Arbeidsrelaties en organisaties: Het fundament - Arbeidsrelaties, contracten en mengvormen

6 belangrijke vragen over Arbeidsrelaties en organisaties: Het fundament - Arbeidsrelaties, contracten en mengvormen

Bij de vaste arbeidsrelaties hoort een veronderstelling van het bestaan van een interne arbeidsmarkt. Deze heeft de volgende kenmerken:

  • Langetermijnbindingen tussen werkgever en werknemer;
  • Vacatures worden zo veel mogelijk intern vervuld;
  • Er ligt een groot accent op anciënniteit (men klimt in de hiërarchie door ervaringsgroei);
  • Er bestaan formele regels rond de arbeidsrelatie;
  • Er bestaan doorgaans klachtenprocedures om de rechtvaardige behandeling van werknemers te garanderen.

Door de veranderingen in de marktomstandigheden hebben de interne arbeidsmarkt en de vaste arbeidsrelatie de afgelopen jaren aan belang verloren. In 1984 werd door Atkinson al de ideale personeelssamenstelling voor een flexibele onderneming geschetst. Dit is het schillenmodel. Dit model bestaat uit de volgende schillen:

  • De kern; bestaat uit werknemers die een hoge mate van functieflexibiliteit hebben.
  • De tweede schil; alle andere contractvormen: deeltijders, kortlopende contracten, etc.
  • De derde schil; diegenen die wel bijdragen aan de onderneming maar niet in dienst zijn: uitzendkrachten, zelfstandigen en toeleverancier.

De zoektocht naar meer flexibiliteit in en van organisaties vertaalt zich in arbeidsrelaties in de volgende vormen van flexibilisering:

  • Intern numeriek: door de arbeidstijden van vaste werknemers aan te passen door bijvoorbeeld overwerk, ploegendienst en deeltijdwerk;
  • Extern numeriek: door externe arbeidskrachten van buitenaf tijdelijk in te zetten (uitzendkrachten, tijdelijke krachten en thuiswerkers);
  • Intern functioneel: door de inzetbaarheid van het vaste personeel te vergroten door taak- en functieroulatie, samen met scholing en training;
  • Extern functioneel: door gespecialiseerd werk uit te besteden of anderen daarvoor tijdelijk in te huren.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Door de drang op flexibiliteit veranderen er ook enkele zaken bij de vaste arbeidsrelatie:

  • Waarderingssystemen gebaseerd op anciënniteit komen onder druk te staan, omdat zichtbaar wordt dat meer ervaring niet automatisch leidt tot een grotere bijdrage aan de onderneming. Prestatiebeloningssystemen en systemen die gebaseerd zijn op competenties doen hun intrede.
  • Met het openbreken van de interne arbeidsmarkt worden de risico's van marktfluctuaties en winstschommelingen voortaan gedeeltelijk ook op de schouders van de werknemers gelegd. Beloningsgroei wordt meer afhankelijk van de performance van ondernemingen.
  • Loopbaanbaden worden minder vanzelfsprekend. Instroom wordt afhankelijker van de benodigde expertise, die niet alleen intern opgedaan hoeft te zijn.
  • Afspraken over arbeidsduur, roosters, beloningen, etc. krijgen een meer individuele karakter.

Na de veranderingen in 1995 m.b.t. de vaste arbeidsrelatie is er een nieuwe term geïntroduceerd; het psychologisch contract:

Deze term verwijst naar de wederzijdse verwachtingen tussen werkgever en werknemer omtrent rechten en plichten. Het zijn de ongeschreven verwachtingen die zich in de loop van de tijd ook ontwikkelen. Die verwachtingen kunnen uitkomen, maar kunnen ook geschonden worden en dat laatste heeft natuurlijk grote consequenties voor de motivatie en betrokkenheid van de werknemer.

In de moderne arbeidsrelatie is er vaak sprake van individualisering. Samen met differentiatie hebben deze twee aspecten grote consequenties voor het HR-beleid. Voorbeelden zijn:

  • De impact van het HR-beleid wordt steeds minder afhankelijk van de kwaliteit van instrumenten en activiteiten, maar steeds meer van de wijze waarop leidinggevenden daarmee omgaan.
  • HR-beleid wordt minder collectief geregeld, maar vraagt kaders waarbinnen individuele deals zijn te maken.
  • Het is van belang om bij noodzakelijke aanpassingen aan veranderende omstandigheden verwachtingen over en weer duidelijk te communiceren, zodat grove schendingen snel in het vizier te krijgen zijn.
  • Individualisering van afspraken en het naast elkaar bestaan van verschillende contractvormen binnen organisaties vergen meer aandacht voor vraagstukken van rechtvaardigheid.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo