Historische ontwikkeling - De klassiek-liberale rechtsstaat - Machtsverdeling

12 belangrijke vragen over Historische ontwikkeling - De klassiek-liberale rechtsstaat - Machtsverdeling

De klassiek-liberale rechtsstaat heeft een belangrijk uitgangspunt betreffende de manier waarop individuen en de overheid beslissingen nemen. Dit uitgangspunt heeft ervoor gezorgd dat Locke een voorname grond zag om de staat op te richten. Welk uitgangspunt was dit?

Het uitgangspunt dat het individu (en de overheid) primair gericht is op eigen belang, en derhalve partijdig is indien deze betrokken is bij de besluitvorming inzake een bepaald conflict waarin de eigen claims op het spel staan.

Wat houdt de scheiding der machten in? (trias politica)


De drie basisbevoegdheden van de staat - wetgeving, bestuur en rechtspraak - dienen niet in één hand te liggen, maar moeten gespreid worden over verschillende organen die elkaar aldus in evenwicht houden.

De leer der machtenscheiding is in haar zuivere vorm in het Nederlandse bestel nimmer gerealiseerd. De eis van spreiding van macht heeft met name gestalte gekregen in een stelsel van elkaar wederzijds controlerende, in evenwicht houdende instanties (checks and balances) en in de vorm van decentralisatie.

Waarom is het nodig om de macht te spreiden en scheiden?

Het individu is primair gericht op het eigen belang en derhalve partijdig. De Staat wordt ook geleid door individuen en om eventuele partijdigheid tegen te gaan dient niet alle macht bij 1 orgaan te liggen.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is het idee van de machtsverdeling

Het individu en ook de overheid is eerst gericht op eigenbelang en derhalve partijdig. Er moet een objectieve instantie zijn, de staat, die natuurwetten positiveert in wetgeving en en onpartijdig toepast.

De basisbevoegdheden van de staat dienen niet in een hand te zijn maar verspreid worden over verschillende organen die elkaar in evenwicht houden.

Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht. In Nederland met name checks and balances die gestalte hebben gekregen in  elkaar controlerende instanties en decentralisatie naar provincies en gemeenten.

Wat is volgens Locke de taak van de staat?

De natuurwetten positiveren in wetgeving, en deze wetgeving op onpartijdige wijze toepassen

In Nederland is de trias nooit volledig gerealiseerd zoals hij beschreven werd door Montesquieu, de grondgedachte dat willekeur en onderdrukking voorkomen moet worden is echter bewaard. Welke 2 vormen van spreiding en scheiding kennen we in het Nederlandse systeem.

1) Elkaar wederzijds controlerende en in evenwicht houdende instanties (Checks and Balances)
2) Decentralisatie, de lagere rechtsgemeenschappen worden zelfstandige bevoegdheden gelaten.

Hoe kan worden voorkomen dat de staat zelf partij wordt in de conflicten die hij te reguleren en te beslissen heeft, waardoor zijn neutraliteit en objectiviteit op het spel komt te staan?

Door de machten te scheiden (trias politica)

Welke macht vormt het uitgangspunt in de staatsinrichting volgens het model van Montesquieu?

De uitvoerende macht (het bestuur): het betrof in het Engelse staatsbestel de koning, bij wie oorspronkelijk - in de absolutistische periode - alle macht werd geconcentreerd.

Is de uitvoerende macht volgens de gedachtegang van Montesquieu zelfstandig?

Nee; deze is op tweevoudige wijze aan de wet gebonden. Het bestuur moet zich houden aan de door de wet gestelde beperkingen, maar ontleent ook zijn bevoegdheden aan de wet.

Waarmee is de wetgevende macht belast volgens Montesquieu?

Het scheppen van nieuw recht, waarbij in het bijzonder gedacht wordt aan het creëren van recht van ingrijpende aard, zoals burgerlijk recht en strafrecht.

Is de wet, volgens de gedachtegang van Montesquieu, positief of negatief voor het bestuur?

Zowel positief als negatief: de wet is een negatieve begrenzing, maar vormt ook de positieve, funderende grondslag van de macht van het bestuur.

Kent het Nederlandse bestel de leer der machtenscheiding in haar zuivere vorm, waarin de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht elk exclusief aan één specifiek orgaan worden toebedeeld?

Nee; in Nederland is de regering drager van uitvoerende en (mede)wetgevende bevoegdheden. Wel: checks and balances en decentralisatie

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo