Ecokritiek - De natuur is een tempel - literatuur en ecokritiek (E Metz) - Methode en toepassingsgebied vd ecokritiek

18 belangrijke vragen over Ecokritiek - De natuur is een tempel - literatuur en ecokritiek (E Metz) - Methode en toepassingsgebied vd ecokritiek

De definitie v Glotfelty doet al vermoeden dat de ecokritiek niet over een eigen specifieke methode beschikt.

Van welke methode zou de ecokritiek onderdeel v kunnen zijn?

Algemeen gesproken is de ecokritiek in zekere zin een deelgebied vd thematalogie (in de Duitse LW bekend onder Stoff- und Motivgeschichte):

een discipline die de literaire en cultuurhistorische traditie v afzonderlijke motieven en thema's bestudeert.

In t geval vd ecokritiek kan 'de natuur' dan als een overkoepelend thema of motief w gezien, dat uiteenvalt in talloze kleinere semantische eenheden.

'Ecokritiek' als deelgebied vd thematologie - 'de natuur' als thema/motief. Wat is hierbij echter essentieel in de ecokritiek?

Het (maatschappij)kritische karakter, waardoor dit paradigma wezenlijk verschilt vd vaak tot de feiten beperkte - en in die zin door het positivisme geïnspireerde- thematologie

Waar baseren ecocritici zich op bij hun studie v teksten (of schrijvers, stromingen, genres etc)

* sommigen baseren zich op klassieke analytische benaderingen zoals de hermeneutiek en close reading.

* anderen maken op een eclectische manier gebruik v inzichten uit diverse disciplines, waaronder cultural studies en discoursanalyse.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Opvallend is ook dat non-fictie niet minder vaak als OZobject voorkomt dan literaire teksten in de strikte zin vh woord. Een in de ecokritiek veelvuldig becommentarieerd boek:

Silent Spring v  Carson (Emily Carson zegt p 2 v T9.2, maar is Rachel?), dat op een


wetenschappelijke, maar tegelijk tot de verbeelding sprekende manier de funeste gevolgen vh gebruik v pesticiden liet zien.

Wat valt op in de ecokritische studie v teksten?

Non-fictie komt niet minder vaak voor als OZ-object dan literaire teksten in de strikte zin vh woord, (zie: Carsons Silent Spring)

Welke thema's en motieven komen regelmatig aan bod in ecokritsiche analyses?

- natuurlyriek/ de 'pastorale'
- de dystopische 'apocalyps'
- de topos vd 'wildernis' (bv bij deep ecology)


Systematisch diachroon onderzoek laat toe de 'geschiedenis' ve bep thema te reconstrueren.


Sommige thema's of thematische clusters hebben een dermate solide traditie dat ze als literair subgenre kunnen w beschouwd:

bekendste vb is de 'pastorale', die refereert aan de  vlucht vd stedeling naar een -meestal idyllische- landelijke werkelijkheid

Greg Garrard schreef een toegankelijke inleiding tot de ecokritiek.

Greg Garrard onderscheidt en bespreekt nog een aantal fundamentele thema's mbt de mens en zijn natuurlijke omgeving, zoals

* de dystopische 'apocalyps' (als gevolg ve onverantwoorde omgang met de natuur)

* de topos vd 'wildernis', waarin de autonomie vd biosfeer centraal staat, lijkt t meest aan te sluiten bij de ecocentrische tendens.

De topos vd 'wildernis' lijkt meest aan te sluiten bij de ecocentrische  tendens. Bij welke beweging?

In de topos vd 'wildernis' staat de autonomie vd biosfeer centraal.

M.n voor de deep ecology-beweging is de onafhankelijkheid vd natuur tov de mens een belangrijk uitgangspunt.

Door dit aspect (topos vd 'wildernis'-autonomie biosfeer) overstijgt ecokritiek de terugkeer naar het 'humanisme' die kenmerkend lijkt voor 21e-eeuwse literaire en culturele theorieën. Waarom?

Moraliteit en ethiek spelen weliswaar opnieuw een rol v betekenis (net als in andere 'post--moderne' paradigma's),  maar het gaat om een engagement waarin de subjectpositie vd mens niet als vanzelfsprekend w beschouwd

Met welke filosoof wordt het concept 'diepe ecologie' doorgaans verbonden?

Met de Noorse filosoof Arne Naess

Van hem verscheen in 1984 een essay onder de titel 'The Deep Ecological Movement: Some Philosophical Aspects'

Naess pleitte voor een consequent ecocentrisme, gebaseerd op respect voor de intrinsieke waarde en onderlinge afhankelijkheid vh welzijn v zowel t menselijke als t niet-menselijke leven op aarde.

Filosoof Arne Naess pleitte voor een consequent ecocentrisme. Welke actiepunten formuleerde hij?

- het garanderen vd natuurlijke biodiversiteit
- geboortebeperking
- het terugdringen v economische groei
(voor zover deze de biosfeer schade berokkent)

In expiciet ecologisch geëngageerde literatuur komenvoorgaande problemen/punten vaak aan de orde. In welke thematiek?

Vooral n de 'apocalyptische' thematiek, maar het autonomieprincipe van Naess reikt verder

Hoe reikt het autonomieprincipe van Naess verder? Waar is deze bv van toepassing?

Het autonomieprincipe van Naes is v toepassing op groot deel v bv de natuurlyriek die in versch talen in versch tijdperken geschreven is.

Op welke manier geeft de spanning tussen antropocentrische en ecocentrische denkbeelden de poëtica vh symbolisme gestalte?

Dit wordt door E. Metz  besproken ahv werk vd Russische symbolist Konstantin Balmont.


Twee dingen relevant voor een beter begrip v ecokritiek als literatuurbenadering:

1) 19de-eeuwse auteurs als Balmont waren zich er bewust van dat zelfs in de natuurlyriek de natuur veelal ondergeschikt was aan t menselijk subject + formuleerden dit inzicht in hun poëticale geschriften.

2) Hieruit volgt dat het ecokritische discours in de (Europese) literaire kritiek veel ouder is dan de ecokritiek in strikte zin, d.w.z als literair-wetenschappelijk paradigma

Ecocritici tonen over t algemeen een voorkeurvoor twee soorten (literaire) teksten

1) de romans, verhalen, toneelstukken en gedichten (en bij uitbreiding dus ook films) waarin ecologische problemen en de strijd voor de bescherming vh leefmilieu een centrale rol spelen

[vb boek writing the Environment - Kerridge&Sammels 1998]


2) teksten die op zich weinig of geen ecologisch activisme uitstralen, maar waarin de spanning tussen natuur en cultuur zich op een minder directe manier manifesteert

Deze zienswijze heeft geleid tot een nieuwe , ecokritische lezing vd romantische canon - mn in de Engelse literatuur.


de interesse voor de 2e soort teksten waarin de spanning tussen natuur en cultuur zich op een minder directe manier manifesteert heeft geleid tot een nieuwe , ecokritische lezing vd romantische canon - mn in de Eng literatuur.

De literaire representatie vd natuur is daarin niet zozeer een vorm v rechtstreeks verzet tegen de industrialisering, als wel een soort v compensatie voor dit verzet.  [Rigby 2002:162-163]

Het aantal teksten dat voor een ecokritische analyse in aanmerking komt, wordt door een dergelijke visie aanzienlijk uitgebreid.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo