Medicatiebewakingssignalen en bijwerkingen

27 belangrijke vragen over Medicatiebewakingssignalen en bijwerkingen

Wat is er nodig om het gebruik van geneesmiddelen toe te lichten?

* etiket
* bijsluiter
* informatiefolders

Wat is een bijsluiter en wat staat erin?

Bijsluiter = geneesmiddeleninformatiefolder gemaakt door de farmaceutische industrie.

In een bijsluiter staat: * de werking van het middel
                                        * de dosering van het middel
                                        * aanwijzingen voor het gebruik
                                        * zaken waarop men moet letten tijdens het gebruik    
                                        * waarschuwingen
                                        * bijwerkingen
                                        * aanwijzingen voor het bewaren ed.

Wat moet je doen als er bij een eerste uitgifte bij een geneesmiddel een speciale eerste-uitgiftevlag staat?

Hierbij moet je de patiënt extra aandacht en uitleg geven.
Het gaat hier nl om geneesmiddelen die nauwkeurig moeten worden ingenomen, zoals antistollingsmiddelen, hartglycoside en anti-epileptica. 
Het kan ook zijn dat een patiënt een uitgebreide instructie over het preparaat nodig heeft, zoals bij inhalatiepreparaten, het plakken van pleisters of advies over het soort incontinentieverband.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Voor hoelang mag een apothekersassistent medicijnen meegeven bij een eerste uitgifte?

Er mag voor maximaal 15 dagen medicijnen meegegeven worden. Het restant wordt op een herhaalrecept meegegeven.

Waarom mag een apothekersassistent bij een eerste uitgifte maar voor 15 dagen medicijnen meegeven?

Dit is omdat gebleken is dat een nieuw geneesmiddel na de eerste 15 dagen effectief kan worden bepaald of het middel een positieve werking heeft, wat het effect is en of er bijwerkingen zijn.

Welke uitzonderingen zijn er op de 15-dagenregeling, wb het meegeven van medicijnen?

* anticonceptiepil. Deze worden de eerste keer voor 3 maanden meegegeven.
* als de patiënt het medicijn zelf moet betalen.

Wat is afwijkend (dag)gebruik?

Afwijkend (dag)gebruik = * onbedoelde of ongewenste verandering in het voorgeschreven                                                            gebruik van een geneesmiddel bij een vervolgrecept.
                                               * een dosering die is aangepast zonder dat dit is vastgelegd in het                                                        AIS.

Wanneer geeft het AIS (= Automatisch Identificatie Systeem) een signaal af?

* Bij een vervolgmedicatie met een afwijkende dosering.
* Bij de wijze van inbrengen in het AIS, bv als de code anders is ingebracht dan de vorige                 keer.

Wat is het verschil tussen dubbelmedicatie en pseudo-dubbelmedicatie?

Dubbelmedicatie = het gelijktijdig gebruik van 2 of meer geneesmiddelen met dezelfde                                                   samenstelling en in dezelfde toedieningsvorm.
Pseudo-dubbelmedicatie = het gelijktijdig gebruik van 2 of meer geneesmiddelen met                                                                    verschillende samenstellingen in dezelfde of in verschillende                                                                toedieningsvormen, maar met dezelfde farmacotherapeutische                                                          werking.

Hoe kan (pseudo-)dubbelmedicatie optreden en wanneer kan dit voorkomen?

Dit kan optreden als een patiënt geneesmiddelen krijgt voorgeschreven door verschillende artsen.
Dit kan voorkomen tijdens diensten bij een waarnemende arts in de avond- of weekenddienst.

Wat moet je doen als het apotheeksysteem de melding "therapiegroep aanwezig" aangeeft?

Met de patiënt bespreken waarom er 2 vrijwel identieke geneesmiddelen zijn voorgeschreven.

Welke risico's kunnen er zijn bij het gebruik van geneesmiddelen?

Geneesmiddelen beïnvloeden processen in het lichaam op een gewenste manier (de werking), maar hebben soms (onbedoeld) ook ongewenste effecten (bijwerkingen).

Wat is een bijwerking, volgens de Wereld GezondheidsOrganisatie (WHO)?

Bijwerking = * onbedoelde klachten door het slikken van medicijnen.
                       * werking van medicijnen die niet bedoeld is.

Welke 5 handvatten kunnen helpen om te bepalen wanneer een werking een bijwerking is?

1. Is de bijwerking bekend?
2. Is er een logische tijdrelatie? (klopt de periode tussen het gebruik van het geneesmiddel              en de bijwerking?)
3. Is er een mechanisme bekend? (sommige bijwerkingen zijn farmacologisch verklaarbaar,            zoals een droge mond bij antidepressiva)
4. Verdwijnt de bijwerking na staken?
5. Zijn er andere factoren van belang? Bv. interacties tussen geneesmiddelen.

Welke 2 typen bijwerkingen zijn er?

1. Type A-bijwerkingen = geneesmiddelgebonden bijwerkingen.
2. Type B-bijwerkingen = patiëntgebonden bijwerkingen.                                                        
                                              * Ze zijn onvoorspelbaar en berusten vaak op een allergische reactie.
                                              * ontstaan plotseling, onafhankelijk van de dosis en kunnen ernstig                                                       zijn. Ze komen relatief weinig voor.
                                              * komen voort uit aangeboren aandoeningen waaraan een patiënt                                                         lijdt.

Wat zijn voorbeelden van een type A-bijwerking (= geneesmiddelgebonden bijwerking)?

* vermoeidheid overdag bij het gebruik van slaapmiddelen
* verlies van kaliumzouten bij het gebruik van diureticum (= plasmiddel)
* misselijkheid en duizeligheid bij het gebruik van bloedglucose verlagende middelen.   
* hoofdpijn en duizeligheid, omdat het geneesmiddel werkt op het zenuwstelsel of de                       hersenen
* maag- en darmklachten, zoals misselijkheid, buikpijn of diarree, vanwege de ingewikkelde             chemische verbindingen, waarmee het spijsverteringsstelsel geen raad weet
* gewenning en verslaving, bij oa. slaapmiddelen, kalmerende middelen en sterke pijnstillers

Wat kunnen verschijnselen zijn bij een allergie?

* uitslag
* bultjes
* jeuk
* benauwdheid
* zwelling van het gezicht, lippen, mond, tong of keel

Wanneer kan er een allergische reactie optreden?

* als het geneesmiddel voor de eerste keer wordt ingenomen, maar ook pas na enige tijd
* bij een wisselwerking tussen geneesmiddelen

Wat kan er gebeuren als een patiënt een aantal geneesmiddelen tegelijk gebruikt?

* een versterking van een bijwerking van 1 van de geneesmiddelen
* een versterking of verzwakking van de werking van 1 van de geneesmiddelen
* een bijwerking die niet voorkomt bij elk middel afzonderlijk, maar wel bij de combinatie

Wat zijn risicogroepen wb bijwerkingen?

* Neonaten (= pasgeborenen)
* Kinderen
* Ouderen
* Zwangere vrouwen of vrouwen die zwanger willen worden
* Vrouwen die borstvoeding geven

Waar worden bijwerkingen van geneesmiddelen geregistreerd en wie kan dat doen?

Bijwerkingen worden geregistreerd bij Lareb (= Nederlands Bijwerkingen Centrum)
Iedereen kan een bijwerking melden bij Lareb.

Waarom is het belangrijk om bijwerkingen te melden bij Lareb?

Men levert dan een bijdrage aan de veiligheid van geneesmiddelen en vaccins.

Waarom krijgen patiënten bij een eerste uitgifte soms een formulier mee, waarmee de patiënt zich kan aanmelden voor de Lareb Monitor?

De patiënt krijgt dan een aantal keren een vragenlijst die hij moet invullen.
Door deze informatie te verzamelen worden bijwerkingen sneller zichtbaar en kunnen er sneller maatregelen worden getroffen.

Wat kunnen bijwerkingen zijn van zelfzorgmiddelen, in combinatie met andere geneesmiddelen?

Bloedingen, zoals bv maagbloedingen bij gebruik van pijnstillers in combinatie met bloedverdunners.

Waarom vallen zwangere vrouwen in de groep "risico op bijwerkingen"?

Sommige geneesmiddelen kunnen een negatief effect hebben op de ontwikkeling van het ongeboren kind. Ze kunnen bv de groei belemmeren.

Noem 2 situaties waarin de computer ten onrechte het medicatiesignaal "eerste uitgifte" geeft:

Situaties waarin de computer ten onrechte het medicatiesignaal "eerste uitgifte" geeft zijn;
* hetzelfde middel, maar van een andere fabrikant
* hetzelfde middel, maar dan in een andere sterkte

Waarom wordt niet elke ongewenste reactie op geneesmiddelen onmiddellijk een bijwerking genoemd?

Niet elke ongewenste reactie wordt door een geneesmiddel veroorzaakt. Het kan ook met de patiënt zelf te maken hebben.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo