Normen voor bestuurshandelen + evenredigheidsbeginsel

21 belangrijke vragen over Normen voor bestuurshandelen + evenredigheidsbeginsel

Wat is een vrije/discretionaire bevoegdheid en wat doet de rechter bij een vrije bevoegdheid?

Een vrije/discretionaire bevoegdheid is het bestuur vrij om van een bevoegdheid al dan niet gebruik te maken (zie dit aan het woordje 'kan).
  • De rechter kan zich bij een vrije/discretionaire bevoegdheid alleen afvragen of het besluit in redelijkheid is genomen.
  • Het besluit is overigens niet volledig vrij; de rechter moet ook de rije bevoegdheden toetsen en of het bestuur in strijd met rechtsregels heeft gehandeld.

Uit veel wettelijke bepalingen blijkt dat bestuursorganen bestuurlijke vrijheid hebben, dat wil zeggen;

Een bepaalde mate van beslissingsruimte.

Hoe toetst de rechter beleidsvrijheid?

De rechter toets beleidsvrijheid terughoudend en grijpt alleen in als de gemaakte belangenafweging evident onredelijk is.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is het gevolg van de nieuwe jurisprudentielijn waar Feenstra & Tollstra over praten?

Het gevolg is dat e bewijslast zwaarder is voor het bestuursrorgaan.
  • Voor het toepassen van de beleidsregel moet je motiveringsplicht groter zijn dan die van voorheen




b. Wat betekent deze nieuwe jurisprudentielijn voor de rechterlijke toetsing van beleidsregels?




Beleidsregels kun je niet toetsen bij de bestuursrechter ex. art. 8:3 lid 1 sub a Awb. Je zou wel naar de civiele rechter kunnen en de beleidsregel aanvechten als een onrechtmatige daad in de zin van art. 6:262 BW.

Beleidsregel = een interne richtlijn over de uitoefening van de bevoegdheid van een bestuursorgaan. Burgers kunnen zich hierop beroepen, omdat hiermee een vertrouwen gewekt wordt. De definitie van beleidsregel vind je in art. 1.3 lid 4 Awb. Meer over beleidsregels in art. 4:81 e.v. Awb.
Je hebt geen wettelijke grondslag nodig voor het vaststellen van een beleidsregel.

Hoe herken je een beleidsregel bijvoorbeeld?




  • De definitie van beleidsregel in Art. 1.3 lid 4 Awb. Een algemene regel niet zijnde een verbindend voorschrift.
  • -  Vanwege de tekst: ‘Overwegende dat het wenselijk is om vast te leggen op welke wijze uitvoering en invulling wordt gegeven aan de bevoegdheden voortvloeiend uit de hiervoor genoemde artikelen van de Wet natuurbescherming;’ het gaat over de nadere invulling en uitvoering van regels.

In hoeverre zijn beleidsregels vatbaar voor rechterlijke toetsing door de bestuursrechter?




Art. 8.3 lid 1 sub a Awb
Je kan niet rechtstreeks in beroep bij de bestuursrechter tegen een beleidsregel. In theorie kun je naar de civiele rechter gaan op grond van art. 6:262 BW, maar in dit geval wordt de vordering niet ontvankelijk verklaard.
Je kan een beleidsregel wel laten omzetten naar een beschikking en die aanvechten.




Vraag 3 Evenredigheid

R.J.N. Schlössels, Evenredigheid als limiet: de langverwachte conclusie over toetsing aan het evenredigheidbeginsel, JBplus 2021/3.

Hoe wordt de intensiteit van de toetsing traditoneel gezien?

Traditioneel gezien wordt differentiatie in intensiteit van toetsing bereikt door gebruik te maken van een geobjectiveerde redelijkheidsformule.
  • De rechter stelt zich dan de vraag of een besluit en het daaraan ten grondslag liggende evenredigheidsoordeel van het bestuur naar maatstaven van redelijkheid in rechte verdedigbaar is. 

R.J.N. Schlössels, Evenredigheid als limiet: de langverwachte conclusie over toetsing aan het evenredigheidbeginsel, JBplus 2021/3.

Waarpleiten Widdershoven en Wattel voor en wat is hun einddoel?

Een glijdende evenredigheidsschaal. Hun einddoel is een algemene afstemming van het Nederlandse recht met het Europese evenredigheidsconcept.

R.J.N. Schlössels, Evenredigheid als limiet: de langverwachte conclusie over toetsing aan het evenredigheidbeginsel, JBplus 2021/3.

Wat is het voordeel van deze drietrapstoets van de EU?

Het voordeel is dat deze een kader biedt voor een gestructureerde en duidelijke analyse.




c) Is de Maxis en Praxis-lijn hiermee verlaten?




Ja die is verlaten in die zin dat we niet meer die formule gebruiken van evenredigheid. Hij is niet verlaten in de zin dat het nog steeds een wettelijk criterium is.

R.J.N. Schlössels, Evenredigheid als limiet: de langverwachte conclusie over toetsing aan het evenredigheidbeginsel, JBplus 2021/3.

Waar pleiten Widdershoven en Wattel nog meer voor?

Verder pleiten Widdershoven en Wattel voor het ontkoppelen van de discussie over de toetsingsintensiteit van het onderscheid tussen bestraffende en herstelsancteis.

R.J.N. Schlössels, Evenredigheid als limiet: de langverwachte conclusie over toetsing aan het evenredigheidbeginsel, JBplus 2021/3.

Wat stellen Widdershoven en Wattel voor?

Widdershoven en Wattel stellen een toetsing voor waarbij de intensiteit van de toetsing van het evenredigheidsbeginsel afhangt van de aard en het gewicht van de betrokken belangen en, volgens de auteur, de aard van het besluit.
  • De toetsing moet ook worden beïnvloed door fundamentele rechten (dan mag de toets intensiever) 




R.J.N. Schlössels, De toetsing van beleidsruimte en het evenredigheidsbeginsel: een nieuwe horizon?, JBplus 2022/3

Wat staat er in dit artikel?

In dit artikel stelt de auteur een ontwikkeling in de jurisprudentie centraal wat betreft toetsing aan het evenredigheidsbeginsel. Er wordt afstand genomen van de zogenaamde geobjectiveerde redelijkheidstoets. In de uitspraak geeft de Afdeling aan liever aan te sluiten op de bewoording van art. 3:4 lid 2 Awb. In geval van beleidsruimte moet de rechter vaststellen of de nadelige gevolgen van een besluit voor een of meer belanghebbenden 'niet onevenredig' zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen.

M. Scheltema, Mag de rechtsstaat voor de burger worden gesloten? Bouwstenen voor een meer burgervriendelijk bestuursrecht, Ars Aequi 2021, 809-820.

De auteur stelt in dit artikel een aantal middelen voor, om het bestuursrecht meer burgervriendelijk te kunnen maken:

  • meer gewicht geven aan Abbb tegenover dwingende wetsbepalingen
  • Art. 120. GW dusdanig interpreteren dat deze meer bescherming voor de burger biedt

M. Scheltema, Mag de rechtsstaat voor de burger worden gesloten? Bouwstenen voor een meer burgervriendelijk bestuursrecht, Ars Aequi 2021, 809-820.

In zijn artikel vergelijkt de auteur welke twee begrippen met elkaar?

  • De bureaucratische en de responsieve rechtsstaat

M. Scheltema, Mag de rechtsstaat voor de burger worden gesloten? Bouwstenen voor een meer burgervriendelijk bestuursrecht, Ars Aequi 2021, 809-820.

Wat is de bureaucratische rechtsstaat?

Hierbij stat het interne perspectief van de juristen en van de overheid voorop.

M. Scheltema, Mag de rechtsstaat voor de burger worden gesloten? Bouwstenen voor een meer burgervriendelijk bestuursrecht, Ars Aequi 2021, 809-820.

Wat is de responsieve rechtsstaat?

Hierbij gaat het om het perspectief van de burgers.

M. Scheltema, Mag de rechtsstaat voor de burger worden gesloten? Bouwstenen voor een meer burgervriendelijk bestuursrecht, Ars Aequi 2021, 809-820.

Vervolgens zet de auteur uiteen waarom de wetgever niet alwetend is en waarom het rechtssysteem er dus niet vanuit kan gaan dat de wetgever zijn regels voor al die gevallen zo heeft bedoeld. Welke redenen worden genoemd?

  1. Samenleving en wetgeving zijn complex
  2. De wetgever hanteert een realistisch mensenbeeld
  3. De wetgever kent de toekomst niet

M. Scheltema, Mag de rechtsstaat voor de burger worden gesloten? Bouwstenen voor een meer burgervriendelijk bestuursrecht, Ars Aequi 2021, 809-820.

Welke conclusie trekt de wetgever?

De auteur verbindt hieraan de conslusie dat wat een wetgver in onze rechtsstaat werkelijk bedoeld kan hebben voor het concrete geval dat zich nu voordoet leidend moet zijn bij de interpretatie, en niet de letterlijke wettekst of onderdelen van de wetsgeschiedenis uit vervlogen jaren met minder inzicht in wat nu afspeelt.

Wat blikt er uit sluiting Drugspand Harderwijk?

In geval van beleidsruimte moet er door de rechter worden vastgesteld of de nadelige gevolgen van een besluit voor een of meer belanghebbenden 'niet onevenredig' zijn in verhouding to de met het besluit te dienen doelen.
  • afstand genomen van de zogenaamde geobjectiveerde redelijkheidstoets

In de utispraak geeft de Afdeling aan liever aan te sluiten op bewoording van art. 3:4 lid 2 Awb. Bij het toetsen aan het evenredigheidsbeginsel gaat de bestuursrechter onderscheid maken tussen de geschiktheid, noodzakelijkheid en evenwichtigheid van het aangevochten overheidsbesluit.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo