Startpagina / Samenvattingen / ANATOMIE EN FYSIOLOGIE TOT OP HET BOT LEERPADEN / hormonen-hormoon-hormonaal

HET HORMONAAL STELSEL

Q: GEEF DE SNELHEID, DUUR EFFECT, SIGNALEN EN ROUTE WAARLANGS SIGNALEN REIZEN BINNEN HET HORMONAAL STELSEL?

SNELHEID Trager (seconden, uren of dagen) DUUR EFFECT Lang, seconden, dagen of jaren SIGNALEN hormonen ROUTE WAARLANGS SIGNALEN REIZEN Bloedbaan

Q: GEEF DE SNELHEID, DUUR EFFECT, SIGNALEN EN ROUTE WAARLANGS SIGNALEN REIZEN BINNEN HET ZENUWSTELSEL?

SNELHEID Snel (duizenden van seconden) DUUR EFFECT Kort, milliseconden (tenzij neutrale stimulatie blijft duren) SIGNALEN Actiepotentiaal en neurotransmitters ROUTE WAARLANGS SIGNALEN REIZEN Celmembranen en neuronen

48 belangrijke vragen over HET HORMONAAL STELSEL

WAT VERSTA JE ONDER HET HORMONAAL STELSEL?

Hormonaal stelsel/endocrien stelsel = een stelsel dat met behulp van hormonen verschillende processen in het lichaam reguleert.

Hormonale klieren = klieren die hormonen produceren en die afgeven aan de bloedbaan
Hormonen = chemische stoffen, aangemaakt door lichaamscellen, die boodschappen via de bloedbaan doorgeven aan andere cellen

BESPREEK DE ENDOCRIENE CELLEN EN DE DOELCELLEN?

Endocriene cellen = cellen die een hormoon kunnen aanmaken. (verzender)
Doelcellen = cellen die een hormoon kunnen ontvangen (ontvanger)
→het hormoon kan enkel binden of een cel die ook een receptop draagt voor dit hormoon. En enkel deze cellen zullen een effect ondervinden
De endocriene cel stuurt een hormoon via de bloedbaan naar een doelcel

HOE WORDEN DE HORMONEN GEREGELD?

Niet elk hormoon wordt aangemaakt door een hormonale klier. Andere cellen kunnen ook hormonen aanmaken.

GEEF DE VERSCHILLENDE STAPPEN WERKING HORMONAAL STELSEL?

STAP 1
Endocriene klier produceert hormoon
STAP 2
Klier geeft hormoon af aan de bloedbaan
STAP 3
Hormoon gaat rond in het lichaam via de bloedbaan
STAP 4
Hormonen bereiken hun doelcel en binden daar op een receptor
STAP 5
In de cel zal nu een specifieke reactie plaatsvinden

VERKLAAR DE BEGRIPPEN PROSTAGLANDINE LEPTINE EN KLIERCELLEN?

Prostaglandine = kan aangemaakt worden door elke cel die beschadigd is, behalve de rode bloedcellen
Leptine = kunnen vetcellen aamaken, zorgt voor een verzadegingsgevoel
Kliercellen = hoofdtaak is hormoon aanmaken.
Samen met het zenuwstelsel is het hormoonstelsel een stelsel met een regulerende functie.

GEEF DE SNELHEID, DUUR EFFECT, SIGNALEN EN ROUTE WAARLANGS SIGNALEN REIZEN BINNEN HET HORMONAAL STELSEL?

SNELHEID
Trager (seconden, uren of dagen)
DUUR EFFECT
Lang, seconden, dagen of jaren
SIGNALEN
hormonen
ROUTE WAARLANGS SIGNALEN REIZEN
Bloedbaan

GEEF DE SNELHEID, DUUR EFFECT, SIGNALEN EN ROUTE WAARLANGS SIGNALEN REIZEN BINNEN HET ZENUWSTELSEL?

SNELHEID
Snel (duizenden van seconden)
DUUR EFFECT
Kort, milliseconden (tenzij neutrale stimulatie blijft duren)
SIGNALEN
Actiepotentiaal en neurotransmitters
ROUTE WAARLANGS SIGNALEN REIZEN
Celmembranen en neuronen

BESPREEK DE NEGATIEVE EN POSITIEVE FEEDBACK IN DE HORMOONAFGIFTE?

Negatieve feedback = Grote hoeveelheden van het hormoon in het bloed de afgifte van dit hormoon aan het bloed zullen afremmen.→komt het meeste voor
Positieve feedback = Wanneer een bepaald hormoon in het bloed zit, zal het de afgifte van dit hormoon in het bloed nog meer triggeren tot een grotere productie. →komt zelden voor

NOEM DE DRIE VERSCHILLENDE MANIEREN OP VAN HORMOONSECRETIE?

Door het zenuwstelsel =
Door een andere hormonale klier =
Door een bepaalde verandering van chemische stof

HOE GEBEURT DE HORMOONSECRETIE DOOR EEN AANDERE HORMONALE KLIER?

zoals de adenohypofyse. Zo maakt de adenohypofyse (hormonale klier 1) het TSH aan (hormoon 1), dat op zijn beurt de schildklier (hormonale klier 2) zal activeren tot het aanmaak van schildklierhormoon (hormoon 2). Hoge niveau’s schildklierhormoon remmen het vrijkomen van TSH via negatieve feedback

OP WELKE MANIER GEBEURT DE HORMOONSECRETIE DOOR EEN BEPAALDE VERANDERING VAN CHEMISCHE STOF?

een stijging van de hoeveelheid glucose in het bloed zal de pancreas stimuleren tot het afgeven van insuline. Insuline zal als effect hebben dat glucose de bloedbaan verlaat en in de lichaamscellen wordt opgenomen. Bijgevolg daalt de bloedglucosespiegel, wat volgens het principe van negatieve feedback de pancreas zal afremmen en waardoor er geen insuline meer zal vrijkomen.

LEG DE VOLGENDE BEGRIPPEN UIT NAMELIJK: DE GLANDOTROPE HORMONEN EN EFFECTHORMONEN?

Glandotrope hormonen = hormonen die andere hormonale klieren activeren om hormonen aan de maken. Doelcel→hormonale klier

Effecthormonen = hormonen die zelf een effect hebben. Doelcel→elke cel, behalve doelcel

WELKE KLIER REGELT DE HORMONALE KLIER VOOR DE EPYFYSE , ADENOhypoFYSE , HYPOTHALAMUS?

EPIFYSE
Melatonine
HYPOTHALAMUS
ADH
Oxytocine
ADENOHYPOSFYSE
TSH
ACTH
FSH
LH
Prolactine Groeihormoon
SCHILDKLIER
Schildklierhormoon (T4 en T3) Calcitonine

WELKE KLIER REGEELT DE HORMONALE KLIER VOOR DE BIJSCHILDKLIER, PANCREAS, BIJNIERSCHORS, BIJNIERMERG?

BIJSCHILDKLIER
Parathormoon
PANCREAS
INSULINE
GLUCAGON
BIJNIERSCHORS
Mineralocorticoïden Glucocorticoïden
BIJNIERMERG
Adrenaline en noradrenaline

WELKE KLIER REGELT HET HORMONAAL STELSEL BIJ DE NIEREN, OVARIA, TESTES?

NIEREN
Renine
EPO
OVARIA
Oestradiol
Progesteron
TESTES?
Testosteron

WELKE 2 EFFECTHORMONEN MAAKT DE HYPOTHALAMUS VAN?

Antidiuretisch hormoon = het effect van het ADH is het concentreren van urine
Oxytocine = zorgt voor weeën tijdens de bevalling en melkjectie tijdens de periode
van lactatie na de bevaling

WELKE WEG VOLGEN DE DE ZEVE RELEASING EN INHIBITING HORMONEN ?

De zever releasing en inhibiting hormones die de hypthalamus aanmaakt, gaan via een capillairennetwerk naar de adenohypofyse, waar ze direct invloed hebben op de activiteit van de adenohypofyse.

Releasing hormones = zorgen ervoor dat de adenohypofyse meer hormonen vrijmaakt
Inhibiting hormones = remmen de endocriene activiteit van de adenohypofyse af

UIT WELKE 2 DELEN BESTAAN DE HYPOFYSE GLANDULA PITUITARIA?

De hypofyse/glandula pituitaria = bestaat uit twee onderdelen; de adenohypofyse en de neurohypofyse. Het is via de hypofysesteel of infundibulum verbonden aan de hypothalamus. De hypofyse ligt in de schedel, boven de neusholte.
• Adenohypofyse/hypofysevoorkwab = enkel hij produceert zelf hormonen
• Neurohypofyse/hypofyseachterkwab = een doorgeefluik voor ADH en oxytocine aangemaakt door de hypothalamus

LEG IN EIGEN WOORDEN HET BEGRIP HYPOFYSETUMOREN UIT?

Deze tumor zet druk op de oogzenuw naarmate hij groeit met gezichtsverlies als gevolg.
Vaak hypofyse chirurgische verwijdert.
de hypofyse kan na het doorboren van het os phenoidale via een kijkoperatie via de neus weggehaald worden.
2 uur durende operatie.

WELKE VERSCHILLENDE HORMONEN PRODUCEERT DE ADENOHYPOFYSE?

De adenohypofyse produceert zelf zeven verschillende hormonen;

- 4 glandotrope hormonen
- 2 gonadotrope hormonen(FSH en LH) = hebben een effect op de gonaden (organen die de geslachtcellen produceren, testes bij de man en ovaria bij de vrouw)
- 2 niet-gonadotrope hormonen
- 3 effect hormonen

WELK DOELCEL EN EFFECT HEEFT HET THYROÏDSTIMULEREND HORMOON , DE ACTH , VOLUIT EN GEEF DE AFKORTING TSH?

tsh
doelcel
schildklier
effecthormoon
aanmaak schildklierhormonen
ARDENOCORTICOTROOP HORMOON
doelcel
bijnierschors
effect
aanmaak bijnierschorshormonen

WELKE DOELCEL EN EFFECT HEBBEN DE FSH, LH EN GEEF NAAM VOLUIT?

Follikelstimulerend hormoon
doelcel
vrouw eierstokken
effect
ontwikkeling van follikels en productie van oestrogeen
Lituëiniserend hormoon
doelcel
man testes vrouw eierstokken
effect
productie testosteron
vrouw oestrogeen en progesteron ovulatie

WELKE DOELCEL EN EFFECT BIJ HET GROEIHORMOON EN PROLACTINE EN GEEF DE LATIJNSE NAAM?

SOMATROPINE
doelcel
alle lichaamscellen
effect
groei stimuleert celdelingen aanmaak van spierweefsel stimulatie celmetabolisme
PROLACTINE
DOELCEL
melkklieren
EFFECT
ontwikkeling van melkklierweefsel en melkproductie

WAT GEBEURT ER BIJ TE WEINIG AANMAAK GROEIHORMOON TIJDENS ADOLESCENTIE?

Leiden tot dwerggroei maar teveel kan leiden tot reuzengroei. Eens de groeischijven in de benen zijn gesloten kan niemand nog in de lengte groeien ongeacht hoeveel groeihormoon wordt ingenomen.

WELKE TWEE SOORTEN CELLEN KUNNEN DRIE HORMONEN AANMAKEN?

In de schildklier zijn twee soorten cellen die drie hormonen kunnen aanmaken;

De folliculaire cellen = Thyroxine (T4) en tri-jodothyronine (T3)
De C-cellen = calcitonine

WELKE CELLEN NOEMEN DE SCHILDKLIERHORMONEN?

T3 EN T4. Ze worden onder dezelfde noemer geplaatst want hebben dezelfde werking.
De schildklier maakt meer T4 dan T3 aan, maar T3 is vijf keer meer werkzaam dan T4.

WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE HORMONEN BIJ DE SCHILDKLIER?

Verhogen het basaal metabolisme (teveel schildklierhormoon → vermageren, te weinig → verdikken)
Stimuleren de eiwitaanmaak en verhogen de afbraak van glucose en vetzuren
Versterken de effecten van adrenaline en noradrenaline (neurotransmitters
sympathicus)
Belangrijk voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel en het beenderenstelsel
Verhogen de lichaamstemperatuur

WELKE EFFECTEN HEBBEN CALCITONINE?

Calcitonine wordt door de shildklier aangemaakt wanneer de calciëmie te hoog is. Calcitonine heeft de volgende effecten;

Het stimuleert de opslag van calium door de osteoblasten in het beenweefsel
Het remt de afbraak van calcium door de osteoclasten in het beenweefsel
Het verhoogt de hoeveelheid calcium die de nieren via de urine afvoert

WAT VERSTA JE ONDER HET BEGRIP CALCIËMIE?

Calciëmie = de concentratie calcium in het bloed

WAT VERSTA JE ONDER DE GLANDULAE PARATHYROIDEA

= op de dorsale zijde van de schildklier, tegen de slokdarm. De meeste mensen hebben vier kleine bijschildklieren: één bovenaan en één onderaan op elke schildklierkwab. De bijschildklieren maken het parathyroïdhormoon (PTH, parathormoon) aan wanneer de calciëmie verlaagd is, het is de antagonist van calcitonine.

WAT DOET DE CALCITONINE TOV GLANDULAE PARATHYROIDEA?

Remt de activiteit van de osteoblasten, waardoor er minder botweefsel wordt opgebouwd
Het parathormoon stimuleert de activiteit van de osteoclasten, waardoor er meer botweefsel wordt afgebroken en er bijgevolg calcium in de bloedbaan komt
Zorgt ervoor dat de nieren minder calcium afvoeren in de urine
Zorgt ervoor dat er meer calcium via de dunne darm geabsorbeerd wordt uit de
voeding

TOT WELKE HORMONEN BEHOREN DE A CELLEN EN DE B CELLEN ?

→Beide hormonen zijn antagonisten van elkaar en zorgen voor de homeostase van de bloedsuikerspiegel (glycemie)De homeostase van de glycemie is zeer belangrijk voor het goed functioneren van verschillende weefsels. Vooral het zenuwstelsel is afhankelijk van deze vrije glucosemoleculen in de bloedbaan.

Hersenen teveel glucose = overgeprikkels
Hersenen te weining glucose = suf voelen →best 5mmol/L glycemie in het bloed

HET DEEL VAN DE PANCREAS DAT INSTAAT VOOR HET HORMOON STELSEL WELK AANDEEL , CELSOORT, AANMAAK, PLAATS VAN AFGIFTE, FUNCTIE VAN KLIERSOORT IS DIT?

Aandee: 2% van het pancreasweefsel
celsoort: endocriene cellen a en b cellen geclusterd in eilandjes van langerhals
aanmaak: hormonen insuline en glucagon
plaats van afgifte: bloedbaan
functie van klierproduct:
regelen van bloedsuikerspiegel.

HET DEEL VAN DE PANCREAS DAT INSTAAT VOOR HET SPIJSVERTERINGSSTELSEL WELK AANDEEL: CELSOORT, AANMAAK, PLAATS VAN AFGIFTE, FUNCTIE VAN KLIERSOORT IS DIT?

Aandeel: 98% van het pancreasweefsel

celsoort: exocriene cellen
aanmaak: spijsverteringsenzymen
plaats afgifte: vertering van vetten suikers en eiwitten uit voeding

WAT ZIJN DE EFFECTEN VAN INSULINE?

Verhoogt de verbranding van glucose in de cellen (glycolyse)
Stimuleert de omzetten van glucose tot glycogeen in de lever en spiercellen
(glycogenese)
Stimuleert de aanmaak van vetweefsel (lipogenese)
Stimuleert de aanmaak van eiwitten
Al deze effecten samen zorgen er netto voor dat de bloedsuikerspiegel terug zal normaliseren. De suikerpiek na de maaltijd wordt verwerkt en terug naar de normale waarde van 90mg/dl gebracht.

WAT DOET DE BIJNIERSCHORS EIGENLIJK?

De bijnierschors maakt in totaal 30 verschillende hormonen aan, die we indelen in twee grote groepen;
• Mineralcorticoïden
• Glucocorticoïden
Daarnaast maakt het zowel bij mannen als vrouwen androgenen aan (=mannelijke geslachtshormonen)

WELKE EFFECTEN HEEFT ALDOSTERON?

en deze heeft volgende effecten;

Meer kalium wordt uitgeplast
Minder natrium wordt uitgeplast
Minder water wordt via de urine afgevoerd, en er dus meer water door het lichaam
wordt vastgehouden.
elektrolyten balans = mineralen in ons lichaam (natrium, kalium, calcium, magnesium)

WELKE EFFECTEN HEEFT GLUCOCORTICOÏDEN?

Afremmen van de witte bloedcellen betrokken bij ontstekingsreaties

Onderdrukken van activiteit van B- en T-cellen (belangrijk bij afweer)
Houdt veel vocht vast

→Het gaat ontstekingssymptomen tegen. Hierdoor is cortisol nuttig in geneesmiddelen, in hoge niveau’s kan dit heel je imuunsysteem platleggen.
Cortisol kan ons imuunsysteem een beetje afremmen als we chronische stress hebben. Ons lichaam maakt dan meer hydrocoritsone aanmaken, dit ondermijnt ons imuunsysteem een beetje.

WAARUIT BESTAAT MEDULA GLANDULAE SUPRARENALIS?

= Bestaat uit onregelmatig gevormde cellen die verbonden zijn met de neuronen van de sympathicus. Activatie van de sympathicus bij stresssituaties zal er dus voor zorgen dat het bijniermerg zijn hormonen afgeeft aan de bloedbaan.

WELKE 2 HORMONEN MAAKT DE MEDULA GLANDULAE SUPRARENALIS AAN?

Het bijniermerg maakt twee hormonen aan;
• Adrenaline
• Noradrenaline
In stresssituaties gaat de sympathicus zelf noradrenaline afgeven en tegelijkertijd het bijniermerg activeren met afgifte van adrenaline en noradrenaline tot gevolg. Beide zullen dezelfde effecten hebben, en versterken dus elkaar. Je kan het zien alsof het zenuwstelsel de hulp van het endocriene stelsel inroept om de weefsels zeer sterk te reguleren naar de fight- or-flight respons.
Noradrenaline aangemaakt door bijniermerg = hormoon Noradrenaline aangemaakt door een neuron = neurotransmitter

WELK EFFECT HEBBEN DE BLOEDVATEN NAAR HUID SPEEKSELKLIEREN SPIJSVERTERINGSORGANEN EN NIEREN ?

Vasoconstrictie

WELK EFFECT HEEFT DE MAGFSFINCTER?

SLUITING MINDER MAAGLEDIGING

WELK EFFECT HEBBEN DE ZWEETKLIEREN OP PALMEN EN VOETZOLEN?

ACTIVATIE MEER ZWETEN

WELK EFFECT HEEFT DE PANCREAS ?

MINDER INSULINE SECRETIE DUS HOGERE BLOEDGLUCOSESPIEGEL

WELK EFFECT HEBBEN DE BLOEDBPLAATJES?

STIMULERING PLAATSJESAGREGATIE

WELK EFFECT HEBBEN DE HARSPIERCELLEN?

VERSNELDE HARTFREQUENTIE EN STERKERE CONTRACTIEKRACHT HART

WELK EFFECT HEBBEN DE JUXTAGLUMULAIRE CELLEN VAN DE NIER?

MEER RENINE SECRETIE DUS HOGERE BLOEDDRUK

WELK EFFECT HEEFT HET VETWEEFSEL ?

MEER AFBRAAK VAN VETCELLEN LIPOLYSE DUS VRIJE VETZUREN KOMEN IN BLOED TERECHT.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

ANATOMIE EN FYSIOLOGIE TOT OP HET BOT LEERPADEN

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding