) dosisaerosol 2dd 50 microgram.
Zal de apotheker de huisarts bellen met een voorstel voor wijziging van de COPD-medicatie? Zo ja, waarom en waar bestaat de wijziging uit?
Het gebruikt van een selectieve betablokker (metoprolol: selectief voor beta 1-receptor) in lage dosering zoals metoprolol is geen harde contra-indictie bij COPD.
Wel is voorzichtigheid gebonden omdat selectieve betablokkers in hoge dosering bronchocontrictie kunnen veroorzaken.
In de NHG staat aangegeven dat bij aanwezigheid van cardiale comorbiditeit de voorkeur uitgaat naar een LAMA (tiopropium) bij de onderhoudsbehandeling van COPD
Wel is voorzichtigheid gebonden omdat selectieve betablokkers in hoge dosering bronchocontrictie kunnen veroorzaken.
In de NHG staat aangegeven dat bij aanwezigheid van cardiale comorbiditeit de voorkeur uitgaat naar een LAMA (tiopropium) bij de onderhoudsbehandeling van COPD
In het beleid staat bij voorkeur 2 verschillende groepen combineren dus een SABA en een LAMA
Okido
COPD en Astma verschil omgaand risicofactor
-COPD: Roken, meestal irrevesible, ouder leeftijd, chronisch progressief
-Astma: aanleg voor allergische reacties: hooikoorts,
revesible, ook jongere mensen.
-Astma: aanleg voor allergische reacties: hooikoorts,
revesible, ook jongere mensen.
Salbutamol 4x per dag en Ventolin 4x per gecombineerd mag dat?
Nee, als je een diskus en een aerosol gebruikt dan mag je in totaal niet meer dan 4x per dag gaan gebruiken.
-->dus aantal inhalatie verdelen en mogen samen niet meer zijn dan 4.
->anders krijg je: beta agonisten?
-tachcradie/hartkloppingen
-hoofdpijn
-duizeligheid
-->dus aantal inhalatie verdelen en mogen samen niet meer zijn dan 4.
->anders krijg je: beta agonisten?
-tachcradie/hartkloppingen
-hoofdpijn
-duizeligheid
Wat is de therapeutische doel van salbutamol? SABA en LABA?
Om klachten van benauwdheid te verminderen exacerbaties te voorkomen.
Door vermindering van de klachten:
-verbeterd de kwaliteit van het leven
-inspanningstolerantie stijgt
Ze hebben echter geen effect op de progressie van de ziekte
Door vermindering van de klachten:
-verbeterd de kwaliteit van het leven
-inspanningstolerantie stijgt
Ze hebben echter geen effect op de progressie van de ziekte
Als mevrouw nu gebruikt maakt van SABA en LABA
Je kan ook kiezen voor een SABA +LAMA
Je combineert 2 mechnismen om bronchoconstrictie aan te pakken.
Je combineert 2 mechnismen om bronchoconstrictie aan te pakken.
Bij hartpatienten moet je voorzichtig zijn met SABA of SAMA?
Je moet voorzichtig zijn met SABA: want bij hoge dosering grijp het ook de B1-receptoren aan in het hart en zal het zorgen voor hogere hartfrequentie.
Bij patienten die mictieproblemen of glaucoom hebben wat geef je dan niet?
SAMA of LAMA dus anti-cholinergica.
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
