Internationale context van het bestuursrecht Europese integratie - De Europese integratie

12 belangrijke vragen over Internationale context van het bestuursrecht Europese integratie - De Europese integratie

Om de doorwerking van het EU recht beter te kunnen begrijpen moeten we even een stapje terug gaan. Met de oprichting van de EEG ontstond een supranationale rechtsorde waardoor de soevereiniteit van de lidstaten werd beperkt, zo bepaalde het huidige Hof van Justitie van de EU. In twee klassieke arresten van het Hof van Justitie werd uitgelegd wat deze supranationale rechtsorde inhoudt:

Het betreft het arrest Van Gend en Loos en het arrest Costa-ENEL.

In welk arrest bevestigde het Hof vervolgens het primaat van de Europese rechtsorde?

In het arrest Costa-ENEL. Er werd duidelijk gemaakt dat lidstaten het Europese recht niet eenzijdig op basis van latere nationale wetgeving terzijde kunnen stellen.

Wat is het verschil tussen verordeningen en richtlijnen?

  • Europese verordeningen werken rechtsreeks binnen de nationale rechtsorde. De verordening heeft een algemene strekking. Zij is verbindend in al haar onderdelen. Eigenlijk is de verordening een Europese wet.
  • Een richtlijn richt zich primair tot de lidstaten. Richtlijnen hebben als doel de nationale wetgeving aan te passen aan Europese maatstaven. Richtlijnen moeten door de lidstaten geïmplementeerd worden. Hiervoor moet de nationale wetgever aan de hand van de inhoud van de richtlijn binnen een bepaalde termijn de nationale wetten aan de Europese eisen aanpassen.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat houdt het uitganspunt in van procedurele autonomie?

De nationale overheidsinstanties moeten het Europees recht toepassen. Net als de wetgever moeten zij hierbij het beginsel van loyale samenwerking in acht nemen. In Europa zijn er talrijke nationale rechters die Europees recht toepassen. Het bijzondere is dat al deze nationale rechters in dit kader in beginsel hun eigen nationale procesrecht toepassen.

Ook het Nederlandse bestuursprocesrecht kan invloed vanuit Europa ondergaan. Soms wordt door het Hof van Justitie zelfs forser ingegrepen op grond van het beginsel van effectieve rechtsbescherming. Leg uit d.m.v. een voorbeeld.

Kan op basis van het nationale procesrecht een effectieve rechtsbescherming niet worden waargemaakt, dan zal dit nationale procesrecht in procedures waarin Europees recht aan de orde is opzijgezet moeten worden of zo moeten worden geïnterpreteerd dat wel effectieve rechtsbescherming geboden kan worden. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat de rechter een voorlopige voorziening moet treffen (bijv. inhoudende de schorsing van de werking van een bepaalde overheidsmaatregel), hoewel hij dat naar nationaal procesrecht eigenlijk niet kan en mag in dat geval.

Doordat veel nationale rechters Europees recht moeten toepassen, kan de rechtseenheid en een juiste interpretatie van dit recht in gevaar komen. Wie is daarom belast met de uitleg van het Europese recht?

Het Luxemburgse Hof van Justitie is daarom in hoogste instantie belast met uitleg van het Europees recht.

Nationale rechters zijn bevoegd om aan het Hof van Justitie prejudiciële vragen te stellen over de uitleg van het Verdrag. Soms is een nationale rechter ook verplicht om een prejudiciële vraag te stellen. Wanneer is dat?

Dit is het geval als het een nationale rechter betreft die binnen de nationale rechtsorde uitspraken doet die niet vatbaar zijn voor hoger beroep en de rechtspraak van het Hof van Justitie niet voldoende duidelijk is of als er nog geen rechtspraak bestaat over een soortgelijk geval.

Onder bijzondere voorwaarden kunnen ook richtlijnen rechtstreeks werken binnen de nationale rechtsorde. Leg dit uit.

Dit doet zich bijvoorbeeld voor als de inhoud van de richtlijn voldoende nauwkeurig en onvoorwaardelijk is geformuleerd en een lidstaat nalatig is bij het implementeren van de richtlijn.

Noem een aantal belangrijke doorwerkingsinstrumenten van het EU- recht

  • De rechtstreekse werking is een belangrijk doorwerkingsinstrument;
  • De verdrags- of richtlijnconforme uitleg of interpretatie. Waar mogelijk zal de nationale (bestuurs) wetgeving door de rechter richtlijn- of verdragsconform moeten worden uitgelegd.

Hoe heeft de Europese rechtsorde het stelsel van doorwerkingsinstrumenten vervolmaakt?

Via het aansprakelijkheidsrecht. Europese rechten die ook aan burgers kunnen toekomen moeten zoals gesteld op een doelmatige en effectieve wijze voor de nationale rechter kunnen worden afgedwongen. Daarom moet een burger die nationale overheid ook kunnen aanspreken op schadevergoeding als een Europese richtlijn niet tijdig of zelfs onjuist in nationaal recht wordt omgezet waardoor deze burger schade lijdt.

Hoe heet de aansprakelijkheidsleer die het Europese Hof van Justitie heeft ontwikkeld?

De Francovich-aansprakelijkheid. Burgers kunnen aan deze leer los van het nationale aansprakelijkheidsrecht, rechten ontlenen.

Het Nederlandse bestuursrecht ondervindt invloeden van andere nationale Europese rechtsstelsels. Leg uit.

Zo is er in het kader van de Awb het nodige rechtsvergelijkende onderzoek gedaan. In de Awb zitten dan ook elementen die aan andere Europese rechtsstelsels zijn ontleend. Met name op het niveau van de rechtsbeginselen kennen bepaalde Europese stelsels van bestuursrecht gemeenschappelijke elementen.

  • Het Nederlandse verbod van détournement de pouvoir  (art. 3:3 Awb) is van Franse oorsprong.
  • Het evenredigheidsbeginsel is van oorsprong afkomstig uit het Duitse recht.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo