Startpagina / Samenvattingen / Casussen voor sociale wetenschappen / overheid-zorg-recht

Van Nachtwakerstaat naar Participatiesamenleving

37 belangrijke vragen over Van Nachtwakerstaat naar Participatiesamenleving

Welk nadeel ging gepaard met de opkomst van Geselschaft?

Zorg voor kinderen, ouderen en zieken leden onder het wegvallen van de solidariteit binnen groepen/families.

Noem voorbeelden van nieuwe ontwikkelingen die kenmerken hebben van Gemeinschaft en Gesellschaft.

Denk aan tweegeneratiewoningen waarbij oudere allochtonen bij hun kinderen maar toch ook zelfstandig kunnen wonen.

Nachtwakerstaat ( tot 1900)= Minimale Staat

Overheid op afstand.

In de Rechtstaat heeft overheid meer macht dan in de Nachtwakerstaat.( 19e eeuw). Wat is kenmerkend voor de democratische Rechtstaat?

In de Rechtstaat is de scheiding der machten: Trias Politica vastgelegd.
Grondrechten zijn centraal.
Macht van de Staat is gebaseerd op exclusieve bevoegdheden die zijn vastgelegd in de Wet.

Ontwikkeling zorg in de 19e eeuw en de 20ste eeuw

In de 19e eeuw: zorg in handen van Kerk en Maatschappelijke organisaties( weldoeners)( Maatschappij tot nut van t Algemeen 1784, De Maatschappij van Weldadigheid 1818, Nederlandsch Genootschap tot Zedelijke Verbeteringen der Gevangen 1823. 1854 Armenwet.
20ste eeuwhulpverlening geprofessionaliseerd door Overheid en gefinancierd door Overheid terwijl zeggenschap in handen bleef van Kerk en Particulieren. Zij bepalen wei en onder welke regels zorg wordt gegeven.
Dan in 1963 de Algemene Bijstandswet

Bestuurlijke splitsing over 3 overheidslagen houdt verkokering in stand?

Het Rijk, de Provincies en de Gemeenten discussiëren wie waar over gaat en wie mag en moet regelen. ( bijv vuurwerkramp, Bijstand,

De Staat als Weldoener heeft als kenmerk?

Staat gaat steeds meer betalen aan gemeentelijke armenzorg. Subsidieregelingen komen van de grond( Pieterjansz Suickerhof die bedaagde vrouwen van protestants/christelijke achtergrond opvangt en subsidie krijgt, vakbonden die gesubsidieerd vanuit de Gemeentekas opkomen voor de rechten van arbeiders en middels stakingen en door dreiging met arbeidsonrust een Rijksbijdrage regelden, nl het Werkloosheidsbesluit in 1917. Vanaf 1930 worden ook werkloosheidsprojecten gefinancierd waaronder het Amsterdamse Bos dat door werklozen is aangelegd die iets terug moesten doen voor de uitkering die zij ontvingen.

De Bijstandswet 1963 is achterkleinkind van de Armenwet uit 1854. Waarom uniek?

Vrouwen konden scheiden en een beroep doen op een eigen inkomen.

Nieuwe algemene bijstandswet 1998. waarom

Groot beroep op bijstandswet door vrouwen die gingen scheiden, kinderen die het ouderlijk huis verlieten en ouders die eerder inwoonden bij kinderen wilden zelfstandig gaan wonen. Beroep op de wet werd groot.

Wet Werk en Bijstand in 2004.

Doelstelling: uitstroom uit bijstand vergroten, , instroom bemoeilijken en fraude tegengaan.

Hoe maakt de bijstandswet de grenzen van solidariteit zichtbaar?

Komen de juiste mensen in aanmerking voor steun?
Heeft het niet een te grote aanzuigwerking op anderen?
Worden mensen niet gemakzuchtig?
Mag je moeders verplichten aan het werk te gaan?
Waar moet het zwaartepunt voor de uitvoering liggen: overheid of gemeente?

Bismarckstelsel 1815-1898? Wat is dat?

de ontwikkeling van het sociaal zekerheidstelsel: waaronder de WW EN DE cao's bij ziekte en ouderdom en later werkloosheid

Collectieve en zelfstandigen regelingen naast werknemersregelingen

collectieve verzekringen is volksverzekeringen zoals Aow, de algemene weduwen en wezen uitkering=nu de nabestaandenwet, kinderbijslagwet en de AWBZ. Voor Volsverzekeringen betaal je ook premies net als bij de WW.

Verplichting voor de Staat om bestaansvoorwaarden te creëren, zijn vastgelegd in de Grondwet. Dit zijn sociale grondrechten, niet afdwingbaar. Noem nog enkele sociale grondrechten.

recht op betaald werk, recht op gezondheidszorg, recht op onderwijs.

Einde Verzorgingstaat 1980. hoe?

recessie met sterke stijging werkloosheid, Veel ouderen gingen de Wao in zodat bedrijven jongeren in dienst kon nemen. Kosten voor de Overheid steeg enorm. Eenmaal in de WAO, altijd in de WAO.Regelingen werden onbetaalbaar...

1996 Bedrijven moeten meebetalen aan ziektewet en 2006 ook aan de arbeidsongeschiktheid: waarom

Overheid wil meer verantwoordelijkheid neerleggen bij de werkgevers ivm kostenbesparing. Ziekte moet worden voorkomen en werkhervatting moet zorgvuldig aangepakt worden. Wia( WAO) is in 1998-2008 76 keer gewijzigd

Max Weber 1954 socioloog verwoorde welk concept ten grondslag ligt aan de inrichting voor overheidsorganisaties. Welk model is dat?

Hierarchisch piramidaal model: Besluitvorming aan de top en via instructies worden deze aan de lagere overheden doorgegeven.

Inrichting Staat volgens model Weber?

Top bevindt zich de Regering, gecontroleerd door het Parlement. Hier wordt wetgeving vormgegeven aan het beleid. Uitvoering is door bureaucratisch opgezette diensten. Veranderingen komen van bovenaf door het wijzigen van regels die op lagere niveau's moeten worden geïmplementeerd. Uitrol is door dit model zeer effectief.

Nadeel op piramidaal model?

feedback van onderop dringt moeilijk door tot de top

Discretionaire bevoegdheid WWB is een vb van normgerechtigkeit en einzelfallgerechtigkeit omdat?

de norm duidelijk is maar uitval per individuele situatie bekeken moet worden

Spanning recht en hulpverlening? Hoe zie je dat?

Als junk in aanraking komt met depolitie wordt hij opgepakt, als hij in handen valt van een ambulance dan wordt hij verzorgt. Iedere instantie houdt zich met iegen taak bezig maar problemen van deze man: mogelijk dakloos, geen inkomen, verslaafd en aangewezen op criminaliteit wordt niet aangepakt.

Zachte versus harde aanpak politie. wat betekent dat?

zachte aanpak: is het aangesproken worden door oom agent, de wijkagent.
Harde aanpak is het gelijk bestraffen van nadelig gedrag.

Hoe vergroot ict/automatisering de kloof tussen burger en overheid?

als je niet met computers kunt werken,
mogelijk kun je dan aanvragen niet doen,
persoonlijk verhaal kun je niet meer kwijt in systemen,
daardoor kan juiste hulp niet worden geboden.

Juridisch ingrijpen op recht in de zorg heet?

penetratie van het recht in de zorg.

Dit betekent dat steeds meer beschreven wordt wie wel en niet zorg mag krijgen.

Burger wil ook via recht krijgen wat hij wil. voorbeelden?

Recht op kind,
recht op beste medicijn,
recht op organen,
bij burenruzies wordt niet meer gepraat maar wil iemand het recht inschakelen
groter beroep op rechtsbijstand( schade claimen ipv verhalen op dader).

Afslanking van de Verzorgingstaat: vanaf de jaren 80

1. systeem was te duur
2 verantwoordelijkheid burger aanspreken door eigen bijdrages
3 verantwoordelijkheid werkgever aanspreken door meebetalen bij ziekte en arbeidsongeschiktheid
4 samenvoegen instellingen die hetzelfde doen in domeinen
5 mantelzorg promoten bij burgers, oma's en opa's die oppassen
6 taken overhevelen naar de markt/verzelfstandiging
7 decentralisatie van overheid naar lagere overheden als gemeenten
8 afstoten van taken Overheid naar families, buurt en gezin

Verschuiving van overheid naar markt, wat betekent dat?

1 Overheid geeft minder uitkering en verwijst naar mogelijkheden om je zelf te verzekeren van inkomen bij ziekte en overlijden van jezelf of partners.
2 Instanties krijgen geen overheidssteun meer maar moeten eigen broek ophouden. voorbeeld woningbouw verenigingen.

Privatisering is ook een verschuiving van overheid naar de markt. hoe?

catering, schoonmaak, Ns, Ret, ziektekosten, reintegratie

Wat was de verwachte opbrengst van privatisering?

1 concurrentie moest leiden tot klantvriendelijkheid
2 eigen keuze burger bij ziekte/ reintegratie
3 goedkopere dienstverlening door marktwerking
4 terugdringen bureaucratie
5 commercieel bedrijf springt makkelijker in op maatschappelijke ontwikkelingen

Bijkomend nadeel van privatisering?

Prijsafspraken binnen zorgverzekeringen
monopoliepositie NS
Burgers willen niet meer keus maar beste zorg inde buurt
zwakke groepen vallen buiten de boot: overheid moet dan weer extra ondersteunen

Voorbeelden mega decentralisaties 2000 ev

wwb in 2004 waarbij de gemeente zelf opdraait voor tekorten door berekeningssystemathiek

Wmo in 2007 waarbij grote delen van zorg onder gemeentelijke verantwoordelijkheid valt

Wat is de meest gebruikte ratio achter decentralisaties?

voorzieningen moeten aansluiten bij de burger dus naar de Gemeenten,
de gemeente kan beter bepalen welke voorzieningen nodig zijn en in welke mate,
ambtelijke lijnen worden hierdoor korter,
de gemeente heeft meer grip op de samenwerking van instanties omdat veel daarvan onder hun eigen afdeling valt en de andere subsidies krijgen van de gemeente en uitvoering zal goedkoper zijn.

Wat is de valkuil achter decentralisaties?

- Overheid gaat uit van minder kosten en berekent dit direct door. Gemeenten hebben bij voorbaat last hiervan in de uitvoering.
- Geoormerkt geld: prestatievelden, minimumzorgniveau bij de WMO
- verschil in subsidie stromen zorgt voor fragmentatie: burger heeft voor hulpvraag meerdere instanties nodig
- instanties houden vast aan hun verworven posities( rigide soms)
- gemeenten is verantwoordelijk voor kwaliteit van de zorg en moet met al die instanties afspraken gaan maken over de wensen van de gemeente. Gemeente zet marktmechanisme in en gaat taken uitbesteden.

Positie gemeenten als werkgever wordt ook aangetast, hoe en waarom?

Gemeenten kunnen erachter komen dat zij niet de juiste expertise in huis hebben en moeten op zoek naar geschikt personeel. Personeel ontslaan kan niet, dus duur voor Gemeenten.

Van Overheid niet naar Gemeenten maar naar gezin/familie: zorgtaken

- positie vrouw als zorgverlener; continu onder druk.
- werkende vrouw gewenst, zeker als zij in de bijstand zit maar als kind ziek is, wordt verwacht dat ze thuis is/komt
- veel vrouwen zijn afhankelijk van voorzieningen omdat zij anders niet kunnen gaan werken.( Kinderopvang)
-kinderopvang wordt deels betaald door Overheid en deels door ouder zelf.
- kinderopvang is redelijk duur in vergelijking met landen om ons heen,

Mantelzorg is basis, thuiszorg is aanvullend

Goedkope oplossing voor de gemeente, probleem voor de werkende vrouw.
leeftijd zorgbehoeftig stijgt: als jij ouder bent als je zorg nodig hebt, dan is je kind vaak ook al oud en kan het wellicht niet zo makkelijk geven.

Ongewenste effecten van overheidsmatregelen:

1. door beperking Studiefinanciering/ Bijstand blijven kinderen langer thuis wonen
2. door beperking intramurale zorg tbv ambulante zorg wordt van moeder verwacht dat zij de zorg dragen voor moeilijke/zieke kinderen
3. elektronisch toezicht voor gevangenen drukt zwaar op gezin waar gevangene verblijft.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Casussen voor sociale wetenschappen

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding