Wetenschapsfilosofie - Thomas Kuhn: onvergelijkbare wereldbeelden

20 belangrijke vragen over Wetenschapsfilosofie - Thomas Kuhn: onvergelijkbare wereldbeelden

Hoe vormt Kuhns filosofie een contrast met Popper en logisch positivisten?

  • Kuhn stelde dat wetenschap zich anders ontwikkelde dan Popper deed voorkomen.
  • Maatschappelijk proces waarop andere dan wetenschappelijke factoren invloed hebben.
  • Geschiedenis wetenschap - opeenvolging tradities met eigen vragen en antwoorden, niet stapsgewijs weerleggen theorieën.  

Wat maakt het werk van Kuhn controversieel?

  • Wetenschap geen gestage ontwikkeling
  • Lange periodes rust -> grote omwentelingen, waarbij ene wereldbeeld vervangen door andere
  • Omwentelingen zo ingrijpend geen sprake meer van groei en vooruitgang.
  • Nieuwe wereldbeeld niet per se beter of nauwkeuriger dan het oude.
  • Keuze nieuw wereldbeeld – buitenwetenschappelijke factoren – reconstructie onmogelijk
  • Religieuze bekering ipv overwogen keuze

Waarom wordt Kuhn vaak als een relativist gezien?

Hij zou bestaan van objectieve waarheid en vooruitgang in de wetenschap ontkennen.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke kampen stonden in de jaren zeventig en tachtig tegenover elkaar in de science wars?  (wetenschapsoorlogen)

Objectivisten vs relativisten
  • Objectivisten =>  objectieve kennis en waarheid bestaat
  • Relativisten => objectiviteit is illusie, altijd afhankelijk van sociale historische of culturele context  

Noem enkele kenmerken van Kuhns paradigma.

  • Gaat vooraf aan wetenschap. Empirische verschijnselen spreken niet voor zichzelf.
  • Onze waarneming is niet neutraal.
  • Observatie is altijd theoriegeladen
  • Wat we zien wordt bepaald door ons wereldbeeld  

Wat wordt bedoeld met de theoriegeladenheid van observatie?

Neutrale, naakte feiten bestaan niet
Paradigma bepaalt wat een feit is en wat niet en welke feiten relevant zijn.

Wat kenmerkt de voorwetenschappelijke periode volgens Kuhn?

  • Nog geen duidelijk afgebakende discipline
  • Geen paradigma
  • Geen consensus over relevante feiten en problemen.
  • Einde wanneer paradigma aandient. 

Wanneer is sprake - volgens Kuhn - van normale wetenschap?

  • Komst paradigma - voldoende overeenstemming om collectieve wetenschap mogelijk te maken.
  • Paradigma standaardvoorbeeld. Problemen? => oplossingen
  • Paradigma niet ter discussie => opbloeien vooruitgang.

Wanneer breekt volgens Kuhn de periode aan van 'abnormale wetenschap'?

  • Anomalieën blijven binnenstromen
  • Vertrouwen  paradigma geschaad
  • Discipline crisis  - afbreken oude kader - geen nieuw kader.
  • Periode onzekerheid.  

Door wie wordt een nieuw paradigma meestal aangereikt, volgens Kuhn?

  • Buitenstaander met frisse blik.
  • Iemand die niet is geïndoctrineerd door het bestaande wereldbeeld.
(grootschalige paradigmawissels zijn schaars)

Noem twee controversiële stellingen van Kuhn.

  1. Geen logische of rationele gronden paradigmawissel. Onmogelijk wetenschappelijke redenen noemen waarom wetenschappers overstag zijn gegaan. 
  2. Verschillende paradigma's zijn incommensurabel - niet objectief met elkaar vergelijkbaar

Wat bedoelt Kuhn met een gestalt switch?

  1. Een plotselinge verandering in perspectief of waarneming van een wetenschappelijke theorie.
  2. Sociaal-psychologische gronden.

Waarom was Kuhns stelling dat we wetenschappelijke revoluties niet rationeel kunnen reconstrueren een schok voor de meeste wetenschapsfilosofen?

De wetenschapsfilosoof en - historicus moeten dan studie van de belangrijkste fasen geschiedenis van de wetenschap voortaan overlaten aan wetenschapssocioloog.

Wat wordt bedoeld met de uitspraak dat verschillende paradigma's incommensurabel zijn?

  • We kunnen paradigma's niet objectief met elkaar vergelijken
  • Geen neutrale observatietaal als maatstaf bij bepaling welk paradigma onze voorkeur verdient. Alle observatie theoriegeladen.

Wat wordt bedoeld met 'alle observatie is theoriegeladen'?

Kunnen niet buiten onszelf en onze taal en theorieën staan om verschillende paradigma's naast objectieve werkelijkheid te leggen.

Wat maakt Kuhns punt Kantiaans?

  • Kuhn stelt net als Kant dat denkraam onze kijk op wereld kleurt.
  • Hoe de wereld op zichzelf is, zullen we nooit weten.
  • Anders dan Kant stelt Kuhn dat onze denkramen drastisch kunnen veranderen. Als kader verandert, ook kijk op de wereld anders. 

Hoe kijkt Kuhn aan tegen 'waarheid'?

Lokaal begrip dat alleen binnen een paradigma kan worden gebruikt.
Notie waarheid is paradigma-afhankelijk. 

Wat waren kritiekpunten op Kuhn?

  • Blik op wereld te radicaal en relativistisch
  • Alleen aantonen geen logisch dwingende redenen voor theoriekeuze. Er kunnen nog wel goede redenen zijn bepaalde theorie te verkiezen boven een andere. 
  • Stelling dat wetenschappelijke revoluties niet rationeel reconstrueerbaar zijn => gronden zijn wel aanwijsbaar!  Het waren wetenschappelijke redenen ipv sociale oorzaken.


Wat is een belangrijke verdienste van Kuhn?

Hij wees ons als eerste op sociaal-historische dimensie wetenschap.

Wat was de kritiek van Kuhn op Popper

Popper hield theorieën met zijn falsificatieprincipe steeds kritisch tegen het licht. Een theorie was altijd voorlopig, tot deze weer weerlegd werd.

Kuhn bekeek juist hoe wetenschap zichzelf ontwikkelde. Dit ging niet geleidelijk, maar schoksgewijs. De theorieën werden niet ter discussie gesteld, tenzij problemen zich opstapelden en er sprake was van een paradigma-wissel.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo