ALGEMENE BEGRIPPEN - D1. De functies van het staatsrecht

19 belangrijke vragen over ALGEMENE BEGRIPPEN - D1. De functies van het staatsrecht

  1. Waarom vormen de sociale grondrechten een vreemd element in de rechtsstaatgedachte?

De sociale grondrechten zijn gericht op overheidsinterventie, terwijl de rechtsstaatgedachte juist temperingvan overheidsmacht beoogt. Sociale grondrechten zijn geformuleerd als taken, hetgeen meebrengt dat zij – in tegenstelling tot de klassieke grondrechten – niet bevoegdheidsverlenend, niet bevoegdheidsbeperkend en niet in rechte afdwingbaar zijn.

  1. Wanneer passen de sociale grondrechten wel in de rechtsstaatgedachte?

  1. Sociale grondrechten passen wel in de rechtsstaatgedachte indien zij de positie van de burgers tegenover de overheid versterken, dat wil zeggen indien zij bijdragen aan de vrijheidssfeer van de burgers.

Welke van onderstaande stelling(en) is(zijn) juist?
Stelling 1
Een ambt kan tot meerdere overheidsverbanden behoren.
Stelling 2
Een ambt vertegenwoordigt, publiekrechtelijk bezien, het overheidsverband.

1 en 2 zijn juist
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Kortmann noemt een aantal aspecten van de rechtsstaat. Wat is geen uitvloeisel van de rechtstaat, zoals omschreven door Kortmann?

De overheid dient te voorzien in de materiële voorwaarden voor een menswaardig bestaan.

Wat noemt Kortmann als leidend principe in het westerse denken?

Het constitutionalisme en rechtstaat als leidend principe, waarbij het constitutionalisme de betekenis heeft van verdeling van overheidsbevoegdheden over meerdere ambten en rechtsstaat duidt op de begrenzing van (de uitoefening van) die overheidsbevoegdheden.

Welke 6 basisprincipes omvat volgens Kortmann de rechtsstaat?

  1. legaliteitsbeginsel
  2. het verbod van terugwerkende kracht
  3. het vereiste dat de regelsteller en de uitvoerder van de regel niet in één ambt verenigd zijn,
  4. rechtspraak door onafhankelijke rechters
  5. klassieke grondrechten
  6. democratie

Wat vond Locke een belangrijke reden om een staat op te richten?

Het feit dat de mens primair gericht is op eigenbelang, maar samenwerking meer voordelen op levert.

Aan wie kent art. 2:1eerste lid BW rechtspersoonlijkheid toe naast privaatrecht?

De Staat der Nederlanden
de provincies
de gemeenten
de waterschappen en alle lichamen waaraan krachtens art. 134. Gw verordende bevoegdheden aan verleent.

Artikel 2:1 BV lid 2 stelt dat andere lichamen ook rechtspersoonlijkheid kunnen bezitten, indien en voor zover dit uit het bij of krachts de wet bepaalde volgt bv. de Open Universiteit op grond van de WHW (Wet op de hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek), maar ook Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen heeft publiekelijke bevoegdheden. Ze zijn echter geen overheidsverbanden.

Aan wie worden de door ambten aangegane privaatrechtelijke rechtshandelingen en feitelijke handelingen van ambten en ambtsdragers toegerekend  hoe geldt dit voor publieksrechtelijke handelingen?

privaatrechtelijke rechtshandelingen worden aan het overheidsverband toegerekend en publieksrechtelijke rechtshandelingen aan het ambt

Onder bepaalde voorwaarden kunnen publiekrechtelijke rechtshandelingen, in het kader van art. 6:162 Bw wel aan de burgerlijke rechter voorgelegd worden en leiden tot het betalen van schadevergoeding en komt dan op het conto van het overheidsverband.

welke mogelijkheid biedt de rechtspersoonlijkheid van de staat en andere overheidsverbanden de burger?

om deze overheidsverbanden civielrechtelijk aansprakelijk te stellen voor gedragingen van hun organen, ook als de grondslag van die gedragingen ligt in het publiekrecht of een publieke taak. Hierin kan men een belangrijk rechtsstatelijk uitgangspunt herkennen, namelijk de onderworpenheid van de staat aan het recht.

Welk artikel in het strafrecht beheert de strafrechtelijke vervolging van overheidsverbanden (en hun ambtenaren) die rechtspersoonlijkheid bezitten?

artikel 51 Sr.

Wanneer kan het OM afzien van strafrechtelijke vervolging van een openbaar lichaam?

Om redenen van algemeen belang, als ingrijpen door de strafrechter de goede gang van een bestuurlijk proces verstoort. Ook wettelijke rechtsvaardigheidsgronden biedt de strafrechter de mogelijkheid een, in principe strafrechtelijke bestuurstaak, welke in strijd is met een wettelijk voorschrift toch rechtvaardig te achten in een specifiek geval en straffeloosheid te concluderen. Dit is dus anders in het privaatrecht. Echter, een straf zou dus ook zwaarder kunnen uitpakken.

Wat erkent de Algemene wet Bestuursrecht?

de binding van de overheid aan de wet en de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, alsmede de rechterlijke controle op het bestuurshandelen.

Het strafrecht loopt in deze zin achter ten opzichte van het bestuursrecht omdat de staat (centrale overheid), wegens zijn publieke taak, geen subject van strafrecht is!

De gangbare opvatting van het legaliteitsbeginsel

is het vereiste dat elk overheidsoptreden dient te berusten op een daaraan voorafgaande algemene regel en de bevoegdheid moet berusten op een algemene en extern werkende regel.

Algemeen houdt in;  deze regel moet gelden voor onbepaalde tijd, in het hele rechtsgebied, voor iedereen en voor een onbepaald aantal gevallen.

De legaliteitseis wordt niet gesteld aan interne regels! (bv. de reglementen van orde van de Tweede Kamer en Eerste Kamer)

Waarin dient de uiteindelijke grondslag te liggen voor alle overheidsoptreden?

In een wet in formele zin! (art. 81  e.v.Gw of rt. 137 Gw). Hierbij is de Staten_Generaal betrokken, dus indirect en direct ook de bevolking bij betrokken (wordt gekozen door het volk), en daarmee is er dus ook sprake van democratische legitimatie.

Wat zijn wetten in materiële zin?

De algemene, naar buiten werkende regels, welke burgers en overheidsorganen binden en/of waaraan zijn rechten (bevoegdheden) kunnen ontlenen worden gekwalificeerd als wetten in materiële zin.

In de jurisprudentie wordt aan een wet in materiële zin ook de eis van een uitdrukkelijke wettelijke grondslag gesteld. Deze bijkomende eis vindt het materieel wetsbegrip met het legaliteitsbeginsel en het democratiebeginsel; algmene regels die overheidsorganen en de burgers binden, hebben een uitdrukkelijke wettelijke grondslag nodig.

Meer kennis over " ongeschreven recht''

Afgezien van staatsnoodrecht kan in het ongeschreven recht geen grondslag voor onverheidsbevoegdheden worden gevonden omdat de overheid zich anders willekeurige bevoegdheden zou kunnen toeëigenen en oncotroleerbaar nieuwe regels zou kunnen opstellen.

Overheidsbevoegdheden zijn wel gebonden aan ongeschreven recht.

Wat zijn de 2 pijlers van het (Nederlandse) parlementaire stelsel?

1) vertrouwensregel (kabinet/minister/staatssecr. moet ontslag indienen bij gebrek vertrouwen kamermeerderheid)

2) bevoegdheid van regering de kamers der S-G te ontbinden

Wat zijn verschillende soorten staten?

  1. Rechtsstaat (grenzen stellen aan bevoegdheid overheid)
  2. Politiestaat( benaming voor overheid die naar eigen goeddunken optrad)
  3. Totalitaire staat( er wordt geen grens gesteld aan overheidinterventies)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo