Startpagina / Samenvattingen / actuele tendensen in de psychiatrie / client-rehabilitatie-sociaal

Rehabilitatie en herstelgerichte zorg

38 belangrijke vragen over Rehabilitatie en herstelgerichte zorg

Welke 2 domeinen onderscheid men bij intervieuws met cliënten die terugkerende psychische gezondheidsproblemen ervaren over herstel?

- wegwerken van negatieve gevoelens (angst, depressie, woede en paniekaanvallen
- verwerven van positieve gevoelens en acties.

In het proces van herstel staan 2 dimensies centraal, welke?

- een intern psychologisch proces: het gaat over een houding om uitdagingen in het dagelijks leven aan te gaan
- een extern proces van maatschappelijke participatie of rehabilitatie. Dit manifesteert zich op het gebied van wonen, werken, leren en sociale contacten.

Wat zijn herstelbelemmerende factoren in het herstelproces?

- herstelbelemmerende factoren vanuit de maatschappij: stigmatisering
- herstelbelemmerende factoren vanuit de zorg: nevenwerking van medicatie
- herstelbelemmerende factoren vanuit de zorg: paternalisme

Beschrijf het herstelbelemmerende factor stigmatisering

Een eerste drempel die psychiatrische cliënten ervaren in het herstelproces betreft het probleem van stigmatisering. Centrale begrippen zijn afzondering, discriminatie en stereotypering.

Welke 3 soorten negatieve houdingen kan men onderscheiden tov personen met een psychische kwetsbaarheid?

- houding vanuit een gevoel van angst, waarbij de doelgroep als een bedreiging voor de samenleving wordt gezien
- houding die autoritair van aard is stelt dat mensen met psychische ziekte geen verantwoordelijkheid kunnen dragen en bijgevolg hun leven in handen van anderen dienen te leggen
- houding dat er vanuit gaat dat mensen met een psychische stoornis behandeld dienen te worden als kinderen die continue zorg en aandacht vereisen

Welke gevolgen kan stigmatisering hebben?

- laag zelfbeeld
- een lage levenskwaliteit
- demoralisering
- depressieve symptomen
- chronische stress

Wat is een geanticipeerd stigma?

Mensen met een psychiatrische stoornis kunnen zich anticiperen op het verwachte stigma wat leidt tot wanhoop en mensen gaan geloven dat ze sociaal minder zijn opgelegd door hun omgeving en de bredere maatschappij.

Wat is de rol van medicatie als herstelbelemmerende factor?

Enerzijds speelt een correcte gedoseerd en juiste medicatie een belangrijke rol bij het controleren van symptomen en het vinden van rust in het herstelproces. Anderzijds heeft het innemen van medicatie voor de cliënt vaak slopende fysieke, emotionele en cognitieve bijwerkingen. Het nemen van medicatie voor de cliënt en de nevenwerkingen ervan kan de cliënt eraan herinneren dat hij 'anders' is. In deze visie is herstel enkel mogelijk zonder medicatie.

Welke argumenten houden de paternalistische houding in zorg

- het eerste argument is dat de paternalistische houding vermijdt dat de persoon zichzelf of anderen kwaad doet
- een tweede rechtvaardigheidsgrond omvat het concept van 'mental illness' Een persoonndie een persoon beoordeeld op wat er in de maatschappij als psychisch, sociaal en ethisch normaal wordt geacht. Bijgevolg wordt een psychische aandoening gezien als een afwijking van de sociaal aanvaarde waarden en normen.

Beschrijf de herstelbevorderende factor, ondersteunende sociale contect

Ondersteunende relaties zijn voor personen met een psychische kwetsbaarheid een belangrijke bevorderende factor. Onderzoek onderscheid aan de hand van een kwalitatieve studie 3 typen van ondersteunende individuen ter bevordering van het herstelproces:
- een eerste type omvat ondersteunende familieleden , vrienden, (ex)collega's
- een tweede type zijn de professionele hulpverleners
- als laatste wordt de ondersteuning van 'peers' benadrukt

Wat is illness managment?

- cliënt neemt zelf de regie over zijn of haar ziekte
- leert zelf interveniëren
- leert zelf terugval voorkomen
- leert zelf om (weer) invloed uit te oefenen op zijn/haar omgeving
- leert de weg vinden naar het juiste zorgaanbod

Volgens welke principes werkt het herstelgericht werken?

- een maatschappelijke emancipatiebeweging waarin hulpverleners, cliënten, familieleden en andere betrokkenen actief zijn
- een forse verschuiving van het hulpverlener naar het cliëntperspectief

Wat zijn essentiële elementen van illness managment and recovery?

- het aanbieden van psycho-educatie
- werken naar therapietrouw gedrag op vlak van medicatie
- training voor hervalpreventie
- het aanleren van copingsvaardigheden
- een sociale vaardigheidstraining

Welke voordelen biedt illness managment and recovery

- kennis maakt sterker; hoe meer cliënten inzicht krijgen in hun problemen, hoe beter en sterker ze voor zichzelf kunnen spreken en een actieve rol kunnen opnemen in hun herstelproces
- cliënten leren signalen van herval te identificeren, waarbij signalerings - of crisisplannen opgesteld worden
- het verminderen van herval en heropnames
- leren omgaan met blijvende symptomen, waradoor de ervaren ernst van die symptomen en de ervaren angst vermindert
- een kwalitatieve en kwantitatieve verbetering van het sociaal functioneren, alsook een toename van vaardigheden om vooropgestelde doelen te bereiken

Wat zijn de aandachtspunten bij ervaringsdeskundigheid?

- inzicht in grenzen die samenhangen met de eigen problematiek
- het kunnen verantwoorden en delen van psychiatrische ervaringen en het adequaat inzetten daarvan. Het is niet de bedoeling die ervaringen en oplossingen als norm te hanteren.

Wat is een voor de succesfactor implementatie van ervaringsdeskundigheid?

- een bekwame werkbegeleider ondersteunt het leerproces van de ervaringsdeskundige, geeft duidelijke grenzen en richtlijnen voor handelen mee.
- openheid en dialoog binnen het team
- een duidelijke omschrijving van taken, verantwoordelijkheden en visie.

Hoe ervaringsdeskundigheid implementeren?

inbedding in het reguliere GGZ systeem of inbedding buiten het reguliere GGZ vs ED met een traditionele hulpverlenersrol of ED zonder traditionele hulpverlenersrol

Wat zijn de winsten van beroep te doen op ervaringsdeskundigheid?

- bron van hoop voor andere cliënten
- ED weet vanuit ervaring wat nodig is om zorg aangenaam en effectief te laten zijn en hoe belangrijk de kwaliteit van zorg daarbij is
- het aanleren van effectieve coping strategieën
- het sensibiliseren van zorginstellingen voor de behoefte van de cliënten
- ED kan een brugfunctie zijn tussen cliënt en hulpverlening
- een positief invloed op de ED zelf, omwille van de werkervaring en het leven van vaardigheden, het winnen van zelfvertrouwen en empowerment

Wat is de weerstand tegenover de werking met ervaringsdeskundige?

- een gebrek aan helderheid rond taken en verantwoordelijkheden van de ED
- rolconflicten en rolverwarring over de dubbele pet van de ED
- weerstand en vooroordelen betreffende de (on)bekwaamheid van de ED
- op organisatieniveau is er te weinig prioriteit voor financiering, training en begeleiding van de ED

Wat is de definitie van rehabilitatie?

Psychosociale rehabilitatie is een proces waarin activiteiten plaatsvinden die erop gericht zijn om een persoon met psychosociale beperkingen te helpen diens levenskwaliteit en zelfvermogen zo groot mogelijk te laten zijn, teneinde zowel persoonlijk als maatschappelijk tot tevredenheid te kunnen functioneren in woon-, werk en andere milieus naar keuze.

Welke aspecten zijn er terug te vinden in de definitie van rehabilitatie?

- probleemgerichte benadering
= gericht op de klacht, het probleem
= doel: probleemreductie
= activiteiten voor terugvalpreventie en het verkrijgen van handelingscontrole
- milieugerichte benadering
= gericht op cliënt en de (sociale) omgeving
= doel: verbeteren van dagelijks functioneren, integratie en participatie in de maatschappij
= activiteit gericht op aanpassingen van omgeving aan individu en op het individu in relatie tot zijn omgeving
- ontwikkelingsgerichte benadering
= gericht op de persoonlijke ontwikkeling
= doel: verwezenlijken van eigen doelen
= activiteiten gericht op wonen, werken, leren, vrijetijdsbesteding en sociale relaties

Wat is de uitdaging bij rehabilitatie?

De uitdaging is om per cliënt tot een optimale mix te komen, afgestemd op de hier-en-nu situatie, doch gericht op de toekomst. Er wordt enerzijds geprobeerd het functioneren van de persoon te maximaliseren, terwijl anderzijds het bestaan van relatief onveranderbare beperkingen wordt aanvaard, evenals de eventuele behoefte aan een aangepaste, steunende omgeving

Leg uit hoe rehabilitatie zich richt op kwaliteit van leven?

Kwaliteit van leven wordt ook wel gedefinieërd als de mate waarin de levenscondities gunstig zijn volgens algemene maatschappelijke normen. Via dialoog met de cliënt en diens naasten worden wensen en behoeften bepaald. Daarnaast wordt een beoordeling gemaakt van de kwaliteit van het sociale milieu en het sociale netwerk waarin de cliënt leeft of wenst te leven. Dit alles dient te leiden tot ee optimale 'kwaliteit van zorg'.

Beschrijf hoe in het rehabilitatieproces het persoonlijk leven van de cliënt centraal staat.

Rehabilitatie is afgestemd op de wensen, de mogelijkheden, de beperkingen en de kwetsbaarheid van de patiënt. Daadwerkelijk de cliënt centraal stellen betekent dat ook de waarden van de cliënt als uitgangspunt genomen worden. Het gaat er niet om onze levenskwaliteit maar om de kwaliteiten zoals de cliënt die zelf ervaart. De cliënt moet in principe in staat gesteld worden om te kiezen waar hij woont, werkt, leert en recreërt.

Uit welke fasen en rollen bestaat het rehabilitatieproces

Rehabilitatie is een proces dat als doel heeft de cliënt te ondersteunen bij zijn eigen herstelproces. Het proces bestaat globaal uit 3 fasen: stabillisatie, heroriëntatie en re-integratie. De rol van de hulpverleners is afhankelijk van in welke fase de cliënt zit. de verschillende rollen van de hulpverlener zijn: overnemen, overdragen en overlaten.

Beschrijf hoe de rollen en fasen er schematisch uitzien.

rollen en fasen van het rehabilitatieproces

Wat is een rol bekeken vanuit de rehabilitatie?

Een rol is een vorm van gedrag welke in overeenstemming is met normen en verwachtingen van de omgeving. Rolvervulling kan alleen worden gedefinieerd in relatie tot een persoon of referentiegroep. Veel mensen met psychosociale beperkingen hebben weinig sociale rollen.

Wat verstaat men in 'op de persoon gerichte vormen van steun'?

- cognitieve en praktische steun
- emotionele steun
- waarderingssteun
- normatieve steun

Wat stelt Petry als de basis van het rehabilitatieproces

Petry stelt dat de basis moet gezocht worden in het ontwikkelen van gemeenschappelijke relatie. Als kernelementen van de relatie stelt hij:
- er bestaat onderling vertrouwen en echtheid
- er is sprake van gelijkwaardigheid en openheid
- er ontstaat een machtsvrije dialoog door het zgn communicatieve handelen: begrijpelijk, waarheid van mededelingen, waarachtigheid van bedoelingen en echtheid van houding

Wat bedoelt Mc Cory met de term alliance?

Samen een overeenkomst aangaan met een gemeenschappelijk doel. Dit gaat verder dan een 'therapeutische relatie'. Het gaat om een groeiende positieve overdracht om een verbintenis die motiverend en hoopgevend is. De basis van de allieantie moet gevormd worden door respect, vertrouwen en goodwill. Wij beschouwen binnen de relatiedimensie het realiseren van een alliantie in de zin van een werkzamen relatie als doel.

Hoe beschrijft men de term begeleiding in de rehabilitatie?

Begeleiden wordt als volgt gedefinieërd: het beroepsmatig begeleiden van mensen vanuit de GGZ bestaat uit het opbouwen en handhaven van een langdurige samenwerkingsrelatie, alsmede het herkennen en analyseren van een , alsmede het geven van advies en het verlenen van bijstand tav feitelijke of dreigende gevolgen voortvloeiend uit de psychosociale kwetsbaarheid

Beschrijf wat de term 'gewoon doen' als professie inhoudt.

Wij verbinden het hier met het rehabilitatieprincipe van normalisatie. Normalisatie heeft niet alleen betrekking op de leefomgeving, maar ook op de verhouding tussen hulpverlener en cliënt. Petry en Nuy leggen accenten op de actieve gemeenschap, waarin men samen dingen doen in plaats van samen praat (de therapeutisch gemeenschap) Bij iedere chronische patiënt is het weder opbouwen van de levensgeschiedenis belangrijker dan het opbouwen van de ziektegeschiedenis. Dit proces is een gemeenschappelijke ervaring op een gelijkwaardig bestaansniveau en leidt uiteindelijk tot een machtsvrije trialoog.

Wat is het belang van het opbouwen van een waardevolle relatie in de rehabilitatie

In een relatie beteken je iets voor elkaar, dus de cliënt betekent iets voor de hulpverlener en vice versa. Dit omdat rehabilitatiegericht begeleiding 2 aspecten kent: een moreel aspect en een praktisch aspect. Het praktisch aspect betreft het proberen herstellen van de handelingscompetentie, het optimaliseren van de zelfsturing. Het morele aspect betreft het bestrijden van het stigma van de psychiatrische ziekte: rehabilitatie in termen van eerherstel, van genoegdoening. Juist dit morele aspect vraagt om een medemenselijke betrokkenheid. Streven naar gelijkwaardigheid in de relatie is een basis-uitgangspunt bij de rehabilitatie begeleiding.

Waarmee moet men rekening houden in de communicatie met psychiatrische patiënten

Vaak vervullen we meerdere van deze rollen wisselend. Ongeacht de rol die we vervullen moeten we bij de communicatie toch rekening houden met mogelijke cognitieve functiestoornissen:
-Kennis van de communicatieve beperkingen
-Kennis van stressfactoren
-Kennis van coping strategieën en hoe hierbij aan te sluiten
-Kennis van de manier waarop de cliënt benaderd en bejegend wenst te worden
-Probeer te voorkomen dat misverstanden ontstaan. Blijf doorvragen tot je het begrepen hebt.

Welke cognitieve problemen kunnen aan de basis liggen van moeite met communiceren.

Cognitieve problemen: -Moeite met het vasthouden van de aandacht
-Moeite met het selecteren van informatie
-Een te geringe verwerkingscapaciteit (langzaam denken)
-Een geringe flexibiliteit
-Problemen met het geheugen
-Problemen met het waarnemen
- Problemen met het denken

Welke 2 fundamentele dimensies zijn te ondersheiden bij de begeleider in de rehabilitatie?

-De sturing die van de begeleider uitgaat bij de samenwerking tussen hem en zijn cliënt (taakgericht gedrag): geven van instructies, verdelen van werk, plannen, controleren,…
-De ondersteuning die de begeleider geeft aan de cliënt (relatiegericht gedrag): aanmoedigen, een schouderklopje geven, luisteren, overleggen, adviseren,…

Welke 3 dimensies zijn te onderscheiden bij degene die begeleiding krijgt in de rehabilitatie

-Bekwaamheid: de mate waarin de cliënt beschikt over de nodige kennis en ervaring om een doel te stellen of om bepaalde taken uit te voeren.
-Bereidheid: dit komt met name neer op de motivatie van de cliënt om een taak uit te voeren, zijn bereidheid om verantwoordelijkheid te nemen, zijn doorzettingsvermogen
-Taakvolwassenheid: de mate waarin een persoon bereid is en in staat is om verantwoordelijkheid te dragen voor de zelfstandige uitvoering van een bepaalde taak.

Wat zijn de 3 situeringsprincipes bij het systematisch rehabilatiegericht handelen?

De hulpverleningsactiviteiten worden aangestuurd vanuit de 3 sturingsprincipesq: de wens van de cliënt, de (psychosociale) kwetsbaarheid en het sociaal milieu, sociaal netwerk. Deze 3 invalshoeken impliceren verschillende zorgvragen en bijgevolg verschillende interventies. Deze interventies die dienen te gebeuren zijn afhankelijk van waar de cliënt zich bevindt in het herstelproces.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

actuele tendensen in de psychiatrie

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding