Wettelijke kaders ibs/rm

14 belangrijke vragen over Wettelijke kaders ibs/rm

Wat is de historische context van de eerder wetgevingen in de GGZ en PG met betrekking tot de krankzinnigenwet en de Wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen;

  • 1884-1994: Wet van Staatstoezicht op Krankzinnigen

  • 1994-2019: Wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ)
            Focus op dwang en behandeldwang, weinig aandacht voor patiënt en diens naasten.


  • 2020-heden: Wet Zorg & Dwang + Wet Verplichte Geestelijke Gezondheidszorg Focus op zelfbeschikkingsrecht (autonomie, waardigheid, respect, participatie, recht op gelijke juridische erkenning. Ofwel menselijke waardigheid.

Welke 4 criteria punten worden als uitgangspunt gehanteerd bij het aanzienlijke ''ernstig nadeel'' bij gedwongen zorg.

Dwang: schending van zelfbeschikkingsrecht. Vrijheid mag beperkt worden:
  • Bij gevaar voor de cliënt zelf of voor anderen
  • Wanneer er geen andere mogelijkheden zijn: dwang = uiterste middel
  • Uitgangspunt in de beide wetten (Wet Zorg en Dwang en WvGGZ): ‘Nee, tenzij…’
  • Altijd keuze voor minst ingrijpende maatregel van


Ernstig nadeel is:

Wanneer de patiënt zichzelf of andere in:
  • Levensgevaar brengt.
  • Ernstige schade toebrengt, in elke vorm.
  • Verwaarloosd (maatschappleijke teloorgang).
  • Ontwikkeling verstoord.
  • De veiligheid van de patiënt bedreigd wordt, al dan niet onder invloed van een ander;
  • Het gedrag van de patiënt zo hinderlijk is dat het agressie van anderen oproept;
  • De algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar is.

Benoemen wat de uitgangspunten zijn van de wetgeving Zorg en Dwang en de Wet Verplicht Geestelijke Gezondheids Zorg;

De nieuwe wet heeft als uitgangspunt, gedwongen zorg als:

  • Verplichte zorg bieden; zo lang als noodzakelijk, doch zo kort mogelijk
  • Geen opnamewet, maar behandelwetten
  • Zowel mogelijk in klinische of thuissetting
  • Nadrukkelijke samenwerking met eigen netwerk patient.


Het uiteindelijke doel is: om een crisissituatie of ernstig nadeel af te wenden, om de geestelijke toestand te onderzoeken, te stabiliseren of te herstellen, of om de fysieke toestand te stabiliseren / te herstellen (indien nadeel veroorzaakt wordt door psychiatrisch stoornis).
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Benoemen wat in de wet verplichte geestelijke gezondheidszorg de zorgmaatregel is en deze kort toelichten.



Een zorgmachtiginglegt de rechter vast welke vormen van verplichte zorg toegepast kunnen worden. Hij kan afwijken van het zorgplan dat de zorgverantwoordelijke heeft opgesteld.
  • Gaat in overleg, moet de tijd en ruimte voor zijn.
  • Verplichte zorg voorkomen door eigen plan client en naasten.
  • 2 week om uitstel vragen (moet voldoende tijd voor zijn)
  • Opstellen van een zorgkaart en zorgplan is verplicht.
  • De eerste machtiging duur max 6 maand, hierop volgend kan de rechter hem verlengen met een jaar mits er aan de voorwaarden voldaan wordt.
  • Na 5 aaneengesloten jaren kan de rechter hem voor 2 jaar laten vast leggen.

Benoemen wat in de wet verplichte geestelijke gezondheidszorg de zorgmaatregel is en deze kort toelichten.



Een zorgmachtiginglegt de rechter vast welke vormen van verplichte zorg toegepast kunnen worden. Hij kan afwijken van het zorgplan dat de zorgverantwoordelijke heeft opgesteld.
  • Gaat in overleg, moet de tijd en ruimte voor zijn.
  • Verplichte zorg voorkomen door eigen plan client en naasten.
  • 2 week om uitstel vragen (moet voldoende tijd voor zijn)
  • Opstellen van een zorgkaart en zorgplan is verplicht.
  • De eerste machtiging duur max 6 maand, hierop volgend kan de rechter hem verlengen met een jaar mits er aan de voorwaarden voldaan wordt.
  • Na 5 aaneengesloten jaren kan de rechter hem voor 2 jaar laten vast leggen.

Benoemen wat in de wet verplichte geestelijke gezondheidszorg de zorgmaatregel is en deze kort toelichten.



Een zorgmachtiginglegt de rechter vast welke vormen van verplichte zorg toegepast kunnen worden. Hij kan afwijken van het zorgplan dat de zorgverantwoordelijke heeft opgesteld.
  • Gaat in overleg, moet de tijd en ruimte voor zijn.
  • Verplichte zorg voorkomen door eigen plan client en naasten.
  • 2 week om uitstel vragen (moet voldoende tijd voor zijn)
  • Opstellen van een zorgkaart en zorgplan is verplicht.
  • De eerste machtiging duur max 6 maand, hierop volgend kan de rechter hem verlengen met een jaar mits er aan de voorwaarden voldaan wordt.
  • Na 5 aaneengesloten jaren kan de rechter hem voor 2 jaar laten vast leggen.

Welke stappen doorloopt de burgemeester bij het afgeven van een crisismaatregel? - IBS


Crisismaatregel (IBS): maakt dat mensen gelijk kunnen handelen, wanneer onvoldoende tijd is. Wordt afgegeven door burgemeester en is max. 3 dagen geldig. Nadien moet duidelijk zijn wat het plan is. Moet na uiterlijk 3 weken overgaan in zorgmachtiging.


  • Aangeven welke vormen van verplichte zorg mogen worden toegepast.
  • De persoonsgegevens van de patiënt aan de patiënten vertrouwenspersoon geven (als de patiënt dat wil).
  • Een advocaat toevoegen (tenzij de patiënt dat niet wil).
  • Een kopie van de crisismaatregel en de medische verklaring sturen naar de patiënt, zijn advocaat, de geneesheer-directeur, de inspectie, de officier van justitie, en de eventuele vertegenwoordiger of gezinsvoogdijwerker van de patiënt.
  • De patiënt laten weten dat hij in beroep kan gaan tegen de crisismaatregel

Welke stappen doorloopt de burgemeester bij het afgeven van een crisismaatregel? - IBS


Crisismaatregel (IBS): maakt dat mensen gelijk kunnen handelen, wanneer onvoldoende tijd is. Wordt afgegeven door burgemeester en is max. 3 dagen geldig. Nadien moet duidelijk zijn wat het plan is. Moet na uiterlijk 3 weken overgaan in zorgmachtiging.


  • Aangeven welke vormen van verplichte zorg mogen worden toegepast.
  • De persoonsgegevens van de patiënt aan de patiënten vertrouwenspersoon geven (als de patiënt dat wil).
  • Een advocaat toevoegen (tenzij de patiënt dat niet wil).
  • Een kopie van de crisismaatregel en de medische verklaring sturen naar de patiënt, zijn advocaat, de geneesheer-directeur, de inspectie, de officier van justitie, en de eventuele vertegenwoordiger of gezinsvoogdijwerker van de patiënt.
  • De patiënt laten weten dat hij in beroep kan gaan tegen de crisismaatregel

Wanneer kan de wet WVGGZ ingezet worden?

Iemand heeft:
  • Een diagnose uit de DSM.
  • Het gedrag, mede veroorzaakt door de diagnose, lijd tot risico volle situatie met ernstig nadeel, zie definitie.
  • Kan alleen afgewend worden door verplichte zorg.
  • Ultium remedium, subsidiariteit (minst erge), proportionaliteit en effectiviteit.
  • Verplichte zorg: Behandeling, begeleiding.

Benoemen wat een crisismaatregel is en deze toelichten.

  • Bij acuut gevaar wordt een crisismaatregel aangevraagd. Deze duurt maximaal 3 dagen.
  • Familie, omstanders kunnen in een crisissituatie de politie bellen (of de hulpverlening mits iemand in zorg is).
  • De patiënt moet binnen 24 uur beoordeeld zijn en ligt er een medische verklaring van een onafhankelijke psychiater en alle relevante gegevens (eerdere opnames etc)
  • De burgemeester kan dan een crisismaatregel afgeven.

Wat is het grootste verschil tussen de BOPZ en de WVGGZ en WZD?

In de nieuwe wet is er meer oog voor:
  • Recht en zelfbeschikking van de patiënt en naasten.
  • Participatie in de maatschappij.
  • Gelijkwaardigheid van de patiënt.
  • De BOPZ is een opname wet en de andere 2 zijn een behandelwet!


IBS en RM gelden nog wel voor WZD, niet meer voor WvGGZ.

Wat is de definitie van onvrijwillige zorg?

Zorg/behandelingen of ingrepen die een zorgvrager eventueel zal kunnen en mogen weigeren.

Welke wet en artikel benoemd dat de deskundige/verpleegkundige in overleg moet met een andere deskundige om te onderzoeken of er alternatieven zijn van (verplichte) zorg om het verplichte aspect te vermijden?

Dit betreft artikel 9 van de wet WzD

benoemen hoe dwangbehandeling middels WGBO werkt (ziekenhuiszorg)

  • Alleen maar beroep op WGBO, niet op WZD of WvVGGZ
  • Wilsonbekwame patiënt
  • Niet gaan behandelen heeft gevolgen/ernstig nadeel voor patiënt
  • Wettelijk vertegenwoordiger stemt in met behandeling
  • Goed hulpverlenerschap i.p.v. gerichte dwang toepassen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo