Psychiatrie - E-module psychofarmacotherapie

29 belangrijke vragen over Psychiatrie - E-module psychofarmacotherapie

Casus 1:
Mw. Dennenboom, 32
1 jarige zoon
Werkt in drogisterij
Goede jeugd, ouders passen vaak op zoontje

Ze heeft een paniekstoornis. Wat is dit?

De subjectieve symptomen die ervaren worden bij een paniekaanval kunnen hetzelfde zijn als bij een myocard infarct. Middels anamnese is dus niet altijd goed te differentiëren, een ECG kan dan noodzakelijk zijn ter uitsluiting. In dit geval worden er op het ECG geen afwijkingen gezien, wat tegen een myocard infarct pleit.
Definitie paniekaanval: plots opkomende aanval van hevige angst, gepaard gaand met een scala van lichamelijke verschijnselen, waarbij de persoon bang is om dood te gaan, gek te worden of de controle over zichzelf te verliezen.

Wat is een acute stress stoornis?

Acute stress stoornis:
Bij een acute stress stoornis, is er altijd een traumatiserende stressor aanwezig. In deze casus geen directe aanleiding

Wat is een paniekstoornis met agorafobie?

Recidiverende onverwachte paniekaanvallen en voortdurende ongerustheid over het krijgen van een volgende aanval gedurende langer dan een maand.
Patiënten met een paniekstoornis met agorafobie vermijden plaatsen of situaties van waaruit vluchten onmogelijk is, waarin ze zich schamen of waarbij geen hulp voorhanden is. Karakteristieke situaties die vermeden worden zijn situaties waarin men zich te midden van een mensenmassa bevindt, zoals winkels, openbare ruimtes, openbaar vervoer, bruggen en tunnels.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is behandeling van angststoornis en depressie?

Zo nodig kan het begin van behandeling ondersteund worden met een benzodiazepine, om de initiële angsttoename op te vangen, die kortdurend wordt voorgeschreven.

Clozapine:
Er wordt overgestapt op clozapine waarna het een stuk beter gaat met de hallucinaties. - Wat moet je voorafgaand doen?

- Er moet conform richtlijn clozapine eerst labonderzoek afgenomen worden, met name gezien de leverfunctie en leukocytencontrole. Clozapine wordt meestal gestart in een dosering van 25mg die langzaam wordt opgebouwd op geleide van de spiegel. 

Casus 3:
Mevrouw Groen. Heeft een acute manie.

Behandeling acute manie:

- Starten met Lithium 800mg.
- Na 3 dagen wordt de lithiumspiegel bepaald om te kijken of je niet te hoog zit. Vervolgens iedere 5 dagen een spiegel bepaald en wordt op geleide hiervan doorgedoseerd.
- De steady-state wordt bereikt na ongeveer vijfmaal de halfwaardetijd van een geneesmiddel. In het geval van lithium is dit 5-7 dagen.
- Bij een acute manie wordt gestreefd naar een doelspiegel van 0,8-1,2 mmol/L
- Lithium wordt niet gemetaboliseerd, het is namelijk een zout dat renaal wordt geklaard.

Preventieve maatregel bij patiënten met bipolaire stoornis:

- Handhaving van vast dag-nacht ritme is van groot belang, ook als preventieve maatregel. Het kan leiden tot stemmingsontregeling bij deze patiënten.

Op welke specifieke punten patiënt wijzen qua leefstijl in combinatie met lithiumgebruik:

- Voorkom uitdroging door voor voldoende vochtinname te zorgen
- Gebruik geen NSAID’s
- à beide kunnen spiegelverhoging geven.
Zorg voor regelmatige medicatie inname. Zorgt voor een gelijkmatige spiegel en dus goede bescherming tegen stemmingsontregeling

Wat doen bij tekenen van intoxicatie:

- Bij tekenen van groot belang direct de inname te staken en zo snel mogelijk een spiegelbepaling te laten uitvoeren zo nodig op een SEH. Een lithium intoxicatie is een potentieel levensbedreigende situatie waarbij na herstel irreversibele neurologische schade aan kan zijn gericht.
- Indien er inderdaad sprake blijkt te zijn van een intoxicatie dient de behandeling te bestaan uit toedienen van fysiologisch zout ter hydratie en aanvulling van natrium. Mocht er sprake zijn van een ernstige intoxicatie (spiegel >2mmol/L) dan is hemodialyse ook een optie.

Wanneer mag met lithium na eerste episode stoppen?

- Dan kan na 8 weken remissie worden gestopt.

Wanneer met lithium na tweede episode stoppen?

  • - Bij mevrouw is het de tweede episode van de bipolaire stoornis aangezien zij een eerdere depressie heeft doorgemaakt. Heirdoor moet onderhoudsbehandeling volgens de richtlijn overwogen worden. Bovendien heeft zijn een eerstegraads familielid met een bipolaire stoornis wat maakt dat onderhoudsbehandeling geïndiceerd is.
    • o Doel spiegel onderhoudsbehandeling: 0,6-0,8mmol

Nadelige effecten lithium op de lange termijn:

  • - Hypothyreoïdie
  • - Psoriasis
  • - Gewichtstoename
  • - Nierfunctiestoornis
  • - Haaruitval
  • è Lithium kan op den duur bij bepaalde organen schade veroorzaken, daarom is het van groot belang om voorafgaand aan het starten middels anamnese, lichamelijk onderzoek en aanvullend bloedonderzoek een aantal aandoeningen uit te sluiten.
  • è Ook is het belangrijk om van een aantal laboratoriumbepalingen (o.a. schildklier-, nier-, hart-, en CZSfunctie) een uitgangswaarde te hebben.


Patiënte is een jaar stabiel en wil switchen vanwege trillende handen:

  • - Alternatief: Anticonvulsiva (zoals valproïnezuur)
  • - Uitgangspunt is dat lithium, valproïnezuur en de atypisch antipsychotica eerste keus middelen zijn: ze zijn alle als monotherapie bewezen effectief gebleken.
  • - Carbamazepine wordt als tweede keus beschouwd vanwege grote kans op bijwerkingen en farmacokinetische interacties.
  • - Kanttekening bij atypische antipsychotica is de kans op metabole bijwerkingen, tardieve dyskinesie en een wat beperktere evidentie van werkzaamheid.


Bijwerking valproïnezuur waar je patiënt op moet wijzen:

- Teratogeniciteit. Kans op spina bifida eerste trimester rond 5-9%. Bij kinderwens contact opnemen.


Casus 4:
Mevrouw van Os, 52 jaar
Matig-ernstige depressieve stoornis

Behandeling matig-ernstige depressie:

SSRI

Bijwerking atnicholinerge middelen:

- Droge mond
- Obstipatie
- Visusstoornissen
- Mictiestoornissen
- Delier (vooral bij ouderen)

Bij instellen van nieuwe TCA krijgt mevrouw meer suïcidale gedachten. Welk tijdelijk medicijn kan deze verergering van klachten tegengaan?

Afbeelding

Het gaat beter met mevrouw. Nog wel steeds somberheidsklachten en enige vertraging. Welk medicijn kan worden toegevoegd aan de antidepressieve behandeling?

- Lithium
- Bij non-respons op een TCA is toevoeging van lithium een goede keuze
- Als additiestrategie dient lithium minimaal 2 weken met een spiegel van tenminste 0,5mmol/l te worden toegepast. Bij respons na lithiumadditie is het advies tenminste 4 maanden met zowel het antidepressivum als lithium door te gaan, terwijl overwogen kan worden nog langer door te gaan.

Na additie van lithium blijven de klachten persisteren. Wat is de volgende medicamenteuze stap in behandeling?

- MAO remmers

MAO remmers zijn voor mevrouw gecontraïndiceerd wegen oxycodon (nog een opoid) gebruik waardoor er risico is op het serotoninesyndroom. Wat is nu de volgende stap in het depressieprotocol:

ECT

Casus 5
Peter
5 jaar oud

Hoe kun je achterhalen of er een ontwikkelingsstoornis is?

Om te achterhalen of er bij een kind sprake is van een ontwikkelingsstoornis dient er voldoende informatie beschikbaar te zijn over de ontwikkeling van het kind op verschillende domeinen..
Belangrijk is meer zicht te krijgen op de zwangerschap en bevalling, de periode erna, de spraak/taal, motorische, zindelijkheids- en sociaal emotionele ontwikkeling en of de mijlpalen op tijd behaald zijn.
Daarnaast ben je geïnteresseerd in de cognitieve mogelijkheden van een kind, en hoe die opgebouwd zijn.


Peter kan minder goed inslapen, is minder levendig, en een kilo afgevallen door verminderde eetlust. Wat is beleid?

- Slaaphygiëne uitvragen
- Voedingsanamnese/advies geven
- Dosering methylfenidaat verlagen

Bij welke bijwerkingen is dosisverlaging geen optie, maar moet methylfenidaat gestaakt worden?

- Optreden van ernstige tics
- Stemmings- en angstklachten: ernstige (toename van) emotionele instabiliteit en/of prikkelbare stemming en angstklachten
- Paradoxale reactie (verergering ADHD)

Een medicamenteus alternatief voor methylfenidaat is Atomexetine:

- Is een selectieve remmer van het presynaptische noradrenalinetransporteiwit, waardoor de heropname van noradrenaline wordt geremd. Bijwerkingen profiel is beduidend anders dan methylfenidaat
- Atomoxetine moet minstens 4-6 weken gebruikt worden alvorens het effect te kunnen beoordelen. Het moet dagelijks worden ingenomen om een adequate bloedspiegel te behouden.

Welke medicamenteuze stappen komen in aanmerkign om reboud effect methylfenidaat e verminderen?

Het rebound effect kan voortkomen uit de korte werking of door snellere metabolisatie van kortwerkend methylfenidaat. Doordat gemiddeld iedere vier uur een dosis ingenomen moet worden, kan er sprake zijn piek- en dalspiegels van het middel in het bloed. Als een dosis is uitgewerkt kunnen rebound-verschijnselen ontstaan.
- Switchen naar langwerkend methylfenidaat
- Verkorten van interval van de doseringen

Casus 6:
Mevr Pieterse
79 jaar

Welke eerste handelingen kunnen er verricht worden in de behandeling van een delier?

- Bevorderen oriëntatie (klok, kalender, foto’s dierbaren)
- Verwijderen indien mogelijk katheters infusen e.d.
- Herstellen zintuigelijke waarneming (bril op, gehoorapparaat in)
- Dag-nachtritme bevorderen (overdag gordijnen open, ’s nachs dicht, rust ’s avonds)
- Indien mogelijk rooming-in familielid

Wat is de eerste stap in de medicamenteuze behandeling: welk medicijn adviseer je in welke dosering?

- Haloperidol 0,5mg
- à is eerste keus middel. Mevr. is op leeftijd en het delier is niet zeer ernstig, dus een hoge dosering (zoals bij grote onrust of opwinding) is niet geïndiceerd. Er zijn geen contra-indicaties voor haloperidol zoals M. Parkinson of Lewy Body dementie.


Wat is volgende stap medicamenteuze behandeling na blijvende onrust:

- Tweede gift haloperidol 0,5mg. Gezien leeftijd startdosering laag.

Mevrouw heeft een verlengde QT tijd. Wat is hiervan de oorzaak:

- Haloperidol (en andere antipsychotica) kunnen een QT-tijd verlenging geven, dit is met name van belang bij mensen met een cardiale voorgeschiedenis en bij gelijktijdig gebruik van diuretica (middelen die bij elektrolytenbalans kunnen verstoren), zoals bij mevr. Pieterse.
- De oorzaak kan echter ook zijn dat ze al een verlengde QT-tijd had, maar dat het nog niet eerder was onderzocht.
- Moet nu overleggen met cardioloog, monitoren en de medicatie stoppen als dit mogelijk is.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo