Taalfilosofie

12 belangrijke vragen over Taalfilosofie

Welke twee lijnen ken je en wie horen daarbij?

semantische lijn:G. Frege, B. Russell, L. Wittgenstein
pragmatische lijn: L. Wittgenstein, J. Austin
synthetiserend: P Grice

Wie is de grondlegger van de moderne taalfilosofie? Wie zijn daarnaast de grote namen van de eerste stroming?

Gottlob Frege, de taalfilosofie en logica vertonen een sterke samenhang.

Naast Frege spelen Bertrand Russel en Ludwig Wittgenstein een belangrijke rol.

Welke 2 eisen dienen er te worden gesteld aan een betekenistheorie van taal?

1. De betekenis speelt een rol bij de totstandkoming van de verbinding tussen taal en werkelijkheid.

2. De relatie tussen taal en betekenis moet een systematische relatie zijn.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat zijn samengestelde uitdrukkingen?

Samengestelde uitdrukkingen zijn opgebouwd uit uitdrukkingen die een eigen betekenis hebben. Denk aan de tante van Marie, waarbij tante, van en Marie enkelvoudige uitdrukkingen zijn.

Welke 2 factoren bepalen of een semantisch regelsysteem compositioneel is?

De betekenis van de delen en de manier waarop de betreffende uitdrukking is opgebouwd. Een compositionele semantiek is systematisch, maar andersom geldt dit niet altijd

Wat is een extensionele betekenistheorie?

Een betekenistheorie waarin die betekenis en verwijzing gelijkstelt, ofwel talige verwijzingen verwijzen naar dingen in de werkelijkheid. Een zin is waar of onwaar in de mate waarin deze overeenkomt met de werkelijkheid.

Welke 4 problemen kleven er aan de extensionele betekenistheorie?

1. Uitdrukkingen zonder verwijzing hebben een betekenis en kennis zelfs een waarheidswaarde (Zeus bestaat niet).
2. Er is geen ruimte voor modale zinnen die uitgaan van wat had kunnen zijn ipv wat feitelijk is (tweede keizer van Rome).
3. Niet alle ware zinnen hebben dezelfde betekenis, ook niet bij dezelfde waarheidswaarde (Willem Drees en het getal 11).
4. Het is mogelijk om de betekenis van een uitdrukking te kennen zonder de extensie te kennen (burgemeester van Volendam).

Wat is intensionele semantiek?

De intensie van een zin is een functie van mogelijke werelden naar waarheidswaarden, ook wel proposities genoemd. Extensies blijven hierbij van betekenis, maar zijn slechts een klein onderdeel van intensies.

Wat is het coöperativiteitsprincipe van Grice?

Dit principe stelt dat een taalhandeling een zinvolle bijdrage moet zijn in het licht van de doelen van de dialoog. Vasthouden aan dit principe houdt dan in het vertellen van de waarheid en het verschaffen van voldoende informatie (relevant), ordelijk gepresenteerd enz.

Belangrijk is dat dit geen conventies betreffen, maar dat deze principes voor een ieder gelijk zijn ongeacht de taal.  

Wat is het probleem met de niet-verwijzende uitdrukkingen?

1. Hoe kan het dat deze betekenisvol zijn?
2. Hoe kunnen ze toch een waarheidswaarde hebben?

Van oudsher wordt in de analytische taalfilosofie onderscheid gemaakt tussen twee deelgebieden: de semantiek en de pragmatiek. De auteurs zijn niet onverdeeld gelukkig met dit onderscheid. Waarom achten zij het enigszins problematisch?

  • Het onderscheid tussen semantiek en pragmatiek is enigszins kunstmatig.
  • Betekenis en gebruik van taal kunnen niet strikt van elkaar worden gescheiden, maar hangen samen.
  • Auteurs proberen het niet strikt van elkaar af te bakenen, maar hanteren onderscheid alleen als ruwe aanduiding voor bepaalde geijkte benaderingen.  

De Engelse filosoof Paul Grice heeft een zogeheten "coöperativiteitsprincipe" geformuleerd, waaruit hij een aantal maximes (gedragsregels) heeft afgeleid. Deze maximes mogen volgens Grice niet worden beschouwd als conventies. Waarom niet?

Volgens Grice zijn deze maximes geen conventies, omdat zij per definitie gelden, ongeacht welk taal men spreekt. Wie in onderlinge communicatie coöperatief wil zijn, dient niet te liegen, geen informatie achter te houden, of vaag te zijn. Dit vloeit voort uit de definitie van coöperativiteit.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo