Bodem, atmosfeer en oceaan - Over het ontstaan van elementen, ons zonnestelsel, de aarde en het leven
51 belangrijke vragen over Bodem, atmosfeer en oceaan - Over het ontstaan van elementen, ons zonnestelsel, de aarde en het leven
Wat is de verdeling van de Elementen in het Heelal.
- Waterstof (H) =.75%
- Helium (He) = 23%,
- Alle andere elementen = 2%.
Samenstelling is niet constant
Welke methoden zijn er om de ouderdom van gesteenten te bepalen?
2. radioactieve tijdmeting (voor metamorfe, magmatische en precambrische)
Wat is radioactieve tijdmeting?
2. Deeltje wordt uit de kern gestoten.
3. Atoomnummer verandert.
4. Warmte komt vrij
Verval verloopt met constante snelheid!!!
Tijdmeting door meten verhouding tussen isotoop en dochterproduct
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Gesteenten zijn gevormd door gefractioneerde kristallisatie.
Wat is gefractioneerde kristallisatie?
- Wanneer in een magma bepaalde mineralen kristalliseren, terwijl andere componenten in de vloeibare fase blijven.
- Door de kristallisatie verdwijnen bepaalde componenten en scheikundige elementen uit de magma, die daardoor een andere samenstelling krijgt.
Waarom is de aarde geen homogene massa
Hoeveel jaar geleden bezat de aarde al een aardkorst?
Hoe ontstond vrij zuurstof in de atmosfeer?
Algen en bacterien:
UV afhankelijk, tot 50 m onder de zeespiegel.
Hoe lang ligt de geboorte van ons zonnestelsel en de begin van het ontstaan van de aarde achter ons?
En het verschijnsel 'leven'?
Het 'leven': ca. 3,8 miljard jaar
Wat bestudeert de paleontologie?
Fossielen in sediment gesteenten.
Maken van stambomen.
De mens ca 2 miljoen jaar geleden: jagers en verzamelaars
10.000 geleden: landbouw
5000 jaar geleden: metaalbewerking (culturele revolutie).
Er zijn 3 belangrijke gesteentegroepen die in aanmerking komen voor datering volgens radioactiviteit of fossielen.
2. Magmatisch gesteente
3. Afzettings- of sedimentgesteente
Wat zijn de 3 belangrijkste gesteentegroepen op aarde?
- Metamorfe (Metamorfose ontstaan uit oudere gesteenten door kristallisatie))
- Magmatisch (Lava, magma, vulkaan)
- Sedimentair (Afzettings- of afbraak vermengt met planten en of dieren, laagjes van oude gesteenten en planten- en dierenresten))
Wat is metamorf gesteente? En hoe is het ontstaan?
2. De metamorfose gebeurt als gevolg van rekristallisatie en chemische reacties onder invloed van verhoging van temperatuur en druk.
Hoe onstaat magmatisch gesteente?
Wat zijn Magmatische gesteenten?
Hoe kunnen we dmv fossielen de geologische tijdschaal maken?
Wat zijn afzettings- of sedimentgesteenten?
Geef de verschillende era's. Van oud naar nieuw.
Tip: Ezelsbruggetje!
ERA'S: PPMK
- Precambrium
- Paleozoïcum
- Mesozoïcum
- Kenozoïcum
Het Precambrium.
Geef de tijdsspanne waarin deze zich afspeelde.
Het Paleozoïcum.
Geef de periodes in dit era + tot hoeveel miljoen jaar geleden hebben deze geduurd.
Tip: ezelsbruggetje eerst!
Paleo: COSDOBP
- Cambrium - 541 miljoen jaar geleden
- Ordovicium - 485 miljoen jaar geleden
- Siluur - 444 miljoen jaar geleden
- Devoon - 419 miljoen jaar geleden
- Onder-Carboon - 359 miljoen jaar geleden
- Boven-Carboon - 323 miljoen jaar geleden
- Perm - 299 miljoen jaar geleden
Het Mesozoïcum
Geef de periodes in dit era + tot hoeveel miljoen jaar geleden hebben deze geduurd.
Tip: ezelsbruggetje eerst!
Meso: KJT
- Trias - 252 miljoen jaar geleden
- Jura - 201 miljoen jaar geleden
- Krijt - 145 miljoen jaar geleden
Belang Chorofylhoudende organismen
Het Kenozoïcum
Geef de periodes in dit era. Geef ook de nieuwe benamingen van de oudste periode in dit era.
Geef per periode de tijdvakken + tijdspanne waarin de periodes plaatsvonden.
Era's:
- Kwartair - 2,6 tot 0,01 miljoen jaar geleden
- Pleistoceen
- Holoceen
- Tertiair (= Paleogeen + Neogeen) - 66 tot 5,3 miljoen jaar geleden
- Paleoceen
- Eoceen
- Oligoceen
- Mioceen
- Plioceen
Verschil precambische en cambische organismen
Hoe komt de geologische relatieve tijdsmeting tot stand?
Waarom kon er alleen een relatieve tijdsmeting plaatsvinden in sedementair gesteente?
Wat is de methode van radioactieve tijdsmeting?
Geef van deze periode tot welk era ze behoort + de kenmerken voor het tijdperk (periode).
Onder-Carboon
Kenmerken:
- Uitgestrekte tropische moeraswouden.
- Eerste fossielen van reptielen
Hoe wordt het leven op aarde beschermd tegen UV straling (min UV-C)?
- O2,
- Ozon
- Water.
Wat is radioactief verval?
De term halfwaardetijd wordt gebruikt om de snelheid van dit verval aan te geven. bv halfwaardetijd van tritium is 12,33 jaar, er is dan de helft van tritium omgezet in helium.
- Geef van deze periode tot welk era ze behoort.
- Geef de meer courante benamingen van deze periode.
- Geef eveneens van deze periode de tijdvakken en de kenmerken van deze tijdvakken.(waar mogelijk)
Tertiair
Courante benamingen Tertiair:
- Paleogeen
- Neogeen
- Paleoceen
- Begin van de bloeitijd der zoogdieren
- Eoceen
- Oligoceen
- Alpine gebergtevorming
- Mioceen
- Plioceen
- Oudste hominoïden
Geef van deze periode tot welk era ze behoort.
Geef eveneens van deze periode de tijdvakken en de kenmerken van deze tijdvakken. (waar mogelijk)
Kwartair
Era: Kenozoïcum
Tijdvakken en kenmerken:
- Pleistoceen
- Ijstijden
- Verschijning van de mens
- Holoceen
Hoe heet het onderzoeksgebied van de datering van geologische gebeurtenissen in het verleden van de aarde
Hoe oud zijn de oudste aardse gesteenten die na hun vorming onveranderd zijn gebleven en om welk soort gesteenten gaat het?
Het gaat om lava's en sedimentengesteenten.
- Hoe oud zijn de oudste gesteenten van de oceanische korst?
- Waaraan is dit te wijten?
- Als gevolg van de langzame, maar nooit ophoudende stromingen in het bovenste deel van de aardmantel vindt een cyclische verplaatsing van materiaal plaats tussen aardkorst en aardmantel waardoor voordurend nieuwe oceanische korst uit de aardmantel ontstaat.
Hoe oud zijn de oudste sedimenten waarin al overvloedig leven aanwezig was?
Waar bevinden deze zich?
- 3750 miljoen jaar geleden
- West-Groenland en Oost-Canada
Men neemt aan dat de aarde in de eerste paar honderd miljoen jaar van haar bestaan een atmosfeer heeft gehad.
Welke waren (vermoedelijk) de belangrijkste bestanddelen van deze atmosfeer?
Water
Methaan en/of koolstofdioxide
ammoniak en/of stikstof
De eerste organismen die ontstonden in de oersoep moeten heterotroof zijn geweest zijn geweest?
Wat betekent heterotroof?
UV-straling is destructief voor aminozuren en eiwitten die essentieel zijn voor levensvormen.
Hoe diep zou de waterkolom minstens moeten zijn geweest om de UV-straling voldoende te absorberen aangezien er nog geen vrije zuurstof aanwezig was in de atmosfeer?
Er ontstonden chlorofylhoudende organismen die via fotosynthese zuurstof in de atmosfeer brachten.
Welke organisme waren hiertoe in staat?
Hoe oud zijn de sedimentaire gesteenten waarin men fossielen van dergelijke organismen terug vind?
Blauwgroene algen
ongeveer 3500 miljoen jaar oud
Nadat zuurstof meer en meer toenam kon minder en minder UV-straling het aardoppervlak bereiken.
Hierdoor kon het leven zich uitbreiden naar steeds ondieper water.
In welke periode (en ongeveer hoe lang is het geleden) dat het leven de beschutting van water kon verlaten?
Ordovicium
470 miljoen jaar geleden
Wat hadden alle precambrische organismen gemeen?
Van wanneer dateert de oudste uitgebreide fauna die bekend is?
- Ze hadden geen skeletten of andere harde bestanddelen.
- ong. 600 miljoen jaar geleden (Laat-Precambrium)
Ongeveer hoeveel jaar geleden begonnen diverse soorten ongewervelde dieren verkalkte weefselgroei te ontwikkelen?
De sedimentaire gesteenten die in die tijd zijn afgezet worden gekenmerkt door een 'explosie' van fossielen van ongewervelde dieren.
Welke gewervelde dieren komt men tegen in het Carboon?
1. Vroeg-Carboon
2. Laat-Carboon
1. Oer-reptielen & Pelycosauriërs (oer-synapsiden)
2. Anapsiden
Welke gewervelde dieren komt men tegen in het Perm?
Welke gewervelde dieren komt men tegen in het Trias?
Welke gewervelde dieren komt men tegen in het Kenozoïcum?
- Slangen
- Hagedissen
- Krokodillen
- Vogels
- Zoogdieren
Uit welke groep uit het Trias ontwikkelden zich in het Kenozoïcum uiteindelijk de zoogdieren?
1. Hoe lang bestaat het verschijnsel 'mens' (geslacht Homo) al?
2. Hoe lang geleden veranderde de mens zijn levenswijze van 'nomadische jager en vruchtenverzamelaar' naar een bestaan van landbouw, metaalbewerking en culturele evolutie?
2. Ong. 10.000 jaar geleden
Wat was het doel van het Biosfeer2-experiment?
Hoe ontstaat kernfusie in de zon?
- Kinetische energie die hierbij ontstaat veroorzaakt warmte.
- Die warmte loopt op tot meer dan 1 miljoen graden waardoor kernfusie mogelijk wordt.
Hoe komt een 'relatieve tijdsindeing tot stand?
Waarom is het mogelijk om dit met sedimentaire gesteenten te doen, maar niet met behulp gebieden die bestaan uit precambrische, magmatische of metafmorfe gesteenten?
Het is hierbij echter enkel mogelijk om aan te duiden wat 'jonger' en 'ouder' was, zonder absolute jaartallen te kunnen eengeven.
- Magmatische of metamorfe gesteenten bevatten bevatten geen fossielen.
- Ook afzettingen uit het precambrium bevatten geen tot weinig fossielen (die bijna niet te determineren zijn).
- Hierdoor kan men in magmatische, metamorfe of precambrische gesteenten geen relatieve tijdsindeling maken.
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden