Toepassing - Stelsels - Stelsel van baten en lasten
11 belangrijke vragen over Toepassing - Stelsels - Stelsel van baten en lasten
Waaruit bestaat het stelsel van baten en lasten?
- Hierin staan vermogensmutaties centraal.
- Er zijn twee belangrijke documenten:
- Exploitatiebegroting/-rekening
- Dit staat gelijk aan: economische baten en economische lasten, dit is de resultatenrekening: het gaat dus over vermogensmutaties. Deze wordt aangevuld met de balans:
- Balans
- Schulden en bezittingen: momentopname, want dit zijn de schulden en bezittingen die aanwezig zijn op een bepaald moment. De veranderingen in de baten en lasten beïnvloeden het vermogen.
- Daarnaast ook een toelichting.
Wat is het stelsel van baten en lasten?
- Het is een bedrijfseconomisch administratief stelsel. Bedrijven gebruiken dit stelsel al en overheden kunnen het kopiëren. Er wordt gekeken naar vermogensmutaties waarbij er meer vermogen ontstaat als de baten stijgen en er minder vermogen ontstaat als de lasten stijgen.
- Dit stelsel is het meest uitgebreid van alle drie de stelsels.
- Kortom: het bevat twee onderdelen met die zijn aangevuld met een toelichting: het gaat hierbij altijd om zowel ramingen als resultaten (verslaggeving). Er wordt dus vooraf besproken en beslist: aan het einde vindt er een evaluatie plaats over hoe het is uitgepakt.
Een ander voordeel van het stelsel van baten en lasten is de inzicht in bezittingen en schuld. Wat kun je hierover zeggen?
- Als we inzicht hebben in de bezittingen en schulden rolt uit de administratie daarvan automatisch een balans waarin bezittingen en schulden een plek hebben.
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Een ander voordeel van het stelsel van baten en lasten is eenheid van gebruikte stelsels. Wat kun je hierover zeggen?
- Als iedereen hetzelfde stelsel gebruikt wordt de vergelijkbaarheid onderling vergroot (eenheid van gebruikte stelsels). De lagere overheden, het middenveld en de baten-lastendiensten gebruiken het stelsel van baten en lasten. De rest van het Rijk gebruikt het kas-verplichtingenstelsel. Als het rijk ook het stelsel van baten en lasten zou gebruiken levert dit uniformiteit op.
Een ander voordeel van het stelsel van baten en lasten is reservevorming. Wat kun je hierover zeggen?
- Bij het stelsel van baten en lasten is reservevorming mogelijk: soms is het zo dat het hele bedrag niet in 1 jaar wordt uitgegeven. Bij het kasstelsel mag je dit geld niet reserveren voor volgend jaar, maar bij het stelsel van baten en lasten mag je de reserve meenemen naar volgend jaar.
Een ander voordeel van het stelsel van baten en lasten is het gerommel met betalingsdata. Wat kun je hierover zeggen?
- Het gerommel meet betalingsdata heeft geen zin: je cijfers worden hier bij het stelsel van baten en lasten niet beter van. De betalingsverschuivingen zijn wel mogelijk, maar deze hebben geen budgettaire gevolgen, want lasten of baten veranderen er niet door.
Een mogelijk probleem in het stelsel van baten en lasten is de afbakening van investeringen. Er zijn een aantal criteria voor wat wel en geen investering is. Welke zijn dit?
- Direct rendement: als iets een uitgave is waar je direct aan gaat verdienen, dan is het een investering. Deze wordt niet meer gebruikt, omdat de definitie te krap is.
- Indirect rendement: als iets een uitgave is waardoor het via opbrengsten oplevert. Bijvoorbeeld = wegen. Ook deze is niet meer in gebruik en weer afgeschaft, want het is te vatbaar voor misbruik.
- Hoe lang gaat het mee en is het duurzaam: alles wat langer dan 1 jaar meegaat, is een investering. Wegen zijn wel een investering, maar salaris bijvoorbeeld niet. Dit is de beste criteria.
Een ander mogelijk probleem in het stelsel van baten en lasten is het afschrijvingsregime. Wat kun je hierover zeggen?
- Het afschrijvingsregime: het knoeien met afschrijvingen. Je kunt ervoor kiezen om nu veel of juist minder af te schrijven. Hiermee zorg je voor problemen voor eventuele opvolgers.
- De afschrijvingstermijn bepaalt je jaarlijkse lasten: dit kan voor misbruik zorgen. Hoe ga je waarderen en wie bepaalt de waarderingsgrondslagen? Traditioneel gezien doet de Minister van Financiën dit, maar het probleem hierbij is dat het niet consistent is. Er kan bij elke nieuwe minister nieuw beleid gevoerd worden. Het is onderhevig aan politieke invloeden en belangen. Een oplossing hiervoor zou zijn: accounting standards en onafhankelijke controle, door bijvoorbeeld de Algemene Rekenkamer.
Wat kun je zeggen over de oplossing accounting standards?
- 1996: International Public Sector Accounting Standards (IPSAS). De accounting standards was oorspronkelijk een project van de Wereldbank.
- Het stelsel is internationaal aanvaard en in veel landen ingevoerd.
- Accounting Standards en onafhankelijke controle van de Algemene Rekenkamer zijn dus internationaal aanvaarde verslaggevingstandaarden die zijn opgesteld om de kwaliteit, consistente en transparantie van financiële verslaggeving door (Nederlandse) overheidsinstellingen te beschermen.
- Nederland heeft slechts een gedeelte van de Rijksoverheid de IPSAS doorgevoerd.
Welke alternatieve oplossingen zijn er?
- Fondsen, bijvoorbeeld een Infrastructuurfonds. Dit zijn een van de alternatieven tot het verkrijgen van een gestandaardiseerd een uniforme verslaggeving. Er kunnen simpele afspraken worden gemaakt over waar kapitaalontvangsten aan uitgegeven zullen worden. Het stelsel van baten en lasten is geïncorporeerd in het infrastructuurfonds. De nadelen van de fondsen zijn in week 1 behandeld.
Hoe zie je het stelsel van baten en lasten terug in de praktijk?
- 90% van de lidstaten van het OECD heeft een vorm van het stelsel van baten en lasten. In de praktijk zie je grote verschillen: vooral op het gebied van verantwoording en minder op het gebied van begroting. Wel is een tendens te zien: steeds meer landen voeren elementen van het stelsel van baten en lasten in.
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden