Eisen van de rechtsstaat. Overzicht en samenhang - Het legaliteitsbeginsel - Van binding aan het gewoonterecht naar binding wet

4 belangrijke vragen over Eisen van de rechtsstaat. Overzicht en samenhang - Het legaliteitsbeginsel - Van binding aan het gewoonterecht naar binding wet

Hoe veranderde de legitimiteitsbasis van machtsuitoefening?

Eind achttiende eeuw zag men in dat staatsgezag afhankelijk is van het recht. Burgers bindende machtsuitoefening is slechts geoorloofd indien en in zoverre er een rechtsregel grondslag toe geeft. Hiermee verandert de legitimiteitsbasis van machtsuitoefening: macht is slechts legitiem wanneer ze op recht berust. Tegen het eind van de achttiende eeuw werd in beginsel alle recht positief. Dit betekent dat recht ontstaat door een bewuste rechtsscheppende handeling. Het overgebleven recht is slechts geldig als het door de wetgever gestelde positieve recht dit toelaat.

In welke zin veranderde het idee van de rechtsstaat aan het einde van de 18e eeuw de visie op de binding van de staat aan het recht.

Staatsgezag is principieel afhankelijk van recht niet alleen in negatieve zin dat het gezag begrenzingen moet respecteren maar in positieve zin dat macht moet berusten op rechtsregels. Dan wordt macht tot bevoegdheid. Macht is slechts legitiem als hij op recht berust.

Welke verandering in de betekenis van recht ging hiermee gepaard

Alle recht wordt in beginsel positief, dat wil zeggen dat het ontstaat door een  recht scheppende handeling.

Het gaat niet meer om rechtsaanspraken uit de traditie overgeleverd. ( o.m. gewoonterecht.)
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

In welke zin veranderde het idee van de rechtsstaat aan het einde van de achttiende eeuw de visie op de binding van de staat aan ‘het recht’? En welke verandering in de betekenis van ‘recht’ ging hiermee gepaard?


a. Voorheen werd de macht van de staat beperkt door van oudsher bestaande rechten van allerlei gemeenschappen als steden en standen. De verandering die de rechtsstaat bracht was dat het recht voortaan niet enkel als beperking van de staatsmacht werd gezien, maar als fundering daarvan: de staatsmacht diende voortaan op het recht te berusten.

b. Recht werd voorheen opgevat als rechtsaanspraken voortvloeiende uit traditie. In de nieuwe opvatting ontstond recht door een rechtscheppende handeling van de daartoe bevoegde wetgever. Recht werd voortaan geponeerd en was ‘positief’.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo