Staat: object en subject, verschijningsvormen en belangrijkste kenmerken - Constitutie en Grondwet

3 belangrijke vragen over Staat: object en subject, verschijningsvormen en belangrijkste kenmerken - Constitutie en Grondwet

In het geval van staten met een geschreven Grondwet wordt onderscheiden tussen een flexibele en rigide Grondwet. Wat is het verschil?

Van een rigide Grondwet is sprake als wijziging van de Grondwet aan specifieke waarborgen is onderworpen en dus (veel) moeilijker is dan het maken en wijzigen van gewone wetgeving. Omdat in het Verenigd Koninkrijk het constitutionele recht gewoonterecht en wetgeving is, is er sprake van een flexibele constitutie: zij is juridisch eenvoudig, te weten door middel van gewone wetgeving, te veranderen.

Rigiditeit en flexibiliteit kunnen ook in materiële zin worden gedefinieerd. Een Grondwet die moeilijk langs formele weg te wijzigen is kan toch qua inhoud in toepassing en praktijk van interpretatie veranderen. De Amerikaanse Grondwet is rigide: in materiële zin is er echter wel enige flexibiliteit waar te nemen, omdat (...). Hoe zit dat met de Nederlandse Grondwet? 

De Nederlandse Grondwet is niet alleen formeel rigide, maar ook in materiële zin, vooral ook door het ontbreken van rechterlijk toetsingsrecht. Flexibiliteit is daarmee niet volledig afwezig, maar kan slechts aanwezig zijn in het handelen en in de onderlinge verhoudingen van de politieke organen: in dat verband kunnen machtsverhoudingen veranderen (parlementair dualisme versus monisme; veranderingen in opvattingen over de vertrouwensregel en de reikwijdte van de ministeriële verantwoordelijkheid bijvoorbeeld) waardoor de destijds vastgelegde (althans aanwezige) verhoudingen zijn veranderd.

Hoe zit het nu met de constitutie respectievelijk Grondwet van de EU?

Van een echte Grondwet is niet sprake: de constituerende documenten (VEU en VWEU) zijn internationale verdragen waar soevereine staten partij bij zijn. Er is dus niet sprake van een eigen soevereine organisatie die zichzelf een Grondwet geeft. Wel is er uiteraard sprake van een constitutie in de zin dat er regels zijn die bevoegdheden en werkwijze van de EU en van de instellingen vastleggen. Die regels zijn te vinden in de genoemde verdragen, alsmede in de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo