Startpagina / Samenvattingen / Begrippen: steden en burgers in de lage landen 1050-1700 / stadsbestuur-brugge-vlaanderen

Basisvragen - Opkomst van Vlaanderen en Brabant in de Late Middeleeuwen

9 belangrijke vragen over Basisvragen - Opkomst van Vlaanderen en Brabant in de Late Middeleeuwen

Waardoor wordt Atrecht het startpunt van stedelijke dynamiek?

Door de hoge landbouwproductiviteit en de schapenhouderij in de regio veroverde die stad een centrale plaats in de lakennijverheid.
Lakenhandelaren vonden als eerste in de Lage Landen aansluiting op een handelsnetwerk dat zich via jaarmarkten in Frankrijk uitstrekte tot de Italiaanse stadstaten.
Rijke kooplieden versterkten hun positie door zich te organiseren in koopliedengilden. Ook door leningen te verstrekken aan edellieden kregen ze het stadsbestuur in handen.
Ondernemers in de lakennijverheid belegden hun kapitaal (winsten) in de vorm van leningen aan de graaf van Vlaanderen en aan stadsbesturen van Gent, Brussel en Leuven.

Waardoor wordt Atrecht overvleugeld door Vlaamse steden als Brugge?

Brugge werd als zuidelijkste Hanze stad het centrum van de handel tussen Zuid- en Noord-Europa. De handelaren uit Brugge vonden via de Noordzee aansluiting op de handel met steden van de Hanze, terwijl ze ook nauwe betrekkingen onderhielden met gebieden in Spanje en Italië.

Waardoor ontstonden spanningen tussen de patriciërs en het gemeen in de steden?

Er ontstonden steeds meer spanningen over bestuur en over werkomstandigheden en de beloning ervan:

Alleen de patriciërs, ongeveer 10% van de stedelijke bevolking, maakten deel uit van het stadsbestuur, terwijl de ambachtslieden (verenigd in gilden) en de ambachtsmeesters ongeveer 40% van de stedelijke bevolking vormden.
De rest van de bevolking had geen vast inkomen, deed het zwaarste werk en was niet georganiseerd. Onder hen was de onvrede vooral groot in tijden van economische tegenslag, omdat zij dan niet in staat waren te betalen voor de meest elementaire levensbehoeften. Velen die geen werk vonden, kwamen van honger om.

Welke historische betekenis kreeg de Guldensporenslag in de strijd tussen ambachtslieden en boeren aan de ene kant en patriciërs en feodale heren aan de andere kant?

De Vlamingen wonnen tot verbazing en ontsteltenis van de Fransen. Het graafschap Vlaanderen werd niet bij Frankrijk gevoegd, maar bleef onafhankelijk. Voor Vlaanderen en voor het latere België was deze uitslag van groot historisch belang. Maar ook voor de Europese geschiedenis was deze slag van uitzonderlijke betekenis (zie rubriek over de Guldensporenslag).

Waaruit bleek dat Vlaanderen en Brabant het economisch zwaartepunt van de Nederlandse gewesten vormden?

Deze gewesten waren sterk verstedelijkt. Tegen het einde van de 15e eeuw leefde er al 40% van de bevolking in steden.
Vlaamse handelssteden zoals Brugge, Gent en Ieper, maakten deel uit van een internationaal handelsnetwerk dat het Oostzeegebied, Italië, Frankrijk en Engeland omvatte.
De Brabantse havenstad Antwerpen groeide uit tot het grootste handelscentrum van West-Europa.
Brabant was veruit het grootste gewest: het strekte zich uit van Den Bosch tot Brussel.
In de periode 1540-1548 betaalden Vlaanderen en Brabant samen 62% van de belastingen die de zeventien gewesten opbrachten. Holland betaalde 13% en Friesland en Overijssel minder dan 1%.

De steden in dat netwerk hadden elk een eigen positie. Geef dat aan voor Antwerpen, Brugge en Amsterdam.

Antwerpen had een goede verbinding met het Europese achter- land en was toegankelijk voor de nieuwe, grotere zeeschepen.
In Brugge combineerden handelaren de principes van de wisselbrief en de bank tot de eerste koopmansbeurs.
Het noordelijke Amsterdam was een gespecialiseerde voorhaven voor de graanhandel met het Oostzeegebied.

Welke zorg taken nam de stedelijke burgerij over van adel en geestelijkheid?

De sociale zorg was in de Vroege Middeleeuwen in handen van de Kerk, maar kwam in de Late Middeleeuwen steeds meer onder controle van bestuurders die door het stadsbestuur waren aangesteld. Met name het bewaken van geesteszieken werd als een taak van het stadsbestuur gezien. Elke stad kende vele tientallen instellingen die de sociale zorg behartigden. Toch konden velen niet worden opgevangen als gevolg van de beperkte budgetten van die instellingen. Daarom bleef de familie bleef als vangnet voor velen een noodzaak.

Welke onderwijs zorg nam de stedelijke burgerij over van adel en geestelijkheid?

De steden waren gebaat bij goed onderwijs en deels ander onderwijs (rekenkunde, warenkennis en handelstechnieken) dan op de kloosterscholen werd gegeven. In de meeste steden werd de kloosterschool overgenomen door het stadsbestuur. Aanvankelijk was het merendeel van de inwoners analfabeet, maar in de loop van de 15de eeuw was bijna geen man meer anafabeet. Onder de vrouwen was het percentage lager, maar veruit de meeste weduwen konden na de dood van hun man probleemloos het bedrijf van hun echtgenoot voortzetten, omdat ze voldoende geschoold waren om een bedrijf te leiden.

Wat werd met het dienen van het algemeen belang(‘bonum commune’) door stadsbesturen bedoeld?

Het stadsbestuur kende zich het monopolie op het gebruik van geweld toe.
Wie zich niet hield aan wat het stadsbestuur van hen verlangde, kon rekenen op een strenge straf.
Openbare gebouwen gebouwd en infrastructuur werden tot het algemeen belang gerekend.
In het belang van de stad konden maatregelen nodig blijken die in strijd waren met particuliere belangen en met oude rechtsgebruiken.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Begrippen: steden en burgers in de lage landen 1050-1700

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Basisvragen - Opkomst van Vlaanderen en Brabant in de Late Middeleeuwen

Basisvragen De opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Basisvragen - Opkomst van Vlaanderen en Brabant in de Late Middeleeuwen

9 belangrijke vragen over Basisvragen - Opkomst van Vlaanderen en Brabant in de Late Middeleeuwen

Waardoor wordt Atrecht het startpunt van stedelijke dynamiek?

Waardoor wordt Atrecht overvleugeld door Vlaamse steden als Brugge?

Waardoor ontstonden spanningen tussen de patriciërs en het gemeen in de steden?

Welke historische betekenis kreeg de Guldensporenslag in de strijd tussen ambachtslieden en boeren aan de ene kant en patriciërs en feodale heren aan de andere kant?

Waaruit bleek dat Vlaanderen en Brabant het economisch zwaartepunt van de Nederlandse gewesten vormden?

De steden in dat netwerk hadden elk een eigen positie. Geef dat aan voor Antwerpen, Brugge en Amsterdam.

Welke zorg taken nam de stedelijke burgerij over van adel en geestelijkheid?

Welke onderwijs zorg nam de stedelijke burgerij over van adel en geestelijkheid?

Wat werd met het dienen van het algemeen belang(‘bonum commune’) door stadsbesturen bedoeld?

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Basisvragen - Opkomst van Vlaanderen en Brabant in de Late Middeleeuwen

Basisvragen De opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Duitsland in Europa - begrippenlijst

Begrippen: steden en burgers in de lage land…

Feniks Overzicht van de geschiedenis VWO bov…

Nederlands

Samengevat VWO Geschiedenis

Exploring humans an introduction to the phil…

Psychologie & sociologie : basiscursus

sheets

Leren veranderen

Overheidsfinanciën

Hoofdzaken socialezekerheidsrecht

Handboek van het Nederlandse staatsrecht

Van de BV en de NV