WC - Vaatlijden CHI
22 belangrijke vragen over WC - Vaatlijden CHI
Casus: 85 jarige dame, rookt 1 pakje shag/dag, al langere tijd wat irregulaire hartslag. Sinds vanochtend pijnlijke linker voet, koud, wit van kleur.
- DD?
§ Acute arteriële occlusie
§ Chronisch obstructief arterieel vaatlijden, langzaam steeds verder dicht zitten (door artherosclerose
- Beleid als huisarts? Naar de SEH sturen, met sirene want kans op kwijtraken voet. Is een limb at risk. Verder pijnstilling geven.
Bij deze mevrouw sprake van acute arteriële occlusie.
Oorzaken acuut arterieel probleem:
o Hart (atriumfibrilleren, recent myocardinfarct, endocarditis)
o Proximale arterie (aneurysma, atherosclerotische plaque)
- Arteriële trombose: stolsel gevormd op plaats van de verstopping à plaque instabiel, scheurt, hier kan stolsel op komen
o Pre-existent stenoserend vaaltijden.
Symptomen embolie vs arteriële trombose:
- Pre-existent stenoserend vaatlijden (collateralen)
è Op basis van lichamelijk onderzoek ga je het onderscheid niet goed maken. in regel is behandeling wel hetzelfde.
Hoe stel je diagnose acute arteriële occlusie?
- Echo doppler: geen dopplersignalen à wel radioloog voor nodig
- Duplex: occlusie à met een echo de flow door bepaalde vaten meten. Wordt ook door radioloog gedaan.
- Angiografie: acute stop zonder collateralen à wordt vaak CT angio of angiografie gemaakt op KATkamer dan kun je ook meteen behandelen.
è In been vaten weten waar je pulsaties voelt:
- o Femoralis
- o Poplitia
- o Tibialis posterior
- o Dorsalis pedis
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Behandeling acute arteriële occlusie?
- Niet/minimaal bedreigd (men kan nog wel voelen, bewegen met tenen): trombolyse (urokinase of streptokinase). Risico is een bloeding. Ziet dat compartimenten in been helemaal volstromen met bloed, gevreesde complicaties waar niks aan kan worden gedaan.
- Motoriek of sensibiliteit stoornis: embolectomie met katheter in vat, gaan langs embolus om hem eruit te trekken.
- Irreversibele schade: amputatie. Necrose kan niet worden behandeld.
è Je wilt binnen 6 uur behandelen, weefsel kan 6 uur zonder zuurstof. Dit is dus 6 na ontstaan van neurologische uitval.
Wat is nadeel van een stent
Een van nadelen van stent: bang als je er doorheen gaat: dat je doro stolsel moet prikken om stent aan te leggen. Hiermee kan een nieuw stolsel ontstaan. Hiervoor wordt wel filter gebruik, maar deze moet ook eerst door stenose heen. Daarnaast heb je risco dat ze falen en restenoseren.
Bij welke occlusie wil je niet meer behandelen?
Schema: wel of niet neurologische uitval, dit bepaalt het percentage van occlusie waarmee je behandeld.
Bij 100% occlusie niet meer behandelend, want vaten daarachter zijn stijf geworden en staan helemaal open. Je kunt dan hyperperfusie syndroom krijgen, hersenoedeem. Is sws complicatie van CEA
Casus: 67 jarige man, rookt. Als langere tijd bij het lopen veel pijn aan de kuiten. “ik kan nog niet eens naar de supermarkt lopen of ik moet al stilstaan”:
Wat is dit?
Dit is een claudicatio intermittens.
Bij mensen met lumbale wervelkanaalstenose (of syndroom van verbiest) ontstaat na lange tijd lopen pijn in het been, deze pijn verdwijnt als ze gaan zitten zodat er meer ruimte is in het wervelkanaal à neurogene claudicatio. Is hier niet zo
Hier is sprake van chronisch obstructief arterieel vaatlijden
Wat is het probleem bij chronisch obstructief arterieel vaatlijden?
Het probleem hier is artherosclerose. Zijn vaak al bekend bij veel artsen. Moeten een heel cardiovasculair risicoprofiel krijgen à naar cardiovasculair internist.
Artherosclerose:
- Chronisch ziektebeeld
- Lokalisaties overal in het lichaam (hart, hersenen, nieren)
- Levensverwachting beperkt
Anamnese chronisch obstructief arterieel vaatlijden?
- Cardiovasculair risicoprofiel uitvragen
- Rustpijn/nachtpijn (hangen dan been uit bed zodat doorbloeding dan beter wordt)
- Etalage benen
- Niet genezende wonden
- Medicatie
Lichamelijk onderzoek chronisch obstructief arterieel vaatlijden?
- Inspectie:
- - Kleur- en temperatuurverschil (koude extremiteiten)
- - Wonden (ontstoken of niet)
- - Tussen tenen kijken en naar de hak kijken à decubitis wonden
- - Capillary refill zal verlengd zijn.
- - Blauw livide meer arterieel probleem
- - Meer rood wittig dan meer een veneus probleem.
- - Nagels: trofische stoornissen, kalknagels, brokkelig
- Auscultatie
- - A. femoralis (ook poplitea en andere beenvaten)
- Palpatie:
- - Pulsaties
- - Capillary refill
- - Abdomen (AAA) à kijken of deze vergroot is.
Enkel arm index:
- Berekenen door: hoogste druk van de ADP/ATP voor de berekening/hoogste gemeten systolische druk van de armen.
Wat kun je meten als de enkelarm index niet lukt?
- Teen druk meting: met kleine bloeddrukbandjes om teen heen. Ook bij diabeten waarbij spraken is van een niet comprimitterbaar vat.
TCpO2:
- <20 mmHg: ischemie
- 20-40 mmHg: mild vaatlijden
- >40 mmHg: normaal
Wat voor aanvullend onderzoek wil je inzetten bij chronisch obstructief arterieel vaatlijden?
o CTA: mensen krijgen contrast
o MRA ander soort contrast
o à rekening houden met allergie en nierfunctiestoornissen (mensen met slechte nierfunctie eerst prikken voordat je CTA doet).
Verschil tussen CTA en MRA: als je occlusies wilt zien beter CTA maken en als je het lumen wilt zien beter een MRA (scheuren in lumen).
Wat is de behandeling van chronisch obstructief arterieel vaatlijden?
- Conservatief:
- - Secundaire preventie:
- o Risicofactoren: roken, glucoseregulatie, anti-hypertensiva, bewegen, voeding
- o Ascal/clopidogrel à clopidogrel beter uit bus dan ascal. Als mensen net interventie hebben gehad worden voor een tijdje beiden gegeven.
- - Looptraining!!!
- Operatief::
- - Endovasculair: PTA + stent
- - Trombendarterectomie (TEA)
- - Remote endarterectomie met ring strip cutter
- - Bypass
Zit laesie heel distaal dan kun je niet zoveel doen. Als mensen hogere laesies hebben dan vaak nog ingreep met dotterbehandeling of chirurgische bypass behandelen.
Percutane transluminale angioplastiek – PTA:
Welke vaten geen stent: in been bijv. niet in poplitea. Want stent is sterk maar niet buigzaam, hier zal hij breken, dan dus alleen een drug coated balloon.
Remote endarterectomie met ring strip:
Darmischemie – mesenteriaal arterieel vaatlijden:
Vanuit de mesenterica superior en inferior stroomt bloed. Ook de darmen hebben een aaneenschakelijking van het vascularisatiegebied: norlandica?
~ 1% van patiënten met acute buik, ~10% bij leeftijd > 70.
Acuut vs. Chronisch:
- - Acuut:
- o Arterieel. Bij acute darmprobleem komt het vaak door embolie > trombus.
- o Niet -occlussief à vasoconstrictie (shock). Bij traumapatiënten die zo erg in shock raken dat het lichaam er alles aan doet dat het bloed naar de hersenen gaat, waardoor de darm niet genoeg bloed krijgt (mensen moeten dan vaak ook colonresectie krijgen).
- - Chronisch: artherosclerose.
Wat zijn symptomen van mesenterieel arterieel vaatlijden?
- Symptomen: hevige buikpijn met weinig bevindingen bij LO, diarree/braken, bron van embolus
- Complicaties: septische peritonitis
- Mortaliteit: > 60-70%
Chronisch:
- Symptomen: post-prandiale pijn, veranderd ontlastingspatroon, gewichtsverlies
Wat is diagnostiek mesenterieel arterieel vaatlijden?
- Klinische blik (herbeoordeling) à ernstig ziek, maar geen andere duidelijke bevindingen
- CT-A
- Angiografie
o Occlussief?
Chronisch:
- Transabdominale duplex
- CT-A
- MR-A
- Inspanningstonometrie à beetje hetzelfde als MMG, EEG, voor darmen. Meet zuurstof behoefte darmen, kijkt of postprandiaal zuurstofbehoefte afneemt.
- Angiografie à niet veel meer gedaan in diagnostische stelling, behoudens als je daarna ook behandeling wilt doen.
60 jarige obese man, rookt, verder blanco VG. Acuut ontstane hevige pijn in buik en rug, collaps, verminderd aanspreekbaar. RR 70/50 mmHg.
DD:
- Niersteenkoliek
- Perforatie
…. Galsteenlijden, cholecystitis, appendicitis….
Zeker lage tensie, verminderd aanspreekbaar is reden om te denken aan AAA.
Aankondiging via ambulance: wat te doen? (4xV) (AAAA):
- - Voorzichtig Vullen (2x perifere lijnen) à eentje waarover je medicatie kan geven en over een ander vocht of bloed. Als je bloedproducten hebt geef je deze. Als je iemand vult (met NaCl?) dan doe je dit niet totdat ze helemaal normotensief zijn want je verdunt:
- o Stollingsfactoren, verdunt
- o Bloed gust er nog meer uit
- o Nog iets wat verdunt
- - Vragen (radioloog, vaatchirurg, OK-team)
- - Visualiseren (Echo/CT-A)
Over het algemeen (AAAA à geruptureerd)
- 50% van de patiënten die het ziekenhuis levend binnenkomen overlijdt alsnog….
- à als de bloeding retroperitoneaal zit, tegen het rug aan zit, dan tamponneert bloeding vaak vanzelf à grotere kans om te overleven. zit het meer ventraal dan gutst hele circulatie de buikwand in.
Wat gebeurt er met mesenterica inferior tijdens EVAR?
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden