Startpagina / Samenvattingen / Boeken onder druk censuur en pers-onvrijheid in Nederland sinds de boekdrukkunst / kerk-overheid-republiek

Censuur als onmacht

5 belangrijke vragen over Censuur als onmacht

Hoe werkte de censuur in de Republiek? (4)

Er bestonden algemene regels over onwenselijk drukwerk. Hierdoor kon men achteraf afzonderlijke publicaties beboeten.
De universiteiten konden ook hun docenten en studenten het zwijgen opleggen.
Men kon ook lastercampagne's opzetten tegen auteurs.
Met de christelijke synodes.

Wat was censuur in de Republiek, naast een middel om mensen het zwijgen op te leggen?

Het is ook een daad van bevestiging van machtsinstanties en het creëeren van een discours tegengesteld aan de opvattingen die in de gecensureerde tekst worden gegeven. Voor de Nederlandse Republiek, waar zoveel verschillende machtsgroepen bestonden en de machtsverhoudingen steeds verschoven, boden censuurzaken aantrekkelijke mogelijkheden voor de kerk om de eigen machtspositie ten opzichte van de overheid te vergroten, terwijl men daarnaast de kerkelijke geloofsleer uit kon dragen.

Waarvan was het Nederlandse censuurbeleid vooral afhankelijk?

Van het constante machtsgevecht waarin de kerk en de overheid met elkaar verwikkeld waren.

Waarom greep de gereformeerde kerk als publieke kerk boekverboden aan?

Om haar machtspositie ten opzichte van de stedelijke en provinciale overheden te bestendigen en haar geloofsleer uit te dragen. In beide opzichten leek zij slecht te slagen.

Waar moest de kerk zich uiteindelijk bij neerleggen?

Dat ze de publieke ruimte niet had kunnen controleren, dat zij zich niet als sterke machtsinstantie naast de wereldlijke overheid had kunnen plaatsen. Vanaf 1760 verdwijnt bij de gereformeerde kerk de bestrijding van andersdenkenden naar de achtergrond en wordt gezocht naar een tolerantere houding.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Boeken onder druk censuur en pers-onvrijheid in Nederland sinds de boekdrukkunst | 9789089643063 | Marita Mathijsen

Bekijk samenvatting