Startpagina / Samenvattingen / An Introduction to Medieval Europe, 300-1500 / lokaal-heren-ridders

Accelerated growth

41 belangrijke vragen over Accelerated growth

Wat weten we over de bevolkingsgroei tussen 1000-1300?

Een groei van 0.25 %, de bevolking verdubbelde
Het domesday boek uit 1086 is een naslagwerk van een volkstelling
Rond 1200 was er al sprake van een verschil in bevolkingsdichtheid tussen oost en west

Welke bodem verbeteringsmethoden werden gebruikt?

Grasland omzetten in landbouwgrond
Het gebruiken van verschillende braakleg-methodes
Het gebruiken van ploegen en paarden in de landbouw. Dit kende wel nadelen: paarden eten meer en smaken slechten. Dit werd echter opgelost door nieuwe ploegen en andere soorten voer

Waarom duurde het lang voordat innovaties door meerdere mensen werden gebruikt?

Nieuwe innovaties konden enkel in een bepaalde context worden gebruikt. Ploegen: paarden en ijzer
Sociale en psychologische factoren: men was conservatief. Maar horigen hadden geen toegang tot deze dure middelen.

Hoe werd het land uitgebreid?

drooglegging: dit gebeurde overal, en zorgde dat men ingenieus moest omgaan met de waterhuishouding en het zakkende grondpeil. Vaak werd na drooglegging veeteelt onmogelijk
boskap: 1/4 tot 1/3 van het bos van Europa werd gekapt om hier landbouwgrond van te maken maar ook omdat het hout benodigd was

Wat voor gebieden ontstonden er door de boskap?

Grensvestigingen aan de randen van de bossen. Er was sprake van 2 soorten kolonisatie:

externe kolonisatie: uitbreiden vanuit een dorp en dit zo laten groeien

interne kolonisatie: kolonisten die zich ver van de bewoonde wereld settelden in de wildernis

Heerlijkheden veranderden van het begin van de ME in de 10de eeuw? Wat was deze verandering?

- vroege ME: aristocraten hadden heerlijke rechten over de inwoners van hun gebied. Maar er was ook koninklijk gezag, de konings' bannus gold. Deze werd uitgedragen door graven, rechters en honderdmannen.

- daarna: overgang naar het banaliteitsrecht

Welke opties zijn er in het ontstaan van het banaliteitsrecht?

Van boven af: graven wilden hun invloed lokaal versterken en stelden lokale agenten: ministeriales/castellani aan. Deze bleven verantwoordelijk aan de graven
Van beneden af: lokale aristocratie ging zich afzetten tegen het koninklijk gezag en de invloed hiervan. Zij gingen zo zelf bannus claimen, banale rechten/belastingen heffen, aristocratische bescherming omzetten in banaliteitsrecht
Middenweg: ministeriales/castellani ontdeden zich van grafelijk gezag en gingen voor zichzelf beginnen.

Wat is de banale revolutie?

De transformatie van het uitbuiten van het volk. Eerst werd dit enkel gedaan door landrechten van de heren. Nu ook via het publieke gezag dat een heer bezat.

Waar bestond het banaliteitsrecht/lokale heerlijkheid uit?

- rechtspreken over serieuze misdaden: zo ook het arresteren en afnemen van bezit van burgers

- het heffen van lokale belastingen

- overige heerlijke rechten

- het opleggen van rechten en plichten aan burgers: werk aan infrastructuur, het moeten gebruiken van een molen etc.

Wat maakte het uitdragen van deze banaliteitsrechten mogelijk?

Een kasteel en een leger van welgetrainde, loyale volgers.

Kastelen kwamen in twee vormen: van boven af waren zij gebouwd door territoriale prinsen om de bannus uit te kunnen voeren vanuit een centraal punt. Waren zij 'prive' gebouwd, van onderen af, dan waren zij bedoeld als verdediging tegen de eerste.

Kwam banaliteitsrecht ook op in Engeland en Spanje? En waarom?

In Engeland kregen de lokale heren niet dezelfde macht als de heren in het karolingische rijk, enkel de Marcher heren. In Spanje kwamen deze banaliteitsrechten meer op als er strijd werd gevoerd.

Hoe past het banaliteitsrecht binnen het idee dat koninkrijken in deze tijd juist een lichte centralisatie en algemene publieke orde leverden?

De lokale heren werden gecontroleerd door middel van feudo-vasalitistische relaties. Door de lokale heren de binden aan regionale heren stonden zij onder controle van de kroon (uiteindelijk). Later toen de rijken gingen centraliseren werd er gebruik gemaakt van deze feudo-vasalistische relaties om de banale rechten weer onder de koning te brengen. Zo moesten zij bijvoorbeeld hun heer altijd toelaten in hun kasteel.

Classificatie van feudo-vazalistische relaties?

1. De koning en de machthebbers onder hem worden gefeudaliseerd. Alle graven e.d. worden vazallen en hun gebieden leengoed Dit kan leiden tot mediatisatie waarbij de koning het gezag verliest.

2. Regionaal/lokaal level wordt hetzelfde gedaan met graven en lokale heren en lokale heren en leengoederen.

3. In beide gevallen kon land worden 'geruild' voor militaire dienst.

4. Uiteindelijk werden ook 'niet-aristocraten' betrokken in de belening. Er kwam nu geen militaire dienst voor in ruil, maar enkel een gedeelte van de opbrengst van het land.

Hoe veranderde de goederen/geld overdracht onder het banaliteitsrecht?

In eerste instantie werd inkomen van boer naar heer geregeld door verplichte diensten of de overdracht van overschotten.

Onder het banaliteitsrecht werden boeren evt. als horigen uitgebuit door de heer binnen een gebied van toegeëigende macht. Hun eigen land werd dus niet meer verplicht bewerkt (demenesce).

Waarom had de elite steeds minder land?

Toename in edelen en zo kleinere erfenissen
Extravagante giften aan de kerk
Duurdere oorlogskosten
Hogere belasting aan koning
Meer luxeproducten uit het midden oogsten mogelijk

Hoe kan het verdwijnen van hoforganisaties worden uitgelegd?

- Door urbanisatie was er een hogere vraag naar landbouwproducten en zo werden banen buiten de landbouw beschikbaar

- De land-arbeid ratio veranderde: duurder land, goedkopere arbeid.

Grootgrondbezitters moesten nu keizer: hun demesnes verhuren of in gebruik houden met betaalde arbeiders.

Welke 3 consequenties had het verdwijnen van de hoforganisatie?

horigheid verloor zijn basis in de rechten en plichten: grotere mobiliteit en meer sociale differentiatiebetaalde arbeid zorgde voor monetarisering en commercialisering op het plattelandlandheren verdienden minder wat zij probeerden te compenseren met het verhuren van demesne

Van welk proces is het ontstaan van lokale heren een deel van?

Het vormen van een nieuwe krijgsheren aristocratie: het ridderschap.

Welke 3 factoren zijn de basis van de formatie van het ridderschap?

Groeiend belang van zwaarbewapend cavalerie
De formatie van bewapend cavalerie door de lokale heren
De representatie door de kerk van de aristocratie als vechters voor het geloof met de koning als hoofd

Hoe ging de ontwikkeling van zwaarbewapend cavalarie in z'n werk?

Door het grotere belang professionaliseerde de bewapende ruiter. Dit proces werd versneld door technologische innovatie in wapens.

Wat waren de hoofdpunten van de ridderlijkheid/ridderlijke erecode?

moed
loyaliteit
broederschap
milites Christi: christelijke normen en waarden werden toegevoegd aan het pakket, naast het vechten tegen de heidenen/niet-christenen

Waar leidde het worden van milites christi door de ridders toe?

Er werden orden opgezet, om de veroverde heilige plaatsen te verdedigen en te strijden tegen de niet-christelijken zoals:

- de Orde van St. Jeruzalem, 1048, 1113 erkend door de paus. Sterk gemilitariseerd.

- Orde van de Tempeliers in 1128 erkend, door Hugo Payns

- De Duitse orde, 1190

Wie war Bernard van Clairveaux?

Hij schreef een boek over de nieuwe christelijke ridderlijkheid in 1145. volgens hem waren deze nieuwe orde de hoogste vervulling van milita christi. De gewone ridders waren al te geobserdeerd met de hele ridderlijke subcultuur.

Waar diende hoffelijkheid voor?

- Aan het hof werden zo spanningen verminderd en zo vetes en agressie voorkomen

- Via het hof een belangrijke plek in de regering te verkrijgen door het verkrijgen van eer

Hoe werd de hoffelijkheid 'aangeleerd'?

- scholing van ettiquette

- aanleren van ridderlijke deugden: moed, loyaliteit, eer

- het verkrijgen van eer door: winnen van strijd, maar ook anderen dienen: vrouw of christelijke geloof

Wat was hovelijke liefde?

- omdraaien van rollen: man dient de vrouw

- de morele verbetering door deze liefde

Nadat hij eerst moest lijden voor de liefde kon hij daar later van profiteren.

Hoe is de hovelijke een illusie?

- de sterke rol van vrouwen, of het gediend worden door de man: aristocratische vrouwen verdwenen vaak in een klooster

- de idealen van de kerk op het gebied van trouwen zijn compleet onjuist: vaak worden de verlangens van de ridders gezien als een vertaling van de frustraties van jongere ridders die geen erfenis zouden krijgen

In allebei de gevallen zijn de verhalen een vertaling van de dromen van ridders.

Uit wat bleek het proces van interne ranking/ordening?

- ridderschap werd rond 1000 een erfelijk iets, wat vroeg om ordening. Er zou onderscheid worden gemaakt tussen nobelen met titels (prins, graaf etc) en gewone ridders. Hierna werd er onderscheid gemaakt tussen betitelde ridders (met ridderschap) en ridders in opleiding

Wat was de investituur van ridders?

Dit was de ceremonie waarmee ridders toetreden tot de ordo militaris, zij werden ridder geslagen. Enkel was deze ceremonie erg duur en deze eer bleef zo beperkt tot de rijken. Anderen bleven schildknapen. Weer anderen konden zelfs die levensstijl niet betalen en gaven hun 'ridderschap' op.

Welk stereotype onstond er over de boeren/burgers?

- Zij waren beesten/dieren: barbaars, stom, gek etc.

- Niet in staat om 'de liefde te bedrijven'

- Onoverkomelijke 'landelijkheid'/boersheid

- Het tegenovergesteld van hoffelijk/ridderlijk: oneervol, laf en ongecontrolerd

Wat zijn balancerende punten op het gebied van het stereotype van de boeren?

De boeren kregen betere rechten. Vooral op het gebied van overhandigen van overschotten, hun schulden en erfelijkheid van bezit.
De agriculturele economie opende zich en zo konden zij zich ook focussen op andere beroepen/producten.
Door de opkomst van dorpsgemeenschappen hadden de boeren op politiek en juridisch gebied een betere standplaats. Ook bieden deze gemeenschappen gezamenlijke inzet op het gebied van: kerken, ontginning en landbouw.
Boeren waren ook succesvol in het opbrengen van boerenlegers en het zo verslaan van de ridderlijke legers.

Tot wanneer zijn de Karolingen aan de macht?(hc)

-West-Frankische rijk: tot 987 (Lodewijk de Nietsnut)
-Oost-Fr. rijk: tot 911 (L. het Kind)
-Middenrijk: tot 928 (L. de Blinde)

Welke tendensen zijn te zien in FR en DU? (hc)

Frankrijk:
- Koninklijk gezag begint zwak, wordt sterker
- 'Veroordeeld' tot Engeland
Duitsland:
- Koninklijk gezag begint sterk, wordt zwakker
- 'Veroordeeld' tot Italië

Waarom heette Heilige Roomse Rijk zo?(hc)

Rooms -> opvolgers Romeinse Rijk

Wat betekent Hausmacht?(hc)

De Ottonen bleven stevig gezag uitoefenen op hun thuisbasis hertogdom Saksen. Als ze problemen hadden konden ze terugvallen op deze basis.

Wat wordt bedoeld met de Drang nach Osten?(hc)

De macht werd in de oostelijke richting uitgebreid. De Ottonen gaven leiding aan militaire kolonisatie-acties naar gebied ten oosten van de Elbe.

Wat wordt bedoeld met het Rijkskerk-systeem?(hc)

Stelselmatige inschakeling van bisschoppen bij het wereldlijke bestuur van het Duitse rijk door hen te bekleden met grafelijke macht.
Dit leidde tot de investituursstrijd.

Wat waren de problemen met Hohenstaufen?(hc)

- Duits probleem:beheersing rijksvorsten en perifere delen
- Italiaans probleem1:beheersing stadstaten Noorden en Midden
- Italiaans probleem2:verwerving koninkrijk Sicilië

Wat hield FR rond 1000 bij elkaar?(hc)

Geoffrey Koziol schrijft: alleen de gemeenschappelijke waarden en mythologie.

Wat is Domesday-book?(hc)

Boek dat werd samengesteld door Willem the conquerer met daarin alle bezittingen van land + de eigenaren.
-koning 20%
-1100 tenants in chief (kroonvazallen) onder wie 300 lords: namelijk 100 lords spiritual 25% land, 192 lay lords 55% land.
-6000 subtenants (leenmannen van tenants-in-chief; meesten heetten milites)

Hoe staat de moderne staat tegenover de feodale staat?(hc)

moderne staat:
- overheidsgezag direct en in monopolie uitgeoefend.
- opereert bureaucratisch
feodale staat:
-overheidsgezag gemediatiseerd
-opereert via vazallen, die stukken overheidsgezag in 'leen' bezitten.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

An Introduction to Medieval Europe, 300-1500 | 9780415675871 | Wim Blockmans, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.