Besturen door privaatrecht & vertrouwensbeginsel

22 belangrijke vragen over Besturen door privaatrecht & vertrouwensbeginsel

Overheid en privaatrecht: basisregeling van BW.

Waar staan de overheden als rechtspersoon in het BW?

Artikel 2:1 BW.
  • In art. 2:5 BW staat dat:
    • Een rechtspersoon staat wat het vermogensrecht betreft, met een natuurlijke persoon gelijk, tenzij uit de wet het tegendeel voortvloeit. 

Wat is het gevolg van de basisregeling van BW?

Overheidsrechtspersonen zijn dus drager van vermogensrechtelijke bevoegdheden, plichten en rechten, en kunnen bijvoorbeeld;
  • Eigenaar zijn (5:1 BW)
  • Partij overeenkomst (art. 6:213 BW) met particulieren of andere overheidsrechtspersonen
  • Eiser in actie uit onrechtmatige daad (art. 6:162 BW) 

Gevolg basisregeling BW

Let op! Verschil tussen overheidsrechtspersonen en bestuursorganen. Wat is dit verschil en waar staat dit?

Art. 1:1 lid 4 Awb.

De overheidsrechtspersoon is de gemeente, het bestuursorgaan is bijvoorbeeld de burgemeester.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat wordt bedoeld met de gemene rechtsleer?

Onder alle omstandigheden is het BW exclusief bepalend, hier zitten geen grenzen op grond van het publiekrecht aan.

Dus voorbeeld van de HIV-verplichtingtest --> in het BW staan geen grenzen (in publiekrecht wel) dus dan mag het

Wat wordt bedoeld met de gemengde rechtsleer?

Op het handelen van de overheid in privaatrecht, zijn zowel publieke als private normen van toepassing. Maar, de publiekrecht bepaalt de grens, dus als er in het publiekrecht een grens staat, mag de overheid dit niet doen.

Wat wordt bedoeld met de invullende rechtsleer?

Vanwege het legaliteitsbeginsel (de overheid mag niks, tenzij basis in de wet) is het publiekrecht exclusief bepalend.

Deze leer vindt dus dat er alleen publiekrechtelijke wettelijke basis mag zijn voor het private handelen van de overheid. Op grond van het BW kan het bestuur zichzelf geen bevoegdheden toedelen.

Wat wordt bedoeld met de gemeenschappelijke rechtsleer?

Er is een algemene rechtsbron waaruit publiek en privaatrecht putten. Volgens deze leer zijn er altijd wel overkoepelende rechtsregels die het handelen van actoren (privaat of publiek) reguleren.

Welke arresten zijn belangrijk voor de ontwikkeling van het positief recht?

HR Eindhoven/Staals 1968, HR Windmill 1990, HR kunst&antiekstudio 1991

Wat blijkt uit arrest HR Eindhoven/Staals 1968?

Tweewegenleer is toegestaan, ook ter beharteging van het algemeen belang (bevoegdheid.

Welke leer was vroeger de leer die werd aanvaard?

De gemene rechtsleer (BW exclusief bepalend)

Wat blijkt uit HR Windmill 1990?

De HR beperkt de mogelijkheden voor het gebruik van een privaatrechtelijke weg als er ook een publiekrechtelijke weg beschikbaar is om hetzelfde (beleids-)doel te bereiken.

HR Windmill 1990

Als de betreffende publiekrechtelijke regeling niet zelf al duidelijk maakt of het gebruik van de privaatrechtelijke weg al dan niet is toegestaan, is beslissend het antwoord op vraag of:

Het gebruik van de privaatrechtelijjke weg de publiekrechtelijke regeling op onaavaardbare wijze doorkruis.d.

Dus; op de overheid zijn publiekrechtelijke én privaatrechtelijke normen direct van toepassing op privaatrechtelijk handelen van de overheid.

Uit welke arresten volgt dit?

HR Amsterdam/Ikon 1987 en HR Rasti Rostelli 1996 (grondrechten)

Wat volgt er uit HR Rasti Rostelli 1996?

Dit arrest sluit aan bij het uitgangspunt van de grondwetgever van 1983 dat de overheid niet alleen gebonden is aan de grondrechten indien zij krachtens publiekrecht handelt, maar ook wanneer zij krachtens privaatrecht handelt.

Heeft de overheid een bijzondere positie bij de naleving van de overeenkomsten?

Uitgangspunt is van niet. Net zoals bij normale naleving kan in beginsel wel een actie uit wanprestatie bij de burgerlijke rechter komt.

Maar wat als de overheid niet meer kan nakomen bij een overeenkomst (welk arrest)?

Als nakomen niet mogelijk is (i.v.m een bestuursrechtelijk traject en derdenbelangen), maar schadevergoeding kan wel:
  • Dan kijken naar Etam/Zoetermeer

Welke twee rechtsregels volgen uit het arrst GCN/Nieuwegein II?

  1. De civiele rechter is bevoegd kennis te nemen van geschillen over publiekrechtelijke overeenkomsten/contracten
  2. Wanneer is niet-nakoming van een overeenkomst door de overheid gerechtvaardigd?
          --> Art. 6:258 (onvoorziene omstandigheden)

Andere inzet privaatrecht door overheid

Onrechtmatige daar- ontruiming gebouwen:   Welk arrest?

HR Staat/Kabayel 1994

Andere inzet privaatrecht door overheid

Kostenverhaal (overeenkomst, zaakwaarneming, onrechtmatige daad, ongerechtvaardigde verrijking)'

HR Vlissingse brandweerkosten 1992 (vgl doorkruisingcretira)

Hoe wordt vertrouwen worden gewekt door de overheid?

  1. Beleidsregel (art. 4:84 Awb);
  2. Feitelijk gevoerd beleid --> bepaalde besluitvormingspraktijk
  3. Tijdsverloop (bijv. Gedogen)
  4. Toezeggingen van overheidswege --> daarop gaan we nader in

Wat is de nieuwe lijn van jurisprudentie wat betreft het vertrouwensbeginsel?

Dakopbouw Amsterdam

Welke stappen moeten worden doorlopen op een beroep te doen op het vertrouwensbeginsel (amsterdam dakterras)?

  1. Sprake van schriftelijke/mondelinge toezegging
  2. Kan het het bevoegde bestuursorgaan worden toegerekend?
  3. Moeten de gerechtvaardigde verwachtingen ook worden gehonoreerd?

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo