Startpagina / Samenvattingen / algmene heelkunde / weefsel-debrideren-wondheling

Algmene heelkunde - Wondbehandeling

33 belangrijke vragen over Algmene heelkunde - Wondbehandeling

Wat zijn Esmarch's principes?

- Geen bijkomende schade toebrengen
- Weefselrust; weefsel niet bijkomend belasten, algemene rust patiënt
- Drainage van de wonde; geen dode ruimte creeëren
- Vermijden van veneuze stase; bloedtoevoer
- Hygiëne/steriliteit

Hoe oud moet de wond zijn willen we deze als gecontamineerd beschouwen?

Ouder dan 6 uur is gecontamineerd.

Wat is het algemene stappenplan voor wondbehandeling?

1) Verwijderen van vreemd materiaal en contaminatie
2) Debrideren dood/weinig vitaal weefsel
3) De juiste techniek/optie kiezen
4) Een vitaal vasculair bed voorzien
5) Voorkomen van verdere contaminatie
6) Adequate wonddrainage

Stap 1 is het verwijderen van vuil materiaal en contaminanten, wat valt hier onder?

Asepsie van de dierenarts, dus goede handhygiëne en handschoenen aandoen.
Voorbereiden van de wondomgeving
Spoelen van het wondbed

Hoe spoelen we het wondbed? En wat is het doel?

Het doel is om de oppervlakkige contaminatie en vuil weg te halen!
NIET met gaasjes wrijven - traumatisch
WEL spoelen, onder een schuine hoek met lichte druk. 35-60 ml spuit met een 19G naald. Altijd van boven naar beneden spuiten

Stap 2 is het debrideren van dood en weinig vitaal weefsel. Wat houdt dit in en waarom is het goed?

Vermindert het aantal micro-organismen in het weefsel, je maakt een nieuwe wonde eigenlijk.
Bij debrideren wordt al het necrotische en ischemische weefsel verwijderd. Dat zou anders een goede voedingsbron zijn voor MO, en het niet vitale weefsel blokkeert de wondheling!

Wat is het voordeel van selectief debrideren? En wat is het nadeel?

Voordeel is dat het veiliger is want alleen het niet-vitale weefsel wordt weggehaald dus er is geen bijkomende weefselschade.
Nadeel is dat het langer duurt

Welke 3 manieren van selectief debrideren zijn er?

Biologisch, Enzymatisch en autolytisch

Waar moet je op letten bij chirurgische of scherpe debridering?

Altijd analgesie of anesthesie nodig!!
Standaard methode eigenlijk, zeker bij per primum sluiting
Gedaan dmv bistouri

Steeds spoelen tussen handeling!!

Wat zijn 3 manieren om chirurgisch te debrideren?

Gelaagd; laagje per laagje, wondranden steeds 1-2 mm weghalen
En block; totale excisie van de wond en wondranden. Hoe heftig gecontamineerde wonde
Gefaseerd, bij uitgestelde per primam heling

Welke weefsels neem je weg bij chirurgische debridering?

Grijs, zwarte weefsel.
Dood weefsel bloedt niet, vitaal weefsel bloedt wel.

Hoe werkt hydrochirurgische unit?

Krachtige waterstroom (steriele oplossing) die snijdt en een onderdruk creeërt door venturi waardoor weggesneden weefsel gelijk wordt weggeschraapt en opgezogen.

Wanneer is chirurgische debridering niet mogelijk?

Delicate weefsels of dicht bij bloedvaten en zenuwen
Te veel weefsel weggenomen zou moeten worden, zodat per primam sluiten niet meer mogelijk is.
Onstabiele patient
Economische redenen

Hoe gebruiken we mechanische debridering?

Nooit inplaats van spoelen, wel in combinatie met spoelen. Met een gaasje/curette over het wondbed wrijven.

Hoe werkt Wet-to-dry wonddressing?

Onderaan op de wonde zijn natte gaasjes (steriele oplossing) en bovenaan zijn droge gaasjes. Bovenaan errond verband.

Door capillariteit wondexsudaat en fysiologisch vocht klimt op in de gaasjes, bovenaan verdampt dit vocht. Manier om wondvocht en dode cellen uit de wonde te trekken.

De gaasjes gaan in het wondbed plakken - aan necrotisch weefsel. Bij verwijderen bevochtigen en lokaal anestheticum toedienen doet pijn.

Max 3-5 dagen laten zitten, indien nog niet volledig schoon - autolyse.
Permeabel voor MO

Kan je wel doen als eerste verband, dan de patiënt naar huis sturen en later vervangen, of als patiënt onstabiel is.

Hoe werkt Wet-to-wet wonddressing?

Gebruikt om verdroogde, necrotische huid te bevochtigen en verwijderen.
- BRANDWONDES
Natte gaasjes op de wonde, en blijven bevochtigen.

Niet te doen bij droge wondes, alleen bij exsudatieve wondes

Wanneer kiezen we voor chemische debridering?

Enkel bij stek gecontamineerd wondes
Enkel in initiële fases
Via impregnatie van een gaasverband of door te spoelen

Welke vormen van chemisch debrideren zijn er?

- Hypertone zoutdressing; sterk osmotisch, droogt wondbed en necrotisch weefsel uit en is zo anti-bacterieel

- Waterstofperoxide (3%); cytotoxisch voor fibroblasten en veroorzaakt thrombose

- Bleekwater (NaClO 0,025%); Bactericied maar toxisch voor fibroblasten

- Azijnzuur 0,25%; antibacterieel maar toxisch voor fibroblasten en vertraagt de epithelisatie

Wanneer gebruiken we selectieve debridering?

Bij lastige demarcatie vitaal - niet-vitaal weefsel.
Onstabiele patiënt
Wanneer chirurgisch debrideren te traumatisch is

Hoe werkt enzymatisch debrideren?

Door proteases en collagenases die niet-vitale eiwitten en collageen degraderen en het loskomen van niet-vitale weefsels van het wel vitale weefsel vergemakkelijken

Hoe wordt er biologisch gedebrideerd?

Vliegenmaden. Stellen digestieve enzymes vrij, 5-10 maden per cm2.
Goed omkaderen en afdekken. Verwijderen larven om 48u en MAX 72 uur, daarna krijgen ze mondjes!

- duur en moeilijk

Welke manieren van wondes sluiten zijn er?

Primaire sluiting - per primam - hechting
Uitgestelde primaire sluiting
Secundaire sluiting
Per secundam heling - als hechten niet mogelijk is

Wanneer kiezen we voor per secundam sluiten?

Wanneer het wondbed ongeschikt is voor hechtingen
Bij grote huiddefecten
Bij uitgebreide weefselnecrose

Wondheling door granulatieweefsel, epithelisatie en wondcontractie. Niet gehecht

Wat gebeurt er bij uitgestelde primaire sluiting?

3-5 dagen na ontstaan wond wordt t primair gesloten. Sluiting gebeurt voordat er granulatie weefsel is ontstaan, wel wachten tot inflammatie gedaan is.
In de tussentijd bandages verversen (2-3x per dag) en openwondbehandeling om de contaminatie te reduceren en de vitaliteit van het weefsel te verhogen.

Wat gebeurt er bij per secundam heling?

De wonde sluit zichzelf als onderdeel van het proces van wondheling - wondcontractie en epithelisatie.

Je kan de wonde wel ondersteunen en beschermen

Hoe vaak moet je de wonddressing vervangen tijdens de verschillende fases?

Week 1; inflammatie fase - elke dag, veel exsudaat
Week 2; start proliferatie fase - minder verversen 1x/2dagen
Week 3; Herstel wonddefect - wonde zo veel mogelijk met rust laten 1x / 3-4 dagen

Wat betekent occlusieve dressing en waar is het goed voor?

Zal de wonde volledig afsluiten, zo is er geen verdamping mogelijk.
- Verhindert contaminatie
- Bevordert autolyse
- Stimuleert hypergranulatieweefsel bij paarden.
- Haren moeten wel verwijderd worden thv wondranden anders blijft het niet goed zitten.

Wat zijn de voordelen van semi-occlusieve synthetische dressing?

Laten wel evaporatie toe
Blijft ondoordringbaar voor micro-organismen
Zijn goed voor licht exsudatieve wonden

Polyurethaan film, en wanneer gebruiken we die?

Is transparant, laat water en zuurstof door - maar voorkomt uitdroging. Bij te exsudatieve wonden verstoppen de poriën.

Indicatie:
Per primum gehechte wonden
Op het eind van het helingsproces - weinig exsudatie en granulatieweefsel.
Om bepaalde topicale behandelingen ter plaatse te houden

Waarom zouden we bio-actieve (biologische) wonddressing gebruiken?

Bioactieve stoffen die de wondcontractie en epithelisatie bevorderen.
Bij paarden helpt het om de vorming van hypergranulatieweefsel te verminderen

Welke bio-actieve wonddressing kunnen we gebruiken?

Collageen - runder collageen type 1.
Die is gezuiverd dus geen MHC reactie. Is een product eigen aan de wondheling, vormt een matrix voor cellulaire kolonisatie, chemo-attractant voor ontstekingscellen, bevordert wondheling en hemostase.

Te gebruiken bij weefseldefecten

Topicale behandeling, waar wordt dat gedaan en waarom?

Veel bij keizersnedes bij runderen, kan niet echt met een pleister...

Alu-spray; water resistente ademende laag - verhindert contaminatie.
Bij opp wondes en hechtingen

Waar behoort vulketan gel bij? Waar wordt het voor gebruikt?

Topicale behandeling, is een hydrogel.

Veel gebruikt bij paarden. Die hebben thv de ledenmaten een verhoogd risico op hypergranulatie weefsel.
Bij de benen is de doorbloeding een stukje minder, daardoor worden de fases wat verstoord.
Inflammatie komt niet goed op gang - proliferatiefase loopt minder gecoördineerd en blijft duren.
Indien de kans op hypergranulatieweefsel vorming aanwezig is kan vulketangel gesmeerd worden. Ondersteunt de coördinatie tussen de verschillende fasen en zorgt zo voor een betere wondheling.

Ketanserine = serotonine antagonist, veroorzaakt een krachtige ontstekingsreactie - in eerste fase van de wondheling - minder risico op hypergranulatie weefsel.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

algmene heelkunde

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding