Lokale (belasting)bevoegdheid - Omvang van de lokale fiscale autonomie - Algemene en specifieke wettelijke beperkingen

19 belangrijke vragen over Lokale (belasting)bevoegdheid - Omvang van de lokale fiscale autonomie - Algemene en specifieke wettelijke beperkingen

Wat zijn algemene wettelijke beperkingen?

Dit zijn beperkingen die voor andere belastingheffende overheden ook werken
  • niet op dezelfde wijze

Welke twee beperkingen zijn relevant voor de algemene wettelijke beperkingen?

  1. Het beginsel van de niet-terugwerkende kracht of de non-retroactiviteit
  2. het fiscaal en het begrotingstechnische eenjarigheidsbeginsel

Wat is het beginsel van de niet terugwerkende kracht?

Geen specifieke bepaling, wel art. 1 BW: regelgeving geldt alleen naar de toekomst toe en niet naar het verleden
  • wet primeert boven een provinciaal of gemeentelijk reglement
  • provincie- of gemeentebelastingen kunnen niet retroactief worden ingevoerd
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wanneer treedt een belastingreglement in werking?

Art. 190: iets is vtp wanneer het bekendgemaakt is
Art. 181 provinciedecreet / art. 288 DLB: in werking vanaf de 5e dag volgend op de dag van de bekendmaking (website)
  • ten vroegste wanneer het gestemd is en meteen gepubliceerd wordt

Wanneer voltrekt het belastbaar feit zich?

Onderscheid
  • indirecte belastingen= geen problemen
  • directe belastingen: belastingen die in de loop van een jaar worden ingevoerd of gewijzigd voor het gehele jaar mogen de belastbare toestand treffen, als de aanwezigheid ervan nog kan worden vastgesteld
    • bv er is geen hondenbelasting in Kalmthout. Het hebben van een hond is een permanente toestand. Men kan in maart 2020 nog beslissen een belasting in te voeren voor 2020
    • => dat is niet retroactief

Wat is het fiscaal en het begrotingstechnisch eenjarigheidsbeginsel?

Art. 171 Gw: jaarlijkse stemming => fiscale eenparigheid
  • prov en gemeenten niet in opgesomd

Art. 174: elk jaar begroting goedgekeurd
  • evenmin

Art. 50 BFW: gelijkaardige bepaling voor gem en gew
=> provincies en gemeenten kunnen belastingreglementen aannemen die betrekking hebben op meerdere, opeenvolgende jaren, zonder elk jaar te stemmen
  • wenselijk dat reglementen een geldigheidsduur vermelden die niet te lang is (max 6jr)

WEL een wettelijk/decretaal begrotingstechnisch eenjarigheidsbeginsel:
  • is de belastingopbrengst niet id begroting ingeschreven, kan men het niet ontvangen
  • dus jaarlijks opbrengst inschrijven in budget

Wat met de opcentiemen? Is er een probleem?

Ja, iedere wijziging moet door de gemeenteraad. Als de onderliggende belasting wijzigt & de aanvullende belasting/opcentiemen worden niet opnieuw gestemd => dan wijzigt het onrechtstreeks. Is het dan in overeenstemming met het legaliteitsbeginsel?
Aangewezen om de aanslagvoeten jaarlijks te evalueren

Wat met reglementen bij fusies van gemeenten?

De gemeentelijke belastingreglementen blijven bestaan tot ze worden opgeheven.

Welke specifieke wettelijke beperking is er?

Art. 170§3, lid 2 Gw: uitzonderingen tav provinciebelastingen belastingen van bovengemeentelijke besturen waarvan de noodzakelijkheid blijkt.
Lid 3: een wet kan de belastingbevoegdheid ook geheel of gedeeltelijk afschaffen > maar er moet alternatieve financiering zijn
  • Idem voor gemeenten art. 170§4 lid 2

Is het beperken van de belastingbevoegdheid van de lokale besturen een aangelegenheid die door de wetgever uitdrukkelijk aan de wetgever is voorbehouden?

Volgens de RvS kunnen de gewesten dit slechts doen via een beroep op de zgn impliciete bevoegdheden (art 10 BWHI)
  • een gewest mag dus ook die lokale bevoegdheid beperken
  • onder voorwaarden
    • beroep op impliciete bevoegdheden is noodzakelijk
    • de voorbehouden aangelegenheid leent zich tot een gedifferentieerde regeling
    • weerslag op de betrokken federale aangelegenheid is marginaal

Kunnen beperkingen doorgevoerd door federale wetgever of decreetgever worden aangevochten?

Ja, via een vernietigingsberoep bij het GwH
  • obv bevoegdheidsconflict tussen federale wetgever en decreetgever
  • daardoor verdwijnt de wet, decreet of ordonnantie
  • beroep instellen binnen 6 maanden
  • of rechter kan prejudiciële vraag stellen

Geef een voorbeeld van een beperking op lokale belastingbevoegdheid

Gemeentelijke belastingen op masten en pylonen

  • Waals gewest voegde een belasting in met mogelijkheid tot opcentiemen
  • maar met verbod voor gemeenten om zelf nog belasting te heffen
  • = beperking van lokale grondwettelijke fiscale autonomie
  • bewerkingsbevoegdheid komt toe ad federale WG
  • GwH vernietigde decreten => het is een federale bevoegdheid
    • gewest kon zich niet op impliciete bevoegdheden beroepen

Tot wat strekt de federale beperkende bevoegdheid zich niet uit?

Tot de formele aspecten van de belastingheffing = procedure en dienst lokale belastingen
  • de procedure voor lokale belastingen is gewestelijk geregeld (art. 6§1, VIII, 1 BWHI)
  • nu dus 3 verschillende procedures voor lokale belastingen

Wie kan in eerste instantie een lokale materiele belastingbevoegdheid beperken? Wie evt ook?

  1. De federale wetgever: als dat noodzakelijk is
  2. Vlaams gewest: obv impliciete bevoegdheden, maar wel bevoegd voor fiscale procedure

Welke vormen kunnen de beperkingen aannemen?

  • Verbodsbepalingen,
  • opgelegde vrijstellingen
  • tariefbeperkingen

Leg verder uit: federaal verbod voor opcentiemen op de PB, VB, RPB, BNI

Met uitzondering voor de opcentiemen op de onroerende voorheffing
Dubbel verbod
  1. geen lokale opcentiemen geheven
  2. geen gelijkaardige lokale belastingen

Leg verder uit: federaal verbod voor opcentiemen op de gewestelijke verkeersbelasting

Deze was vroeger federaal. Verbod om daar gelijkaardige belastingen op te heffen door lokale besturen.
  • wel wordt ten behoeve van gemeenten een opdeciem geheven voor voertuigen die in de betrokken gemeenten zijn ingeschreven
    • geen gemeentebelasting
    • bv kano's
  • parkeerheffing een probleem? Nee, er is een uitdrukkelijke toelating

Welke zijn de wettelijke vrijstellingen voor instellen en/of personen?

  • Tal van overheidsinstellingen zijn vrijgesteld van alle provinciale en gemeentelijke belastingen
    • bv NMBS, Infrabel, BPOST
  • Diplomatieke en consulaire immuniteiten
  • federale intercommunales
    • strekt zich volgens GwH niet uit tot commerciële activiteiten die rechtstreeks concurreren met de privésector
    • vrijstelling niet voor belastingen op afval en water
  • staatsgoederen
    • belastingen dienen immers voor de financiering van overheidsprestaties

Wat zijn federale intercommunales?

dit zijn samenwerkingsverbanden tussen gemeenten met of zonder privé erbij. Die doen aan overheidsgeld. Zij ontplooien ook privé activiteiten.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo