Historische ontwikkeling - Problemen van de sociale rechtsstaat

18 belangrijke vragen over Historische ontwikkeling - Problemen van de sociale rechtsstaat

Waarom is er een gespannen verhouding tussen democratie/rechtstaat en de opdracht een sociale staat te zijn?

Als gevolg van de enorme zorgverplichtingen krijgt de overheid steeds meer taken en de bevoegdheden voor het bestuur worden door de wetgever toebedeeld. Inhoudelijke normstelling vind niet meer plaats door de volksvertegenwoordiging, maar door het bestuur.

De terugtred van de formele wetgever brengt met zich dat de democratische legitimatie van overheidshandelen is verminderd.

Waar hangt democratische en sociale rechtstaat van af?

De mate waarin burgers bereid zijn tot coorperatie: een minimum aan sociale cohesie is nodig. Die sociale cohesie staat onder druk door individualisering.

Wat gebeurde er ten aanzien van de kwaliteitseisen van de wet.

De inhoudelijke normen voldoen niet meer aan het rechtstatelijke ideaaltype, consistent, algemeen, voor iedereen geldende en duidelijke regels. De intensiteit van de overheidsbemoeienis en  het streven naar rechtvaardigheid in individuele gevallen heeft geleid tot onoverzichtelijkheid en regelverdichting. Versterkt door de regelgeving vanuit de EU.
Naleving en handhaving schieten tekort, structureel gedogen tast het gezag van het  recht aan.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is het effect van globalisering op de sociale rechtstaat en wat is de reactie hierop van de overheid?


Als gevolg van globalisering is de vraag problematisch ten opzichte van welke personen de sociale rechtstaat verplichtingen op zich neemt. De reactie van de overheid is tweevoudig:

  1. Het vervangen van het collectieve verzorgingsstaatpakket door individuele (geprivatiseerde) verzekeringsarrangementen. De verzorgingsstaat wordt onstatelijkt
  2. Het indammen van migratie

Onafhankelijk van politieke overtuigingen zal een volksvertegenwoordiging moeten bijdragen aan de instandhouding van de marktsector. Waarom is dit?

De overheid haalt de door haar benodigde middelen voor overheidszorg uit de marktsector, waar het geld wordt verdiend.

Wat zijn de basiskenmerken van het populisme?



  1. Het plaatsen van het volk tegenover de politieke elite

  2. Het volk is één en moet beschermt worden tegen verlies van eigen karakter en aard. (afwijzing immigratie)

  3. Rechtsstatelijke eisen als controle door rechters en inachtneming grondrechten is niet wettig als het in strijd komt met de wil van het volk

Wat  is naast controle van de regering ook een taak van de volksvertegenwoordiging en waarom is dat zo belangrijk

Het uitvoeren van een effectief regeringsbeleid. DIt is belangrijk omdat de overheid een enorme zorgverplichting op zich heeft genomen.  Geld hiervoor moet uit de marktsector komen derhalve zal de volksvertegenwoordiging moeten bijdragen aan de instandhouding van de markt sector.

Wat is het risico van populisme?

Populistische bewegingen kunnen zinvolle kritiek leveren op de besluitvorming maar het risico is dat zijn aan de macht komen en rechtsstatelijke begrenzingen bestrijden en afschaffen.

Wat is de volgende grote speler op het gebied van de begrotingsdiscipline

De EU. Er is een Stabiliteitspact en Groeipact die op sociaal en fiscaal terrein noodzaken tot harmonisatie.  Vaak gevoeld als een aantasting van de nationale soevereiniteit en autonomie.

Waardoor staat het minimum aan sociale cohesie in het stelsel van sociale zekerheid onder druk?

Door autonome processen als individualisering en de ontwikkeling naar een pluriforme, multiculturele maatschappij

De oplossing is gezocht in het verlagen van publieke aanspraken. Wat is de tweede bepalende beweging

De ontstatelijking van voorzieningen zoals bijvoorbeeld de ziektekostenverzekering

Wat is er in dit opzicht gebeurd met de migratiestromen

De overheid probeert die al jaren in te dammen met diverse maatregelen: procedures in het algemeen zijn aangescherpt.

Wat zijn de kenmerken van het populisme

Het volk is een en een moreel zuivere eenheid itt de regerende elite. Het volk moet worden behoed voor het verlies van karakter en aard. Populistische machtsuitoefening is de uitdrukking van de wil van het volk en mag niet in de weg gezeten worden door rechtstatelijke onzin als controle door rechterlijke macht en inachtneming van grondrechten.

De reactie van de overheid op het lastiger worden van afgrenzen van de groep die recht heeft op sociale verzorging, is tweeërlei. Wat zijn de twee reacties van de overheid, naast de doorgaande afslanking van de verzorgingsstaat?

- Het vervangen van het collectieve verzorgingsstaatpakket door individuele, geprivatiseerde verzekeringsarrangementen
- Het ingrijpend indammen van de toestroom van migranten

Wat is het gevaar van het populisme

Het verworden tot een niet-liberale democratie zonder rechtsstatelijke begrenzingen als machtenscheiding,rechterlijke controle en grondrechten, zoals Polen, Hongarije en Turkije.

Wat zou een positief aspect kunnen zijn van het populisme

Functioneren als luis in de pels van een formeel democratisch systeem maar in werkelijkheid een technocratisch elitaire besluitvorming.

Wat betekent het als de verzorgingsstaat ´ontstatelijkt´ wordt?

De taak van de sociale staat verplaatst zich dan naar het waarborgen en bieden van mogelijkheden op de private verzekeringsmarkt

Welk bezwaar heeft het gedachtegoed  van het populisme ten aanzien van de invulling van de democratie

Te eenzijdig te weinig bereid tot compromissen niet gericht op het open einde

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo