Startpagina / Samenvattingen / Circulatie II / vaatlijden-perifeer-pijn

(patho)fysiologie van de Hemostase en trombose - Perifeervaatlijden

20 belangrijke vragen over (patho)fysiologie van de Hemostase en trombose - Perifeervaatlijden

Wat is perifeer vaatlijden?

Perifeer vaatlijden is een uiting van de atherosclerose, met name van de vaten die naar de benen toe gaan, en het is een onderdeel van het atherotrombotisch syndroom.

“Peripheral arterial disease is a manifestation of systemic atherosclerosis in which arterial lumen of the lower extremities becomes progressively occluded by atherosclerotic plaque(s).”

Perifeer vaatlijden verloopt vaak asymptomatisch?

Bij minder dan 20% van de patiënten is er sprake van typische claudicatio intermittens (etalagebenen); pijn en krampen in de benen als gevolg van vaatlijden. Atypische symptomen zijn vermoeidheid van het been, moeite met lopen en pijn in het been.

Perifeer vaatlijden wordt ingedeeld volgens de Fontaine classificatie:

1. Asymptomatisch
à Wel een afwijkende looptest maar geen klachten.

2. Claudicatio intermittens (discomfort, pijn, krampen in het been bij inspanning, verdwijnt bij rust).

à Typische etalagebenen (slagaderen in het been zijn vernauwd)

3. Pijn in rust (pijn of paresthesie (stoornis in de gevoelssensatie) in de voet of tenen, verergert door elevatie van het been en verbetert door afhankelijkheid)

4. Gangreen, ischemische ulceraties

Wat is de overleving van perifeer vaatlijden?

De overleving van perifeer vaatlijden is slecht; de 10-jaars overleving is ongeveer 50%. Je ziet ook dat naarmate de Fontaine curve toeneemt, het risico op vroegtijdig overlijden is toegenomen. Perifeer vaatlijden heeft in sommige stadia een slechtere overleving dan sommige vormen van kanker; borstkanker en colorectaal kanker hebben een betere 10-jaars overleving dan ernstig perifeer vaatlijden.

Wat is de anamnese van perifeer vaatlijden?

- Klachten (karakter van de pijn, locatie, 1 of 2 benen, loopafstand (vaak is er een bepaalde loopafstand waarna de klachten optreden, deze afstand is reproduceerbaar), wanneer wordt de pijn minder)
- Belemmering in het dagelijks leven
- Risicofactoren
- Co-morbiditeit

Wat is typisch voor claudicatio intermittens?

Bij claudicatio intermittens is de loopafstand belangrijk, de aard van de pijn (krampende pijn in de kuiten is vrij typisch) en atherosclerose speelt vaak een belangrijke rol. Wat ook erg typisch is, is dat de pijn overgaat als men stopt met lopen. Andere ziektebeelden als aandoeningen aan het bewegingsapparaat, hebben niet zo’n reproduceerbare loopafstand, andere uitingen van atherosclerose en het is vaak ook niet inspannings-gebonden.

Wat is het lichamelijk onderzoek van perifeer vaatlijden?

Lichamelijk onderzoek
- Bloeddruk
- BMI
- Lokale afwijkingen van de voeten (huidafwijkingen, droge nagels, schimmel nagels)
- Temperatuur van de huid (of deze lager is)

- Palpatie/auscultatie van de arteria femoralis (zijn de pulsaties te voelen)
- Test van Bürger-Ratschow

Wat zie je wanneer er sprake is van kritieke ischemie in de voeten en bij kritieke gangreen (fontaine 4)?

Wanneer er sprake is van kritieke ischemie in de voeten zijn deze witgekleurd en bij kritieke gangreen (fontaine 4) zie je een droge en schilferige huid, gebrokkelde nagels en afgenomen lichaamsbeharing.

Er zijn 10 clues voor perifeer vaatlijden:

Anamnese
- Claudicatio intermittens
- Leeftijd > 60 jaar
- Man
- Roken
- Diabetes mellitus
- Bekend met coronaire arterie aandoeningen
Lichamelijk onderzoek
- Verminderde pulsaties in de voet
- Hypertensie
- Lagere huidtemperatuur in de voet
- Souffle over de arteria femoralis

Hoe wordt imaging gedaan bij perifeer vaaltijden?

Dit gebeurt vaak met een echo (color-duplex ultrasonography), een MRA (magnetic resonance angiography) of een CTA (computed tomographic angiography). Er kan ook gekozen worden om een DSA (digital subtraction angiography) uit te voeren. Bij DSA ga je met catheter in vat, geeft mooiste plaatjes maar ook grootste risico.

Hoe ziet een afwijkende echo eruit?

De afbeelding op de volgende pagina laat een typisch beeld zien van een afwijkende echo. Door het gebruik van de kleuren kan het arteriële en het veneuze vaatstelsel goed van elkaar onderscheiden worden en kan er gekeken worden of er ergens een stenose zit. Als je de echo duplex en de angiografie met elkaar vergelijkt, is vaak goed terug te vinden waar de stenose zich precies bevindt.

Hoe zie je een afwijking op een CTA of MRA?

Een andere manier om het vat uit te beelden is met behulp van een CTA of een MRA. In afbeelding C (rechter afbeeldign) is te zien dat een groot deel van de vaten niet afgebeeld is, wat leidt op een stenose hogerop.

Bij afbeelding A (onderste afbeelding) is op de reconstructie van de CT een duidelijke stenose te zien, die je ook terugvindt op de angiografie. Als je het vat nu zou dotteren (afbeelding C) dan is de stenose goed verholpen.

Wanneer doe je een angiografie? Waar moet bij oppassen?

Een angiografie doe je eigenlijk alleen als je ook interventie wilt doen; je maakt een afbeelding en je kan meteen een dotterbehandeling doen. Het nadeel is dat patiënten allergisch kunnen zijn voor het contrast (4%), er kunnen bloedingen ontstaan (2%), er kan contrast-geïnduceerde nefropathie ontstaan (0,2-1,4%) (bij slechte nieren oppassen) en soms kunnen er ook cholesterolembolieën ontstaan (0,1%).

Wat zijn de voordelen en nadelen als je duplex echo, DSA, MRA en CTA met elkaar vergelijkt?

In deze tabel zijn de verschillende modaliteiten te zien die toegepast kunnen worden. Er wordt meestal begonnen met een duplex, eventueel aanvullend met een MRA en een CTA. Een DSA wordt eigenlijk alleen gedaan als je meteen interventie wilt doen. De resolutie van de angiografie is verreweg het beste.

Waar bestaat het behandelen van perifeer vaatlijden uit?

- Het behandelen van perifeer vaatlijden bestaat voor een deel uit het behandelen van de risicofactoren; stoppen met roken, afvallen, cholesterol, bloeddruk, etc.

- Het behandelplan bestaat ook uit looptraining.

- Daarnaast wordt er vaak ook een plaatjesaggregatieremmer gegeven, omdat je wilt voorkomen dat de patiënten een plaque ruptuur krijgen.

- Soms wordt er ook gerevasculariseerd, naarmate de ernst toeneemt op de Fontaine schaal (fontaine 4) moet er geopereerd worden (bijvoorbeeld een dotterbehandeling). Bij fontaine 2 looptraining, en bij fontaine 3 kun je een interventie als dotter overwegen.

Waar bestaat risicofactoren modificatie uit?

- Stoppen met roken
- Regelmatig sporten
- LDL < 2,5 mmol/L (bij hoog risico: < 1,8 mmol/L)
- Bloeddruk < 140/90 mmHg, bij diabetes < 130/80 mmHg
- Diabetes: HbA1c < 7,0%

è Roken en suikerziekte belangrijke onafhankelijke risicofactoren die risico op problemen vergroten.

Wat zijn de verschillende antiplaatjes remmers? Wanneer geef je die?

- Cyclo-oxygenase remmers
o Acetylsalicylzuur (carbasalate calcium)

- ADP/P2Y12-receptor antagonisten
o Clopidogrel
o Prasugrel

- Glycoproteine llb/llla remmers
o Abciximab
o Tirofiban

- Prostaglandine (PGl2) analogues
o Prostacyclin
o Iloprost
o Is ook een vaatverwijder en remmer van bloedplaatjes

- Anderen
o Dipyridamole

Niet bij iedereen met vaatlijden wordt er aspirine of een andere plaatjesaggregatieremmer gegeven, maar bij Fontaine 2 en hoger wel. Mensen met fontaine 1 zijn asymptomatisch maar hebben wel verhoogd risico maar wisten tot voor kort niet of je veilig plaatjesaggregatieremmers mag geven vanwege bijwerkingen zoals verhoogd risico op bloedingen. Fontaine 1 geen bloedplaatjesremmers.

Wat zijn de voordelen van looptraining?

- Training verhoogt de loopafstand met 150% in 3-12 maanden

- Training met supervisie is beter dan zonder supervisie

- Continu lopen totdat de pijn bijna maximaal is

- Sessies van > 30 minuten, > 3x per week, > 6 maanden

- Binnen 1-2 maanden zijn er al voordelen op te merken

Wanneer is reden om een dotterbehandeling te overwegen?

Bij Fontaine 2b of 3 is er reden om een dotterbehandeling (PTA) te overwegen. Dit is echter vaak een tijdelijke behandeling en moet na een aantal jaren weer herhaald worden, zeker als mensen blijven roken.

Wanneer is PTA operatie geïndiceerd?

- PTA of operatie is geïndiceerd bij belemmering (van leefstijl of baan) door claudicatio intermittens, niet reagerend op conservatieve therapie

- PTA of operatie is geïndiceerd bij pijn in rust, niet-helende ulcera of gangreen
- PTA of operatie is gelijkend in mortaliteit en amputatie, maar PTA is meer kosteneffectief
- PTA is geprefereerd in patiënten < 50 jaar

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Circulatie II

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

(patho)fysiologie van de Hemostase en trombose - Perifeervaatlijden

20 belangrijke vragen over (patho)fysiologie van de Hemostase en trombose - Perifeervaatlijden

Wat is perifeer vaatlijden?

Perifeer vaatlijden verloopt vaak asymptomatisch?

Perifeer vaatlijden wordt ingedeeld volgens de Fontaine classificatie:

Wat is de overleving van perifeer vaatlijden?

Wat is de anamnese van perifeer vaatlijden?

Wat is typisch voor claudicatio intermittens?

Wat is het lichamelijk onderzoek van perifeer vaatlijden?

Wat zie je wanneer er sprake is van kritieke ischemie in de voeten en bij kritieke gangreen (fontaine 4)?

Er zijn 10 clues voor perifeer vaatlijden:

Hoe wordt imaging gedaan bij perifeer vaaltijden?

Hoe ziet een afwijkende echo eruit?

Hoe zie je een afwijking op een CTA of MRA?

Wanneer doe je een angiografie? Waar moet bij oppassen?

Wat zijn de voordelen en nadelen als je duplex echo, DSA, MRA en CTA met elkaar vergelijkt?

Waar bestaat het behandelen van perifeer vaatlijden uit?

Waar bestaat risicofactoren modificatie uit?

Wat zijn de verschillende antiplaatjes remmers? Wanneer geef je die?

Wat zijn de voordelen van looptraining?

Wanneer is reden om een dotterbehandeling te overwegen?

Wanneer is PTA operatie geïndiceerd?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan (patho)fysiologie van de Hemostase en trombose - Hemostase atherosclerose

Circulatie II

Impact / 1/2 Havo/Vwo / deel Basisboek

The Geo 2

Stichting & vereniging : nieuwe stijl

Chemie Overal (6e editie) 3 VWO

Biologie voor jou 4v leeropdrachtenboek deel…

Biologie & verzorging voor jou : biologie en…

Nova Scheikunde 4 VWO/Gymnasium

Newton : natuurkunde voor de bovenbouw.

Vraag en aanbod lesbrief VWO

Stichting en vereniging/lesbrief/VWO

Literatuur : geschiedenis en theorie VWO 2e …