Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Bodem en Millieu / kenmerken-bodem-materiaal

Bodemclassificatie

117 belangrijke vragen over Bodemclassificatie

Welke 5 belangrijke bodemvormende factoren zijn er

Klimaat (neerslag, verdamping, temperatuur)
Moedermateriaal (gesteente, sediment)
Landschappelijke positie (topografie, hydrologie)
biologische factoren (vegetatie, fauna, mens)
tijd

In welk klimaat vormen er snel podzolbodems?

Koude klimaten met een neergaande waterstroom

Wat zijn de 6 belangrijkste (hoofd)horizonten

O
A
E
B
C
R

Waar staat een O horizont voor

Strooisellaag (takken, naalden, bladeren bovenop de minerale aarde)

Waar staat de E horizont voor

Laag waaruit ijzer, aluminium en klei door uitspoeling zijn verdwenen

Waar staat de B horizont voor

Laag die veranderd is door hetzij inspoeling of door verwering, verbruining, homogenisatie danwel struktuurvorming

Wat is een kenmerk van een ongerijpte bodem?

Je zakt er zo door heen

Welke criteria worden er gebruikt om een veengrond in te delen?

De gerijptheid
Eerdveen of rauwveen (veraard via biologisch proces of juist niet echt omgezet)
aar en dikte van de bovenlaag: zand of klei met of zonder minerale eerdlaag

Wat is het kenmerk van een veengrond?

Gronden met binnen 80 cm meer dan 40 cm moerig materiaal

Wat is moerig materiaal

Staat in het veld boekje!!!
veen
zandig veen
kleiig veen
venig zand
venige klei

Wat zijn de kenmerken van de vlierveengrond

Eigenlijk de standaard veengrond zonder opvallende kenmerken
nat en organisch
enige rijping heeft plaatsgevonden

Wat zijn de kenmerken van een koopveengrond

Veraard (dus eerdveen)
kleihoudend organisch materiaal
meestal te vinden in de omgeving van riviertjes; bestaat qua materiaal uit bosveen
qua materiaal rijkste type veengrond; tuinbouw en boomkwekerijen
toponiemen: Boskoop en Nieuwkoop

Wat zijn de kenmerken van een meerveengrond

Niet veraard organisch materiaal met een zanddek
vaak opzettelijk bezand of spontaan overstoven

Wat zijn de kenmerken van een vlietveengrond

Bestaat bijna helemaal uit ongerijpt materiaal
minst draagkrachtige bodems van NL; bijvoorbeeld in verlandde petgaten of hoogveen (je zakt er door)

Welke kenmerken heeft een waardveengrond

Niet veraard organisch materiaal maar wel afgedekt met kleihoudend materiaal (zavel of klei)
komgronden in het rivierengebied

Wat zijn de kenmerken van een madeveengrond

Veraarde (dus omgezette) bovengrond (dus eerdveen) maar niet kleihoudend
zekere mate van ontwatering is noodzakelijk (culturhistorie)

Wat zijn de kenmerken van een C horizont

Gelaagdheid door de bodemvorming ontbreekt
alles is nog onveranderd moedermateriaal

Wat gebeurt er als kalk uit de bodem spoelt

Klei deeltjes worden instabiel en spoelt uit.
bovengrond klei spoelt uit (E horizont) ondergrond spoelt klei in (Bt horizont)

Hoe ontwikkelen brikgronden zich

Ze ontwikkelen zich langzaam richting podzol
(zwakke E en begin van een B is al zichtbaar)

Wat gebeurt er als de klei verdwijnt uit de bodem

Organische stof spoelt uit en wordt ook instabiel. Organische stof neemt dan vaak ijzer en aluminium mee

Wat stimuleert inspoeling

Drogere bodem en verzadiging van de organische zuren

Wat kan zich vormen boven op een inspoelingslaag

Veen of een stuifzand grond

Wat zijn de kenmerken van de haarpodzol

Droge podzol
neergaande waterstroom
ijzer spoelt naar steeds diepere lagen
verdieping E
humusijzerfibers (opnieuw verzadiging; infiltratiediepte)
toponiem: haar=heide (Haaren; Kloosterhaar, Slagharen)

Wat is de typische podzol voor Nederland (droog)

Haarpodzol

Hoe zien humusijzerfibers er uit in een bodem

Lange zwarte draden

Waar bevindt de amorfe humus zich in de haarpodzol

In de zwarte laag

Welk soort humus is kenmerkend voor de veldpodzol

Amorfe humus

Wat is amorfe humus

Sterk verkittend materiaal wat om zandkorrels heen ligt. Het heeft veel contact oppervlak en is sterk smerend

Wat is het verschil tussen en holt en een haarpodzol

De humus is bij een holtpodzol in moder vorm en bij haar in amorfe vorm. Verder is er minder gelaagdheid in de holtpodzol

Wat zijn toponiemen voor holtpodzolen

Holten, spelderholt en norgerholt

Wat voor inspoeling heb je voornamelijk in een holtpodzolgrond

Inspoeling van ijzer

Welke horizont ontbreekt een beetje bij de holtpodzolgrond

De echte duidelijke E horizont

Wie zijn verantwoordelijk voor de moderhumus

Kleine insecten als mijten

Wat kun je zeggen over de organische stoffen in moder humus

Zijn stabiel spoelen niet snel uit

Waarvan en door welke organismen krijg je als resultaat mullhumus

(bio)homogenisatie gedaan door wormen

Onder welke omstandig heden lukt het niet zo goed om mull humus te vormen

In zure omstandigheden (als er kalk is , is het probleem opgelost)

Wat zijn toponiemen voor en veldpodzol

Wierdense Veld; Hengevelde

Wat zijn de armste bodems van Nederland

Veldpodzolen

Wanneer werden de eerste veldpodzolen ontgonnen

Pas met kunstmest en ontwatering

Hoe zit ijzer normaal om zandkorrels

Als geelbruine huidjes

Wat zie je na gloeien als er geen ijzer in zit

Het zand is wit

Wat zijn toponiemen voor laarpodzolen

Laren, laarweg en larenstein

Wat voor dek heeft een moerpodzol

Een kleidek op veenmosveen (mislukte veengrond)

Wat weet je verder van een moerpodzol grond

Hydromorfe podzol in de ondergrond

Waar moet je op letten bij een moerpodzol bodem

Het kleidek telt niet mee voor de diepte (als in een podzol moet dieper dan 20cm zitten)

Wat voor dek heet de dampodzol

Een zanddek

Wat zijn toponiemen voor de dampodzol

Veendam of appingedam

Waar staat value voor in de munsell kleur code

Zwartheid van de bodem

Waar staat de hue voor in de munsell kleur coden

De kleur

Waar staat 10YR voor in de de code: 10YR 3/4 voor Munsell

Menging hoofdkleuren (yellow en red)

Waar staat de 3 voor in de code: 10YR 3/4 van Munsell

Voor de menging met zwart (gerelateerd aan organische stof)

Wat voor bodems zijn 10YR?

Jong met weinig bodem vorming

Wat voor bodems zijn 5;7,5 YR

Wat verweerde bodems(zijn al wat ouder)

Wat voor bodems zijn 10R

Tropische bodems (oud)

Waar staat Ol voor:

Strooisel bestaat voor > 80% uit goed herkenbare en gehele naalden, bladeren en takjes (l=litter)

Waar staat Ah voor

Bovengrond op natuurlijke wijze (door bodemleven) gemengd met organisch materiaal; meestal ondiep

Waar staat Aa voor

Bovengrond is door de mens opgebracht (enkeerdgronden of laarpodzolen. A.k.a cultuurdek)

Waar staat Ap voor

Bovengrond is gemengd door ploegen en heeft dan ook de typische ploegdikte van 25 cm

Waar staat E voor

Uitspoelingslaag

Waar staat Eb voor

Begraven uitspoelingslaag (overstoven podzol)

Waar staat Bs voor

Inspoeling van ijzer en aluminium (sesquioxiden)

Waar staat Bhs voor

Inspoeling van organische stof en sesquioxiden (droge omstandigheden)

Waar staat Bhe voor

Inspoeling van organisch stof en ontijzering door natte omstandigheden of verder uitspoeling

Waar staat Bw voor

Verandering van het oorspronkelijke (moeder) materiaal door verwering, verbruining, struktuurvorming en homogenisatie

Waar staat Bws voor

Veranderin in combinatie met wat inspoeling van sesquioxiden

Waar staat Bt voor

Inspoeling van kleideeltjes vanuit de bovengrond

Waar staat Cw voor

Struktuurvorming (prisma)

Waar staat Cg voor

Aanwezigheid van roestvlekken (schommelzone grondwater)

Waar staat Cr voor

Gereduceerde omstandigheden (permanent grondwater)

Waar staat Ce voor

Ontijzering van het moedermateriaal door grondwaterstroming

Wat is noodzakelijk voor een brikgrond

Een briklaag: inspoeling van kleideeltjes in de B-horizont in de vorm van mesoscopische kleihuidjes op de wanden van gangen , porien en struktuurelementen

Zonder welke horizont heb je geen brikgrond

Wanneer ontwikkelen kleihuidjes zich het best

Als er sprake is van een snelle inspoeling na een droge tijd en voldoende tijd om neer te slaan

Wat is een (lutum) voorwaarde voor een brikgrond

Voldoende lutmgehalte (>10%)

Hoe worden brikgronden ingedeeld

Droge omstandigheden (diepe grondwaterstanden; neergaande waterstroom)
natte omstandigheden (stagnatie neergaande waterstroom door slecht doorlatende laag (schijngrondwaterstand=stagnogley))
kenmerk is veel grijs in scheuren en poriën ; roest in droge kern.

mate van uitspoeling in de bovegrond
mate van erosie

Wat zijn de kenmerken van rade brikgrond

Diepe klei-inspoelingslaag
löss
kalkloos
op grotere diepte nog kalk

Wat zijn toponiemen voor radebrikgronden

Kerkrade, Wijnandsrade

Waar staat rade voor in radebrikgronden

Gerooid bos

Wat zijn de kenmerken van de kuilbrikgrond

Briklaag met roest
stagnogley
zwak ontwikkelde podzol in de bovengrond

Wat gebeurd er als Fe2 zich verplaatst naar een drogere bodem

Rodere kleur in de bodem diet gebeurt alleen in de drogere dolen (poriën en holtes)

Wat gebeurd er bij water stagnatie (stagnogley)

Porien en scheuren lopen vol en het ijzer spoelt naar de drogere delen (kuilbrik)

Wat zijn voorwaarden voor een eerdgron

Je hebt een minerale eerdlaag nodig (voldoende dik en donker)

Welke twee vormen van eerdbodems met antropogene invloed zijn er

Ophoging: enkeerd en tuineerd
ontginning: plaseer en leekeerd

Waar wijzen de donkere en dunnere eerdlagen meestal op

Natte omstandigheden en een geringe afbraak van organisch materiaal door zuurstof gebrek

Wat is de minimale dikt voor en Ah of Aa

15 cm

Waar kijk je het eerst naar bij het classificeren van eerdgronden

De Aa of Ah horizont of die dik genoeg is

Wat is het verschil tussen de zwarte en bruine enkeerdgrond

Zwart is opgehoogd met heide
bruin is opgehoogd met materiaal uit beekdalen

Wat zijn de kenmerken van een zwarte enkeerdgronden

Dikke eerdlaag
antropogeen dek
podzol in de ondergrond
zwarte bovengrond

Wat zijn de kenmerken van de bruine enkeerdgrond

Dikke eerdlaag
antropogeen dek
bruine bovengrond
kleihoudend

Wat zijn de kenmerken van de tuineerdgrond

Antropogeen dek
kruinige percelen
kalkrijke jong zeeklei
opgehoogd om buiten het bereik van het zeewater te komen

Wat zijn de kenmerken van de leekeerdgrond

Kleigrond
Ap is oorspronkelijk meermolm (venig restmateriaal)
droogmakerij
gerijpt

Wat zijn de kenmerken van plaseerdgronden

Kleigrond
moerige bovengrond (restveen en meermolm)
ongerijpte gereduceerde ondergrond
ondergrond met katteklei, roest en rietresten
droogmakerij

Hoe ziet de bodem eruit zonder grondwater

Bruin en gehomogeniseert

Hoe herken je de schommelzone van het grondwater

Als roestvlekken in een grijze matrix. Roestvlekken worden minder naar beneden toe

Hoe herken je bodems met permanent grondwater

Geheel grijze of blauw gereduceerde klei

Waarvan zijn de grondwater kenmerekn afhankelijk

Van de grondsoort

In welke bodems zijn waterkenmerken lastig te herkennen en waarom

In zandige bodems want daar zit weinig ijzer in

Wat zie je bij zandbodems terug als er geen grondwater aanwezig is

Zand in de bodem is geel of bruin (blond zand)

Wat zie je in de schommelzone van het water terug in zandbodems

Roestvlekken in een meestal gebleekte matrix; kunnen ook ontbreken

Wat zie je terug in de zandbodem waar permanent grondwater staat

Is gebleekt door grondwaterstroming (grijs of blauw) gereduceerd bij voldoende ijzer aanwezig

Wat zijn speciale grondwater situaties in zandgronden en waarom?

Kwel:
aanvoer ijzer met opgaande waterstroming
sterkere aanrijking dan door concentratie

Laterale grondwaterstroming:
zijwaartse waterstroming in grof zand
volledig gebleekt (ontijzerd) zand
ijzerhuidjes ontbreken volledig

Wat voor grondwaterkenmerken vind je terug in een veengrond als er geen grondwater aanwezig is

Meestal zwart, veraard en gehomogeniseers door biologische activiteit

Wat vind voor grondwaterkenmerken vind je terug als je bij een veengrond permanent grondwater hebt

Rood/bruin veen

Hoe worden vaaggronden ingedeeld

Materiaal (zand, leem, klei, zavel en aanwezigheid van krijt)
hydrologie (hydro- xerovaag)
ouderdom (rijping, verwering)
dat allemaal niet? Ooivaaggrond

Wat zijn de kenmerken van de duinvaaggrond

Stuifzand
nauwelijks bodemvorming
overstoven podzol

Wat zou een vegetatie kunnen zijn die zou kunnen ontwikkelen op een duinvaaggrond

Zomereikenbos of een korstmos dennenbos

Wat is verschil tussen stuif en dekzand

Dekzand is dichter op een gepakt stuifzand licht veel dichter op elkaar

Wat zijn de kenmerken van de vlakvaaggrond

Zondgrond
humusrijke bovengrond (nat)
roest

Wat zijn de kenmerken van de ooivaaggrond

Rivierklei
verbruining
homogenisatie
roest op diepte

Wat zou een vegetatietype kunnen zijn van de ooivaaggrond

Hardhout ooibos (essen-iepenbos)

Wat zijn de kenmerken van de poldervaaggrond

Zeekleigrond
prismatische en blokkige structuur
roest en reductie

Hoe heet de zware friesche kleigrond ook wel

Knipklei

Wat zijn de kenmerken van de poldervaaggrond in rivierengebied

Rivierkleigrond
prismatische struktuur
hydromorfe kenmerken: roest en reductie
verschil met zeeklei poldervaaggrond deze bodem is bruiner

Waarom zijn poldervaaggronden in het rivierengebied bruiner dan de poldervaaggronden in het zeekleigebied

Omdat tijdens de afzetting een rivierklei veel langere kan oxideren (geen getijden)

Wat zijn de kenmerken van een slikvaaggrond

Zeeklei
gereduceerd
ongerijpte ondergrond
initieel
kalkrijk

Wat zijn de kenmerken van de nesvaaggrond

Zeekleigrond
kalkrijk
weinig bodemvorming
bijna gerijptegrond

Welke factoren hebben invloed op de bodems

Topografische hoogteligging
grondwaterstroming
bodemvormende processen
antropogene invloed

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Bodem en Millieu

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding