Toezichthoudende bevoegdheden en dwangmiddelen - aanhouden, staande houden etc - gevolgen niet naleving toepassing dwangmiddelen

25 belangrijke vragen over Toezichthoudende bevoegdheden en dwangmiddelen - aanhouden, staande houden etc - gevolgen niet naleving toepassing dwangmiddelen

kan degene tegen wie een dwangmiddel onrechtmatig is toegepast vergoeding vorderen van de daardoor veroorzaakte schade?

JA, in sommige gevallen bevat het WvSv zelf een voorziening waarlangs vergoeding van schade kan worden verkregen. (artikel 89 Sv / 6:162 OD)

kunnen een vordering op grond van OD en die van artikel 89 Sv tezamen worden ingesteld?

NEEN; een verzoek tot schadevergoeding sluit een civielrechtelijke vordering uit en omgekeerd.

welke voorwaarden zijn er om te kunnen spreken van een OD?

1) er moet sprake zijn van onrechtmatigheid (schending wettelijke plicht, inbreuk subjectief recht, handelen in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt) 2) de dader moet van zijn onrechtmatig handelen een verwijt kunnen worden gemaakt: er moet sprake zijn van schuld; 3) er moet schade aanwezig zijn; 4) er moet sprake zijn van causaal verband tussen de onrechtmatige gedraging en de schade. 

  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

welke twee dingen zijn er vereist om te spreken van causaal verband?

1) er moet een CSQN verband bestaan tussen de onrechtmatige gedraging en de schade; 2) de schade moet de dader gezien de omstandigheden redelijkerwijs kunnen worden toegerekend. 

wie kan worden aangesproken voor de schade? alleen bijv. de politieambtenaar of ook zijn werkgever?

in beginsel is de werkgever draagplichtig en dit lijdt slechts uitzondering indien er sprake is van opzet of ernstige roekeloosheid van de ondergeschikte. Volgens de artt. 6:162 en 6:170 BW kan niet alleen degene die de schade heeft veroorzaakt maar ook degene in wiens dienst hij zijn taak vervult voor de ontstane schade door de gelaedeerde worden aangesproken.

wat is vereist voor aansprakelijkheid van degene in wiens dienst de taak wordt vervuld?

1) dat de ondergeschikte een OD heeft gepleegd (waarvoor de ondergeschikte zelf aansprakelijk kan worden gesteld op grond van artikel 6:162 BW); 2) dat degene in wiens dienstverband de taak wordt vervuld zeggenschap heeft over de gedragingen van de ondergeschikte, hetgeen iig wordt aangenomen wanneer er sprake is van een dienstbetrekking; 3) dat er een functioneel verband bestaat tussen de OD en de door de ondergeschikte te verrichten werkzaamheden. 

tot wie kan de burger zie mede wenden bij een klacht over het politieoptreden?

de Nationale Ombudsman. Deze kan geen sancties opleggen maar wel aanbevelingen doen aan het administratief orgaan, aan deze aanbevelingen wordt in de regel gezag toegekend. 

waar kunnen burger naast de nationale ombudsman nog terecht met hun klachten?

bij de in veel plaatsen bestaande klachtencommissies. 

wat heeft de HR in het arrest loze afvoerpijp uiteengezet?

de algemene lijnen uit eerdere rechtspraak over vormverzuimen en nadere aangegeven. 

welke 4 mogelijkheden heeft de zittingsrechter bij vormverzuimen?

1 - niet ontvankelijkheid OM; 2 - bewijsuitsluiting; 3 - strafvermindering; 4 - een declaratoire uitspraak (volstaan met de vaststelling dat een vormverzuim heeft plaatsgevonden).  

wanneer kan het OM bijvoorbeeld niet ontvankelijk worden verklaard?

wanneer zij vervolgt na een mededeling aan de verdachte door de OvJ dat hij niet zal worden vervolgd, die in strijd kan zijn met het vertrouwensbeginsel. 

voor welke gevallen heeft de HR de processuele sanctie niet ontvankelijkheid OM gereserveerd?

voor gevallen waarin zich zeer ernstige onregelmatigheden hebben voorgedaan. 

wat oordeelt de HR in het Loze afvoerpijparrest?

dat niet ontvankelijkheid van het Om slechts in uitzonderlijke gevallen in aanmerking komt, nl. indien het vormverzuim daarin bestaat dat met de opsporing of vervolging belaste ambtenaren inbreuk hebben gemaakt op beginselen van een behoorlijke procesorde waardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak is tekortgedaan. 

welk minder ingrijpend middel kent ons recht?

bewijsuitsluiting; dit kan alleen aan de orde komen wanneer het bewijsmateriaal door het verzuim is verkregen en komt in aanmerking indien door de onrechtmatige bewijsgaring een belangrijk (Sv) voorschrift of rechtsbeginsel in aanzienlijke mate is geschonden. 

wanneer is artikel 359a Sv niet van belang?

voor vormverzuimen waardoor de betrouwbaarheid van het aldus verkregen onderzoeksmateriaal wezenlijk is beinvloed; dan zal het onderzoeksmateriaal immers reeds om die reden door de rechter buiten beschouwing worden gelaten. 

wat wordt er bedoeld wanneer wordt gezegd dat onrechtmatig verkregen bewijsmateriaal niet voor het bewijs mag worden gebruikt?

dat de inhoud van het bewijsmiddel, voor zover die het gevolg is van het onrechtmatig handelen, niet mag worden gebruikt tot het bewijs van de tenlastelegging. 

blijkt onrechtmatige toepassing van dwangmiddelen altijd tot het buiten beschouwing laten van het daarbij verkregen bewijsmateriaal?

niet in alle gevallen. 

raakt de sanctie van onbruikbaarheid al het bewijsmateriaal dat na de onrechtmatige toepassing van een dwangmiddel is verkregen?

NEEN; alleen het bewijsmateriaal dat als direct gevolg van het onrechtmatig optreden is verkregen. 

wordt bewijsmateriaal ook uitgesloten als het op onrechtmatige wijze door een particulier is verkregen?

er is niet veel rechtspraak over deze kwestie; niet ontvankelijkheid ligt niet erg voor de hand in dit geval, de overheid had immers met de wijze van verkrijging geen bemoeienis. De HR heeft in een van haar arresten geen bezwaar gemaakt tegen gebruik voor het bewijs van documenten die door een particulier waren verkregen dmv diefstal en vervolgens aan de fiscale inlichtingen en opsporingsdienst waren overgegeven. Een nadere motivering werd door de HR echter niet gegeven. 

stel dat er gegeven zijn verkregen die in het voordeel zijn van de verdachte; mogen dergelijke gegevens dan niet worden gebruikt?

onrechtmatig verkregen bewijs materiaal mag niet worden gebruikt als basis van de rechterlijke overtuiging dat de verdachte het hem ten laste gelegde feit heeft begaan; dat staat aan het gebruik van ontlastende gegevens niet ind e weg. Het belang van de verdachte wordt daarmee ook niet geschaad. 

licht het arrest Zaanse verhoormethode eens toe in het licht van de sanctie?

opvallend in dit arrest was dat een sanctie (ondanks het oordeel van de HR dat de gevolgde methode van verhoor ontoelaatbaar was) niet volgde. voor niet ontvankelijkheid was geen plaats omdat niet aan het Zwolsman criterium was voldaan en bewijsuitsluiting was niet mogelijk omdat geen tijdens het omstreden verhoor afgelegde verklaring voor het bewijs was gebruikt. 

wanneer kan de HR volstaan met een declaratoir vonnis?

wanneer de niet naleving van vormen resulteert in een relatief klein nadeel. Het nadeel wordt dan geacht te zijn gecompenseerd met de enkele vaststelling dat het vormvoorschrift in kwestie niet werd nageleefd. 

noem tenminste 4 delicten waaraan een politieambtenaar zich onder omstandigheden schuldig zou kunnen maken bij een onrechtmatige toepassing van dwangmiddelen?

365 - 370 - 139c en 282/283 Sr. 

leidt onbruikbaarheid van onrechtmatig verkregen bewijsmateriaal perse tot vrijspraak?

NEEN; er kan immers nog voldoende ander (rechtmatig) bewijsmateriaal overblijven, alleen indien dat niet het geval is moet vrijspraak volgen. 

waarom komt de niet ontvankelijkheid van de OvJ als sanctie op onrechtmatige bewijsgaring slechts in een beperkt aantal gevallen aan de orde?

omdat het ingrijpend is en bovendien onherstelbaar; het wordt derhalve enkel toegepast in geval van zeer fundamentele en ernstige schendingen van beginselen van een behoorlijke procesorde. 

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo