Startpagina / Samenvattingen / Beginselen van de democratische rechtsstaat / bevoegdheid-delegatie-wetgever

Het legaliteitsbeginsel - Het verkrijgen van overheidsbevoegdheden (hoe?) - Verkrijging van regelgevende bevoegdheden

Q: Op welke twee manieren kunnen overheidsinstanties regelgevende bevoegdheden verkrijgen?

Attributie : de creatie en toekenning van een nog niet eerder bestaande bevoegdheid, in die zin dat het ene orgaan, bijvoorbeeld de formele wetgever, een nieuwe bevoegdheid voor een ander orgaan in het leven roept. Delegatie : een reeds bestaande bevoegdheid wordt overgedragen van aan een andere instantie.

Q: Wat is het verschil tussen horizontale delegatie en verticale delegatie?

Horizontale delegatie : een regelgevende bevoegdheid wordt overgedragen binnen de sfeer van de centrale overheid Verticale delegatie : een regelgevende bevoegdheid wordt overgedragen van de centrale overheid naar gedecentraliseerde overheidsorganen. Wanneer delegatie is toegestaan geldt dit voor zowel horizontale delegatie als verticale delegatie.

9 belangrijke vragen over Het legaliteitsbeginsel - Het verkrijgen van overheidsbevoegdheden (hoe?) - Verkrijging van regelgevende bevoegdheden

Moet de wettelijke grondslag voor een burgers bindend overheidsoptreden door de wetgever zelf worden geleverd, of kan dat eventueel ook door middel van tussenschakels?

De formele wetgever mag in de gedaante als grondwetgever aan de regering, ministers en zelfs ambtenaren een specifieke bevoegdheid verlenen tot het vaststellen van bepaalde burgers bindende regels. Een algemene bevoegdheid tot vaststelling van dergelijke regels heeft echter uitsluitend de formele wetgever (art. 81 Gw).

Een algemene bevoegdheid, toevertrouwd aan een niet-vertegenwoordigend orgaan dat zelf met de uitvoering is belast, zou strijdig zijn met de rechtsstatelijke machtenscheiding en met de democratische idee dat het volk in wetgeving moet meebeslissen.

Wat was de betekenis van het Meerenberg arrest voor de reikwijdte van het optreden van de Koning en zijn ministers

De Hoge Raad laat hier zien dat het regelstellende optreden van de regering zich moet houden aan het kader van het grondwettelijk stelsel. De Hoge Raad stelde vast dat de regering niet beschikte over een algemene bevoegdheid tot het uitvaardigen van AMvB's, als deze niet ondersteund werden door een wet. De bevoegdheid van de regering moest worden opgemaakt uit het grondwettelijk stelsel. Het uitgangspunt was dat de regering slechts bevoegdheden bezit die haar door de Grondwet zijn toegekend of die berust op delegatie door de formele wetgever aan de regering als uitvoerende macht.
Ook aan de Blanketwet kon de regering geen onbeperkte en algemene bevoegdheid ontlenen om algemene maatregelen zonder specifieke wettelijke grondslag uit te vaardigen.

Mag de formele wetgever een lager orgaan in het algemeen machtigen tot het vaststellen van burgers bindende regels?

Dit mag niet. Wel mag de wetgever, wanneer hij met betrekking tot een bepaalde materie wettelijke voorschriften geeft, aan andere overheidsorganen door middel van specifieke machtiging bevoegdheden tot nadere uitwerking in burgers bindende regelgeving verlenen (delegatie).

Het is zelfs mogelijk dat hij aan een bestuursorgaan de bevoegdheid geeft om een deel van die opdracht aan een derde overheidsorgaan over te dragen (subdelegatie).

Tot welk oordeel kwam de Hoge Raad in het Jamin arrest over het optreden van de inspecteur van Arbeid

Het optreden van de inspecteur was niet rechtsgeldig. Stellen van voorwaarden aan arbeidsomstandigheden, zo was verwoord in de Arbeidswet van 1919, waren voorbehouden aan een door de regering te geven maartegel van bestuur. AMvB. Hieruit was op te maken dat de wetgever subdelegeren door de regering van bevoegdheid niet wenste toe te staan.
Er was sprake van onbevoegd regelgevend optreden van de Inspecteur. Zijn eisen waren niet geldig en overtreden ervan niet strafbaar.

Waarin verschilde de regeling die in 1887 werd opgenomen in de Grondwet met betrekking tot de zelfstandig regelgevende bevoegdheid van de regering ten opzichte van de uitspraak van de Hoge Raad daaromtrent in het Meerenbergarrest

Het Meerenbergarrest stelt de Hoge Raad dat de regering geen algemene bevoegdheid had tot het vaststellen van AMvB's maar alleen op grond van een specifieke delegerende wet of een grondwetsbepaling. In 1887 werd dit bijgesteld de regering had wel een bevoegdheid tot algemene AMvB's maar voor het handhaven door bestraffing was nog een wettelijke grondslag nodig en ook de straffen moesten door de wet worden geregeld. Dit lijkt sterk op het huidige artikel 89 Gw. Echter is er geen sprake van regelen van de straf maar bepalen dus geen delegatie, de wetgever moet zelf de strafhoogte vaststellen.

Op welke twee manieren kunnen overheidsinstanties regelgevende bevoegdheden verkrijgen?

Attributie: de creatie en toekenning van een nog niet eerder bestaande bevoegdheid, in die zin dat het ene orgaan, bijvoorbeeld de formele wetgever, een nieuwe bevoegdheid voor een ander orgaan in het leven roept.
Delegatie: een reeds bestaande bevoegdheid wordt overgedragen van aan een andere instantie.

Wanneer is de formele wetgever op een terrein bevoegd tot delegatie?

Wanneer de Grondwet in een opdracht of specifieke toedeling aan de wetgever op een bepaald terrein de term 'krachtens'/'bij of krachtens', 'regels' of 'regeling' gebruikt.

Is er op dit terrein bevoegdheid tot delegatie van wetgevende bevoegdheid, dan omvat dit tevens de bevoegdheid zogenoemde subdelegatie mogelijk te maken.

Wordt in een specifieke grondwettelijke taakopdracht aan de formele wetgever geen delegatieterm gebruikt -komt daarin het woord 'krachtens' of een variant van 'regel' niet voor- dan is de formele wetgever niet bevoegd te delegeren en zal hij de betreffende materie zelf uitputtend moeten regelen.

Wat is het verschil tussen horizontale delegatie en verticale delegatie?

Horizontale delegatie: een regelgevende bevoegdheid wordt overgedragen binnen de sfeer van de centrale overheid

Verticale delegatie: een regelgevende bevoegdheid wordt overgedragen van de centrale overheid naar gedecentraliseerde overheidsorganen.

Wanneer delegatie is toegestaan geldt dit voor zowel horizontale delegatie als verticale delegatie.

Waar kijkt de rechter naar wanneer hij moet oordelen over een bevoegdheidsuitoefening door een bestuursorgaan?

Hij gaat zorgvuldig na of deze bevoegdheidsuitoefening berust op rechtsgeldige, burgers bindende voorschrift.

Voorschriften zijn slechts rechtsgeldig indien ze herleidbaar zijn tot een formele wetsbepaling. Die herleidbaarheid betekent dat de betreffende voorschriften onderdeel uitmaken van een ononderbroken keten van attributie en delegatie van regelgeving.

Ontbreekt er een schakel in deze keten, dan zijn de lagere regelingen niet rechtsgeldig, dus niet bindend (onverbindend). (bv. Jamin-arrest)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Beginselen van de democratische rechtsstaat | 9789013113440

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Het legaliteitsbeginsel - Het verkrijgen van overheidsbevoegdheden (hoe?) - Verkrijging van regelgevende bevoegdheden

9 belangrijke vragen over Het legaliteitsbeginsel - Het verkrijgen van overheidsbevoegdheden (hoe?) - Verkrijging van regelgevende bevoegdheden

Moet de wettelijke grondslag voor een burgers bindend overheidsoptreden door de wetgever zelf worden geleverd, of kan dat eventueel ook door middel van tussenschakels?

Wat was de betekenis van het Meerenberg arrest voor de reikwijdte van het optreden van de Koning en zijn ministers

Mag de formele wetgever een lager orgaan in het algemeen machtigen tot het vaststellen van burgers bindende regels?

Tot welk oordeel kwam de Hoge Raad in het Jamin arrest over het optreden van de inspecteur van Arbeid

Waarin verschilde de regeling die in 1887 werd opgenomen in de Grondwet met betrekking tot de zelfstandig regelgevende bevoegdheid van de regering ten opzichte van de uitspraak van de Hoge Raad daaromtrent in het Meerenbergarrest

Op welke twee manieren kunnen overheidsinstanties regelgevende bevoegdheden verkrijgen?

Wanneer is de formele wetgever op een terrein bevoegd tot delegatie?

Wat is het verschil tussen horizontale delegatie en verticale delegatie?

Waar kijkt de rechter naar wanneer hij moet oordelen over een bevoegdheidsuitoefening door een bestuursorgaan?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Het onderwerp van het staats- en bestuursrecht - Het basismateriaal van het staats- en bestuursrecht: overheidsbesluiten

Beginselen van de democratische rechtsstaat

Recht en efficiëntie : een inleiding in de e…

Beginselen van het Nederlandse staatsrecht

DYA : stap voor stap naar professionele ente…

Pia Pia Método di Papiamentu

Basisboek journalistiek

Sociale hygiëne.

Cognitive development and learning in instru…

Eeuwige schoonheid

Nederland in de prehistorie. Revised ed.

Beleidsinstrumentatie

Onderneming en omgeving, handboek