Startpagina / Samenvattingen / Anders kijken theorie en praktijk van de systeembenadering / gezin-kinderen-ouders

Over gezinssystemen - Gezinsfenomenen, gezinsrollen en gezinsstructuren

Q: Welke spelers zijn bij een rol betrokken?

de rolbekleder , van wie een bepaald gedrag verwacht wordt; degenen die verwachtingen hebben ten aanzien het gedrag van de rolbekleder; de leden van het systeem die ervoor zorgen of er reeds voor hebben gezorgd dat iemand uit het systeem in die bepaalde positie terechtkomt of is gekomen.

42 belangrijke vragen over Over gezinssystemen - Gezinsfenomenen, gezinsrollen en gezinsstructuren

Wat is een passende metafoor van de gezinsbenadering?

een mobile waar allemaal figuurtjes aan hangen en dat als de 1 beweegt de rest ook in beweging gaat.

Wat ziet men in eerste en tweede instantie in een gezin als therapeut?

ziet men het gedrag van de individuele gezinsleden, in tweede instantie, wanneer men zijn manier van kijken bijstelt, word duidelij dat dit individuele gedrag eigenlijk pas begrepen word vanuit de manier waarop ze met elkaar omgaan.

Welke spelers zijn bij een rol betrokken?

de rolbekleder, van wie een bepaald gedrag verwacht wordt;
degenen die verwachtingen hebben ten aanzien het gedrag van de rolbekleder;
de leden van het systeem die ervoor zorgen of er reeds voor hebben gezorgd dat iemand uit het systeem in die bepaalde positie terechtkomt of is gekomen.

Wat is belangrijk voor een gezonde evenwicht van het gezin mbt grenzen?

De grens moet niet te star zijn, maar ook niet te open. Er zal gezocht moeten worden naar een gezonde balans.

Wanneer een grens te star is hebben de ouders te weinig contact met de kinderen. Hierdoor vervreemden ouders en kinderen van elkaar.

En wanneer een grens te open is, verliezen ze hun gezag over de kinderen en ontstaan er problemen.

Noem vier gezinsrollen en wat houden deze gezinsrollen in?

De zondebok
Parentificatie
De go-between
De perverse triade

De bovenstaande gezinsrollen en gezinsfenomenen zijn alleen situaties waarin de grens tussen het ouderlijk subsysteeem en het systeem van de kinderen te open is en voldoende van elkaar zijn afgeschermd.

Wat blijkt van groot belang te zijn voor het geestelijke gezonde evenwicht van het gezin en het welbevinden van de gezinsleden?

de grens tussen het ouderlijke subsysteem en het subsysteem van de kinderen. Als de grens te open is dan onstaan er problemen en als die te dicht is ontstaan er problemen.

Noem eens een voorbeeld als de grens tussen ouders en kinderen te star is?

ouder zijn in sommige situaties onbereikbaar voor hun kinderen en hebben onvoldoende contact met hen. dan is de grens tussen de genoemde subsystemen te star en dicht.

Noem eens een voorbeeld van een situatie waarin de grens te open is?

het domein van de ouders is onvoldoende afgeschermd van het domein van de kinderen. sommige moeders zien zichzelf graag als vriendin of maatje voor hun tienerdochter. ze verlaten hiermee, althans ten opzichte van de dochter - het ouderlijke subsysteem en worden op deze wijze deel van het subsysteem van de kinderen. deze moeders houden door deze positiekeuze op opvoeders te zijn en geven daarmee de gezagsbasis van hun opvoedingsrelatie ten opzichte van hun dochter op.

het gaat hier om de moeders die zich met de leeftijdsgroep van dochter identificeren ende jongerentaal gebruikt en eigen maakt.

Wat is een adjudant (Minuchin)?

Dat is een geparentificeerd kind dat verantwoordelijkheid en invloed heeft op basis van toekenning. Hierdoor is het soms moelijk voor een kind om deze 'status' weer op te geven.

In welke situaties creert een gezin een 'go-between' kind?

Wanneer ouders over onvoldoende relationele vaardigheden beschikken om hun onderlinge relatie en de relatie met hun kinderen gaande te houden.

Gaat het bij het zondebokfenoneem van ouders naar het kind om eenrichtingsverkeer?

nee onjuist. Ouders spelen een actieve rol maar de zondebok zelf ook. Hij zorgt ervoor dat hij de aandacht op zich gevestigd krijgt door uitdaging, stout of grensoverschrijdend gedrag. zijn gedrag zal extremer zijn naarmate zijn reddersfunctie meer vereist is.

Gaat het bij de zondebok om een circulair gedragspatroon?

Ja, het kind vraagt aandacht en die krijgt het, waardoor de aandacht word afgeleid van het eichte probleem.

Wie doen mee aan de zondebok beklagen in een familie?

oudes als eerste en zussen en broers ook.

Wat is het begrip parentificatie?

het begrip parentificatie is uit 2 latijnse woorden samengesteld die respectievelijk ouder en maken tot betekenen. het duidt op de situatie waarin een kind 'tot ouder wordt gemaakt' of waarin aan het kind ouderlijke verantwoordelijkheden worden toegekend.

In welke situaties komt parentificatie vooral voor?

situaties waarin ouders onvoldoende op hun taak berekend zijn. dat kan zijn omdat er sprake is van een 1 ouder gezin, omdat een van de ouders of beide ouders een verstandelijke beperking hebben of geestelijke en/of lichamelijk ziek zijn. of omdat 1 van de ouders om eem of andere reden behoefte heeft aan ondersteuning en hulp. dan zorgt het systeem voor steun en vervanging door een kind naar voren te schuiven.

Word er in de gezinsliteratuur parentificatie gewenst geacht?

nee juist ongewenst! kinderen moeten alle ruimte hebben om zich te ontwikkelen en te zijn wie ze willen zijn

Wat kan er aan de hand zijn bij te gesloten systeem in een gezin?

- Incest
- Verwaarlozing
- Kindermishandeling
- Psychiatrische ziekten
- Criminaliteit

(Dit kan dus ook leiden tot gezinsmythen/gezinsgeheimen)

Hoe noemt Minuchin 1973 een kind die overvraagt word en dus een geparentificeerd kind is?

een adjudant, het kind krijgt opdrachten en moet ze gewoon uitvoeren hoe dan ook. Ook komt er veel macht bij kijken bij parentificatie. daarbij gaat het niet bewust om het nastreven van macht, maar om invloed op basis van toekenning. het maakt het moeilijk om als adjudant de taken op te geven

Totaliteit in een gezin, wat bedoelen we daarmee?

Alles hangt met alles samen. Er is dan samenhang tussen de leden dat wanneer er iets gebeurt met betrekking tot één gezinslid dat zijn weerslag heeft op alle andere gezinsleden

In welke voorbeelden neemt het kind tijdelijk een parentificeerde positie in?

de vader is voor het werk een half jaar weg, is inmiddels weer teruggekeerd in de schoot van het gezin.

de langdurig zieke ouder is inmiddels hersteld en weer thuis.

de positie moest worden opgegeven op het moment dat de ouder haar werk weer oppikt, de betreffende kinderen werden terug gewezen naar het subsysteem van de kinderen. de terugvoering in het subsysteem van de kinderen verloopt niet eenvoudig. er kan makkelijk een machtstrijd met de teruggekeerde ouder ontstaan, omdat het kind zich zal verzetten tegen het verlies van zijn positie.

Wat vind Haley 1967 van een perverse triade binnen het gezin?

pathologisch ofwel ziek systeemkenmerk. omdat een ouder zch tegen zijn partner keert en zijn dochter of zoon laat kiezen voor hem of voor haar te zijn.

Waarin verschillen gezinsgeheimen en mythes van elkaar?

bij een mythe de buitenwereld juis wel van het eigen gezinsverhaal op de hoogte mag worden gesteld.

en bij een gezinsgeheim voor de omgeving moet worden verborgen en blijven.

in beide situaties leeft men op gespannen voet met elkaar en de werkelijkheid en moet deze voortdurend worden ontkent. veel energie van het systeem gaat zitten in het krampachtig ontkennen van de werkelijkheid en in het overeind houden van het geloof in het eigen verhaal. dat kan leiden tot isolering van het gezin of 1 persoon.

Kunnen collectiviteiten zoals groepen, gezinnen en teams zichzelf voor de gek houden en de schijn hoog houden?

Ja, een mythe is een mooi verhaal dat binnen een bepaalde groep of gemeenschap leeft. zo'n verhaal hoeft dan niet helemaal waar te zijn. Toch 'gelooft' en 'looft' iedereen er maar wel in om het lidmaatschap en de saamhorigheid te behouden.

Vind men zichzelf en het gezin heel bijzonder? en wat is dan de gezinsmythe in een gezin?

wij zijn een bijzonder gezin, wij springen eruit, de samenleving moet het hebben van gezinnen zoals de onze. Als iemand het er niet mee eens is, word die afgesnauwd of genegeert.

het handhaven van deze gezinsmythe vraagt een grote groepsdruk, de gezinsmythe kan er voor zorgen dat iemand ziek word binnen het gezin. in die gevallen belemmerd deze mythe de individuele groei naar volwassenheid bij kinderen.

Berust een gezinsmythe op verdraaiing van de werkelijkheid?

Ja, daardoor word vaak de waarneming van de werkelijkheid vervormd en kan het vermogen om spontaan en normaal tereageren in de verdrukking komen. de gezinsmythe is in weze een collectief afweermechanisme. het kan ongezond zijn en de leden van het gezin laten verkrampen en stagneren

Welke vormen zeer ernstige gezinsgeheimen?

kindermishandeling en incest. de meeste gezinsgeheimen blijken niet wereldschokkend te zijn. De gezinsleden die hun oren en ogen openen weten al lang hoe het in de regel is.

tijdens een gezinsgeheim mag niemand zich verspreken en verkrampt iedereen zich. allen moeten bereid zijn de leugen voor leif te nemen. daarbij worden soms chantage middelen gebruikt.

vragen veel energie gezinsgeheimen.

Naast de grens van het ouderlijk en kindersubsysteem is het gezinssysteem en de omgeving van het systeem ook belangrijk waarom?

omdat het allemaal zijn wisselwerking op elkaar heeft. alle systemen zijn open systemen, soms kiezen mensen voor een geisoleerde positie.

Wie word er op het matje geroepen als het fout gaat bij een geisoleerd gezin?

bureau jeugdzorg door de media, het blijkt dan regelmatig dat de instelling wel vermoedens hadden dat er iets was maar dat ze niet of nauwlijks toegang wisten te verkrijgen tot het betreffende gezin.

Deze geisoleerde gezinnen doen veel moeite om het evenwicht (homeostase) in stand te houden . hun homeostase is georganiseert rond de norm: laat ons asjeblieft met rust, we redden het heus wel en hebben jullie niet nodig.

Zijn gezinnen door onzichtbare banden met elkaar verbonden?

Ja, alles hangt met alles samen. als 1 deel verandering teweeg brengt schommelt het hele gezin mee op de golven. het gaat om de dans van het systeem.

Hoe word de dans van het systeem in de systeemtheorie genoemd?

Totaliteit, men kan denken aan de beweging van een schol vissen. hun bewegingen berusten niet op individuele keuzes maar zijn ondergeschikt aan de dynamiek van het collectief.

voorbeelden:

vader word werkeloos, gezin veranderd enorm.

Wat is een ander woord voor emotionele dynamiek en welke gezinsauteur heeft hier over geschreven in de jaren 70?

ook wel emotionele krachtenveld, Nagy.

zijn hoofdwerk uit de jaren 70 van de vorige eeuw gaat over de onzichtbare bindingen waardoor leden van een gezin hun hele leven lang op elkaar betrokken zijn in positieve of negatieve zin.

Welke belangrijke binding word gevormt tussen de ouders en kinderen?

de loyaliteitsbanden, dit is het terrein van de heftige emoties, van aantrekking en afstoting, van liefde en haat, van jarenlang gekoesterde wrok, van schuldgevoelens, van niet-vereffende rekeningen, nooit losgelaten verwachtingen, verplichtingen, niet gelijk behandelt te zijn, jaloezie, chantage en chantagetechnieken, uitbuiting van kinderen door ouders en van ouders door kinden en van de emotionele boekhouding --> waarin bijgehouden word wie nog wat van wie te goed heeft.

Wat is de emotionele dynamiek?

een wereld van heftigheid en van emotionele logica die voor buitenstaanders vaak onnavolgbaar is. Dit terrein word ook wel de psychoanalytische dynamiek van het gezin genoemd.

Waar gaat de relationele ethiek van Nagy vanuit?

als eerste uit dat elk lid van het gezin recht heeft op een plek binnen het gezin. iedereen hoort er bij en niemand mag worden uitgesloten.

Word de wereld van de onzichtbare loyaliteiten tussen gezinsleden alleen gebouwd op emoties?

nee ook in sterke mate bepaalt door relationele ethiek, over wat hoort en niet hoort tussen broers en zussen.

Zijn eerlijkheid, vertrouwen en rechtvaardigheid belangrijk in de relationele ethiek van Nagy?

Dient er een balans te zijn tussen geven en nemen in gezinssituatie (Nagy)?

Ja, onevenwicht moet worden hersteld.

Eeen bepaalde ordening in het gezin dient te worden gerespecteerd. ouders zijn de baas en de oudere kinderen hebben iets meer te vertellen dan de jongeren. huwlijksrelatie gaat alleen hen aan.

Wanneer word er van een split loyalty gesproken volgens Nagy?

als een kind zich door de ouders onder druk gezet voelt om te kiezen met welke ouder het zich loyaal verklaart. het begrip invisible loyalty vestigd de aandacht op de gevolgen van een proces van losmaking ten opzichte van het gezin van herkomst, dat niet soepel verlopen is, voor de verhouding met de huidige partner of andere familieleden.

erkenning en vergeving zijn van groot belang. kinderen uit huwelijken met geweld tussen ouders lopen volgens onderzoek het grootste gevaar om later zelf slachtoffer en/of dader te worden.

Kunnen mensen tegenwoordig heel oud worden? en wat gebeurt er met de mantelzorg?

Ja, kinderen kunnen doorgaans niet voor de ouders zorgen. de kinderen van de ouders zijn namelijk in een situatie van structureel gestresst. beide echtgenoten hebben een baan en vervullen beide zorgtaken dan is het niet makkelijk ook nog voor pa of ma te zorgen.

Soms vind er stagnatie plaats na een niet geslaagde faseovergang wat is dat?

bij elke faseovergang zijn aanpassingen vereist van alle gezinsleden noodzakelijk, na een dergelijke verandering is het wenselijk dat het systeem zich stabiliseert tot aan de volgende fase. een niet geslaagde overgang kan er de oorzaak van zijn dat een volgede fase uitblijft en dat het ontwikkelingsproces stagneert.

Is het gezin een deel van het omvangrijkere systeem?

Ja, gezinnen leven niet in een maatschappelijk isolement.maar staan voortdurend bloot aan invloeden van buiten af --> ook negatieve invloeden.

de woonomgeving is ook heel bepalend.

een gezin is te zien als open systeem en word in zijn functioneren dus sterk beinvloed door zijn omgeving. de kinderen nemen de invloed van school of van de opleiding mee naar huis. open systemen zijn ook kwetsbaar voor negatieve invloeden.

Soms vindt er stagnatie plaats na een niet geslaagde faseovergang. Wat is dat?

Stagnatie na een niet geslaagde faseovergang betekent dat er geen succesvolle overgang heeft plaatsgevonden tussen twee ontwikkelingsfasen. Elke faseovergang vereist aanpassingen van alle gezinsleden, en na een dergelijke verandering is het belangrijk dat het systeem zich stabiliseert totdat de volgende fase begint. Als een overgang niet slaagt, kan dit leiden tot het uitblijven van de volgende fase en het stagneren van het ontwikkelingsproces.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Anders kijken theorie en praktijk van de systeembenadering | 9789031392124 | Joop Willemse

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.