AI en aansprakelijkheidsrecht

16 belangrijke vragen over AI en aansprakelijkheidsrecht

AI en rechtspersoonlijkheid, is het toekomstig recht?

Als AI rechtspersoonlijkheid kent, kan sprake zijn van toerekenbaarheid en kan AI aansprakelijk worden gesteld voor de AI-handelingen.
Ø Zie voor OD: Art 6:162 lid 3 BW 
Ø Zie voor algemeen verbintenissenrecht:
§ Art 6:74 BW
§ Art 6:75 BW (overmacht) 
§ Art 6:76 BW (aansprakelijkheid voor hulppersonen 
§ Art 6:77 BW (aansprakelijkheid voor hulpzaken)

Stel ik heb voldoende informatie, hoe zit het dan met de stelplicht en bewijslast (bijv. voor causaliteit van schuld voor AI-gedrag)

(huidig, maar ook toekomstig recht). Eiser moet alles bewijzen. In de praktijk zal eiser heel moeilijk vinden om te bewijzen, omdat eiser niet veel weet over de AI. AI-eigenaar zal zeggen bewijs maar. Dit zijn de problemen.

Kan de wetgever überhaupt rechtspersoonlijkheid creëren?
Problemen die rechtstreeks verband houden met de toekenning van rechtspersoonlijkheid aan AI:

(1) Kan de wetgever dit überhaupt?
§ De wetgever is vrij om te beslissen over het al dan niet toekennen van rechtspersoonlijkheid. 
§ Savigny: rechtspersoon is hoe dan ook een "zuivere juridische fictie" 
§ De vraag is niet of AI als rechtspersoon moet worden behandeld, maar of er goede redenen zijn om dit te doen. Zijn er dan goede redenen om dit te doen? Er moet een elektronische persoon zijn, maar EP ligt het niet toe. 
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Kan de wetgever überhaupt rechtspersoonlijkheid creëren?
Problemen die rechtstreeks verband houden met de toekenning van rechtspersoonlijkheid aan AI:

(2) Welke soort persoonlijkheid?

§ Europees Parlement: elektronische persoon
§ Soms: synthetische persoon/robot rechtspersoonlijkheid, maar de bedoeling is het oprichten van een rechtspersoon. 

§ Dit zou een voordeel kunnen zijn; dan hoeft er niet meer nagedacht te worden wie de producent is. Dit is Tesla en die spreek ik aan.

Kan de wetgever überhaupt rechtspersoonlijkheid creëren?
Problemen die rechtstreeks verband houden met de toekenning van rechtspersoonlijkheid aan AI:


(3) Drager van plichten en rechten?

§ Plichten in de schijnwerpers. Wij kennen een AI-rechtspersoonlijkheid toe en dan is die AI-drager van rechten en plichten. Het is raar dat mensen niet inzien dat dit een rare rechtspersoonlijkheid is. Immers heeft AI (rechtspersoon) alleen rechten, maar geen plichten.
§ De hoeveelheid rechten en plichten kan verschillen en het is aan de wetgever om daarover te beslissen, maar helemaal geen rechten? > Dat zou een anomalie zijn
§ Sommige academici: AI moet ook drager zijn van rechten, bijvoorbeeld auteursrecht bezitten.

Kan de wetgever überhaupt rechtspersoonlijkheid creëren?
Problemen die rechtstreeks verband houden met de toekenning van rechtspersoonlijkheid aan AI:
(4) AI heeft een menselijk orgaan nodig om te handelen

§ Als AI een rechtspersoon wordt, heeft het "menselijke organen" nodig om te handelen. Bijv; bij een bedrijf weten we dat daar een stel mensen achter zitten en die vertegenwoordigt het bedrijf, bij een AI is dat niet zo.

§ Wie moeten deze menselijke organen zijn? Stel ik sleep mijn Tesla voor de rechter. Wie vertegenwoordigd dan mijn Tesla. Er staat geen menselijk orgaan achter, maar bijna alle voorstellen zwijgen hierover.

Kan de wetgever überhaupt rechtspersoonlijkheid creëren?
Problemen die rechtstreeks verband houden met de toekenning van rechtspersoonlijkheid aan AI:

5) Recht is gemaakt voor mensen en niet voor AI (zie hieronder enkele privaatrechtelijke voorbeelden)

§ Schadevergoeding en preventie zijn belangrijke doelstellingen van het recht bij onrechtmatige daad
o Compensatie: AI heeft geen geld, dus hoe regel je de SV?
o Preventie: een van de doelen van schadevergoedingsrecht is preventie. Preventie werkt niet bij AI, die voelt dat straffende component niet.

§ Schuldaansprakelijkheid als regel in het contractenrecht en onrechtmatige daad
o Principe van schuldaansprakelijkheid staat door opkomst van AI steeds meer onder druk 
o We zullen in dit college zien waarom 
o Het Europees Parlement stelt dat daarom ook dat "het toekomstige wetgevingsinstrument moet voorzien in de toepassing van risicoaansprakelijkheid als regel“ (voor onrechtmatige daad) 

Kan de wetgever überhaupt rechtspersoonlijkheid creëren?
Problemen die rechtstreeks verband houden met de toekenning van rechtspersoonlijkheid aan AI:
6) Wie betaalt uiteindelijk als AI-rechtspersoon wordt en aansprakelijk is?

§  Probleem: AI heeft geen financiële middelen, dus hoe wordt schade vergoed? 
§ Voorstander van AI met RP zegt; oprichten van een fonds voor als AI schade maakt
o Maar wie geeft geld voor de fonds? 
o Producenten van AI? 
o Gebruikers van AI? 
o Allebei? Of nog iemand anders? 

Ziet u het verschil tussen scenario A en B? Wat vindt u van dit verschil? Vindt u dit verschil gerechtvaardigd?

Als A werkgever gebruikt werknemer dan komen we tot de conclusie dat Mercedes wel aansprakelijk is. Bij B, waar AI drone wordt gebruikt, is werkgever niet aansprakelijk. Als fabrikant zou ik zou zo snel mogelijk mijn werknemers weghalen en verplaatsen door een AI, want dan ben ik als fabrikant niet aansprakelijk.

- Wat betekent dit voor de toekomst van de contractuele aansprakelijkheid? Dat gebruiker/fabrikant van AI (als jij maar de updates doet) en in principe als er een geschikte AI gebruikt wordt, hij niet meer contractueel aansprakelijk is. 

Op EU-niveau bestaat geen specifieke wetgeving op dit moment over AI en contractuele aansprakelijkheid.

De EU is bezig met AI en aansprakelijkheid, maar vooral buitencontractueel.
- Maar in de toekomst misschien spillover-effecten van de herziene richtlijn productaansprakelijkheid en de AI-aansprakelijkheidsrichtlijn? Bijv. als het gaat om stelplicht en bewijslast?

AI en onrechtmatige daad
Wat zijn het meest belangrijke verschil tussen contractenrecht en onrechtmatige daad? 

- Conceptueel verschil: OD beschermd onze integriteit, zoals eigendom/lichaam/gezondheid. Het contractenrecht beschermd meer zoals verwachtingen, aangezien wij die verwachtingen in een contract hebben neergelegd: “ik verwacht dit en dat van jou als wegenmaker omdat we een contract hebben gesloten.”


Casus 2: Operatie in ziekenhuis 100% door robot met AI, operatie gaat mis op grond van gebrekkige AI van de robot, patiënt loopt schade op.
Productaansprakelijkheid van de producent volgens art. 6:185 ff. bw?

- Als een robot een fysieke drager heeft, heeft ook het Nederlandse recht op dit moment geen probleem. Het blijft een product ook al bestaat het digitaal element de kunstmatige intelligentie. De robot met KI is gebrekkig.


Casus 4: Net als casus 2, maar producent betoogt dat het onmogelijk was het gebrek van de AI te ontdekken op het tijdstip van het in verkeer brengen van robot.
Productaansprakelijkheid van de producent volgens art. 6:185 ff. bw?

- Artikel 6:185 BW tenzij…gebrek te ontdekken. State of the art-verweer. HVJ legt het heel streng uit. Hij kan Hiermee succesvol zijn.

Casus 5: Net als casus 2, maar robot werkt in het begin zonder problemen, robot wordt pas later door een update van de AI gebrekkig.
Productaansprakelijkheid van de producent volgens art. 6:185 ff. bw?

- Groot probleem; updates zijn voor deze soort kunstmatige intelligentie belangrijk. Anders werken ze niet meer.

Casus 6: Net als casus 2, maar AI is alleen een software en geen (fysieke) robot.
Productaansprakelijkheid van de producent volgens art. 6:185 ff. bw?

- Hier zien we mindset van RI en 6:185 BW eigenlijk gericht is op een analogie tijdperk. Denk niet digitaal. Hier is er echt een probleem, omdat als het een virtuele AI is, is het geen roerende zaak. Dit is een aanleiding voor een herziende productaansprakelijkheid RI. Dit gaat namelijk veranderen.

Casus 7: Net als casus 2, maar deze keer weten we niet waarom de patiënt een schade oploopt. Producent van de robot betoogt dat de AI van de robot oké is.
Productaansprakelijkheid van de producent volgens art. 6:185 ff. bw?

- 6:188 BW ‘ De benadeelde moet de schade, het gebrek en het oorzakelijk verband tussen het gebrek en de schade bewijzen’. Dat zal hem niet zo lukken. Hij heeft weer geen info wat de kunstmatige intelligentie betreft en de producent is zeker niet vrijwillig bereikt om deze info te vertrekken. Dit gebeurd vaak. Dus ook hier levert het een groot probleem op.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo