Samenvatting: Biologie Se2

Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Biologie SE2

• 4 Biologie 4VWO

• 4.3.1 Fenotype en genotype

  Dit is een preview. Er zijn 4 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 4.3.1
  Laat hier meer flashcards zien

• Wat is een karyogram? En hoe ziet dat van een mens eruit?

  Een karyogram is een weergave van het karyotype, alle chromosomen van een individu.
  
  Bij een mens zijn er 22 autosomen, gelijke chromosomenparen, waarvan de twee chromosomen gelijk zijn in lengte en vorm en daarom homologe chromosomen heten. De overige 2 chromosomen zijn de geslachtschromosomen, die bij een man verschillen (XY) en bij een vrouw hetzelfde zijn (XX).

• Wat is DNA-sequentie? En hoe heet het aan- en uitzetten van genen?

  Een gen is een deel van een chromosoom dat de informatie bevat voor een of meer erfelijke eigenschappen of een deel van een erfelijke eigenschap. Het bestaat uit honderden verschillende nucleotiden. 
  
  De volgorde van de stikstokbasen van die nucleotiden heet DNA-sequentie. Variatie in deze volgorde heet een allel. Zo’n allel bepaalt de erfelijke eigenschap.
  
  Door middel van genexpressie komen in de hoofdhuidcellen de genen voor haar vorming tot uiting. Door middel van inactivatie blijven deze genen in bijvoorbeeld de lever uit.

• 4.3.2 Genenparen

  Dit is een preview. Er zijn 1 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 4.3.2
  Laat hier meer flashcards zien

• Er zijn dus meerderen genen voor één eigenschap en dus ook verschillende allelen (DNA-sequenties) voor één eigenschap. Hoe werkt dit?

  Als beide allelen hetzelfde zijn, heet dit homozygoot. Als ze verschillen noem je dit heterozygoot. Bij een heterozygote allelen hangt het, in het fenotype geuite, af van welke van de twee dominant is en welke recessief. Het dominante allel zal in het fenotype te zien zijn. Mensen die heterozygoot zijn voor een eigenschap zijn drager van het recessieve allel.

• Een allel kan ook onvolledig dominant zijn. Wat houdt dit in? Ook kunnen twee allelen allebei een beetje tot uiting komen(roze + wit = roze), hoe noem je dit? Als laatste kunnen allelen ook allebei tot uiting komen, waardoor beide eigenschappen zichtbaar zijn (rood en wit), hoe heet dit?

  Onvolledig dominant betekent dat het recessieve allel toch nog een beetje tot uiting komt. Mensen die heterozygoot zijn voor bruin/blauwe oogkleur hebben lichter bruine ogen dan mensen die homozygoot zijn voor de bruine oogkleur.
  
  Als twee allelen samen en hele nieuwe eigenschap vormen, noem je dit intermediair.
  
  Als twee allelen allebei volledig tot uiting komen, heet dit codominantie.

• Waardoor ontstaat genetische variatie in een soort? (2 manieren)

  Genetische variatie ontstaat door
  

  1. Recombinatie; tijdens de voortplanting gebeurt dit. Eerst worden er eicellen gemaakt met allerlei verschillende soorten samenstellingen van allelen. Dat gebeurt ook bij de zaadcellen. Zodra deze twee haploïde cellen samenkomen, ontstaat er één diploïde cel (zygote) met een heel nieuw genotype. Bij eeneiige tweelingen splitst de zygote zich na een aantal celdelingen in twee klompjes. Die klopjes groeien uit tot twee organismen met exact hetzelfde genotype.
  2. Mutatie; dit kan altijd gebeuren door een 'fout' tijdens de celdeling. Als dit gebeurt in een geslachtscel zal het hieruit komende individu een nieuwe eigenschap hebben.

• 4.3.3 Monohybride kruisingen

  Dit is een preview. Er zijn 1 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 4.3.3
  Laat hier meer flashcards zien

• Hoe los je een kruisingsvraagstuk op?

  Door middel van een kruisingsschema en eventueel door middel van een stamboom.
  
  

• 4.3.4 Geslachtschromosomen

• Je kan het karyotype ook als formule noteren. Noteer die van een mens (man/vrouw).

  Man [46, XY] 
  Vrouw [46, XX]

• Wat betekent X-chromosomaal? En wat houdt het in als een vrouw draagster is?

  X-chromosomaal betekent dat bepaalde genen alleen op het X chromosoom voorkomen. Zo zijn mannen gevoeliger voor kleurenblindheid en hemofilie. Vrouwen hebben namelijk nog een extra X om te herstellen wat de andere X eventueel fout zou doen. Als een vrouw één X heeft met een fout (heterozygoot), zoals kleurenblindheid, is zij een draagster.

• 4.3.5 Dihybride kruisingen

• Wat houdt onafhankelijke overerving in?

  Als genenparen op verschillende chromosomenparen zitten, erven ze onafhankelijk van elkaar over. Het is geen package deal. Dit heet onafhankelijke overerving.

• 4.3.6 Speciale manieren van overerven

  Dit is een preview. Er zijn 2 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 4.3.6
  Laat hier meer flashcards zien

• Wat zijn letale factoren? En waardoor is de verhouding van het fenotype en het genotype dan anders?

  Letale factoren komen bij sommige erfelijke eigenschappen voor. Als een organisme dan homozygoot is voor zo'n eigenschap zal hij het niet overleven. Doordat een deel van de nakomelingen niet wordt geboren zijn de verhoudingen van het fenotype en genotype anders.