Startpagina / Samenvattingen / Culturele perspectieven op het klimaatdebat / natuur-antropoceen-mens

Het antropoceen - Denken over een nieuwe tijd - De betrokken natuur

Q: In de westerse filosofische traditie wordt de mens doorgaan scherp onderscheiden vd dieren en de rest vd natuur (zie: historische beschrijving vd verbeelding vd natuur). Beschrijf dit ahv Aristoteles en Kant

Met zijn vermogen tot taal en moraal (Aristoteles) en tot rationaliteit (Kant) wordt de mens buiten of zelfs boven de natuur geplaatst.Natuur wordt daarmee direct onderscheiden van niet-natuur, vh menselijk-culturele.

Q: Naarmate de mens de natuur steeds meer is gaan beheersen zijn mens en natuur als subject (het 'handelende') en object (het 'behandelde') tegenover elkaar komen te staan

Het dualisme tussen mens en natuur: Mens: subject natuur: object In het Antropoceen beïnvloedt de mens de bestaanscondities v vrijwel alle organismen als gevolg v land- en waterverbruik, klimaat verandering, vervuiling en verstoring v ecosystemen.De wildernis die nog bestaat is er bij de gratie vd mens, ongerept soms, maar lig getemd.

Q: Wat wringt er bij de vormgeving vh milieu- en natyyrbeleid (en bij een groot deel vd milieu- en natuurbeweging)?

Het dualisme tussen mens en natuur Milieu en natuur zijn special interests geworden, een specifiek belang dat concurreert met andere specifieke belangen, zoals economische groei of werkgelegenheid.

Q: Een kenmerk vh Antropoceen is dat ook het empirische onderscheid tussen natuur en cultuur wegvalt. Noem vb waarin dit terug te zien is.

We zien dit m.n bij de ontwikkelingen in genetica, veredeling + de medische wetenschappen . Is de culturele en technologische invloed op geboorte en dood niet per def een doorbreken vd grens tussen cultuur en natuur? - is gekloond dier of een schimmelresistent aardappelras natuur of cultuur? - als ws-er zegt dat ik ernstige genetische aandoening heb, wat betekent dat dan voor mijn kinderkeuze? - als iem met een levensbedreigende hartkwaal toch 96 wordt, is hij dan niet feitelijk een beginnende cyborg? - en wat als hij ook een kunstnier, prothese en doorlever heeft gehad?

Q: Is de culturele en technologische invloed op geboorte en dood niet per def een doorbreken vd grens tussen cultuur en natuur?

Filosoof Slavoj Zizek stelt vast: 'De belangrijkste consequentie vd doorbraken in de biotechnologie is het einde vd natuur.'

16 belangrijke vragen over Het antropoceen - Denken over een nieuwe tijd - De betrokken natuur

In de westerse filosofische traditie wordt de mens doorgaan scherp onderscheiden vd dieren en de rest vd natuur (zie: historische beschrijving vd verbeelding vd natuur). Beschrijf dit ahv Aristoteles en Kant

Met zijn vermogen tot taal en moraal (Aristoteles) en tot rationaliteit (Kant) wordt de mens buiten of zelfs boven de natuur geplaatst.Natuur wordt daarmee direct onderscheiden van niet-natuur, vh menselijk-culturele.

Waar wortelt deze traditionele westerse houding tegenover de natuur in?

De traditionele westerse houding tegenover de natuur heeft wortels in het Oude Testament en in de Griekse filosofie of zelfs nog verder terug.

Hoe krijgt deze instrumentele visie op natuur tegenwoordig (soms) invulling?

Deze instrumentele visie op natuur krijgt tegenwoordig soms invulling met het begrip 'ecosysteemdiensten', dwz: de functionele diensten die door soorten of ecologische processen aan de mens worden geleverd. Denk daarbij aan:

* de natuur als bron v voedselvoorziening, maar ook aan
* het tegengaan v erosie door bossen
* bestuiving v planten door bijen of
* de openstelling v wildparken voor toerism

Erosie (bron: wiki)

Erosie is het proces van slijtage van een vast oppervlak waarbij materiaal wordt verplaatst of geheel verdwijnt. Op Aarde gebeurt erosie vooral door de werking van wind, stromend water, ijs, maar ook ongewonere vormen van erosie zijn mogelijk als gevolg van vulkanisme en inslagen.

Naarmate de mens de natuur steeds meer is gaan beheersen zijn mens en natuur als subject (het 'handelende') en object (het 'behandelde') tegenover elkaar komen te staan

Het dualisme tussen mens en natuur:

Mens: subject
natuur: object

In het Antropoceen beïnvloedt de mens de bestaanscondities v vrijwel alle organismen als gevolg v land- en waterverbruik, klimaat verandering, vervuiling en verstoring v ecosystemen.De wildernis die nog bestaat is er bij de gratie vd mens, ongerept soms, maar lig getemd.

Wat wringt er bij de vormgeving vh milieu- en natyyrbeleid (en bij een groot deel vd milieu- en natuurbeweging)?

Het dualisme tussen mens en natuur

Milieu en natuur zijn special interests geworden, een specifiek belang dat concurreert met andere specifieke belangen, zoals economische groei of werkgelegenheid.

! Waarom benadrukken bep denkers dat t onderscheid tussen natuur en cultuur valse tegenstelling is? Wie was een v die denkers?

De natuur kan immers alleen gekend worden vanuit het culturele; natuur krijgt waarde door het oordeel vd mens.

Als natuur alleen kenbaar is vanuit het culturele, dan is de grens tussen cultuur en natuur geen vaststaand feit meer, maar een normatief gegeven, een politieke grens. Zo stelt filosoof Bruno Latour (1947)

Een kenmerk vh Antropoceen is dat ook het empirische onderscheid tussen natuur en cultuur wegvalt. Noem vb waarin dit terug te zien is.

We zien dit m.n bij de ontwikkelingen in genetica, veredeling + de medische wetenschappen. Is de culturele en technologische invloed op geboorte en dood niet per def een doorbreken vd grens tussen cultuur en natuur?

- is gekloond dier of een schimmelresistent aardappelras natuur of cultuur?
- als ws-er zegt dat ik ernstige genetische aandoening heb, wat betekent dat
dan voor mijn kinderkeuze?
- als iem met een levensbedreigende hartkwaal toch 96 wordt, is hij dan niet feitelijk een beginnende cyborg?
- en wat als hij ook een kunstnier, prothese en doorlever heeft gehad?

Is de culturele en technologische invloed op geboorte en dood niet per def een doorbreken vd grens tussen cultuur en natuur?

Filosoof Slavoj Zizek stelt vast: 'De belangrijkste consequentie vd doorbraken in de biotechnologie is het einde vd natuur.'

! Slavoj Zizek stelt: 'De belangrijkste consequentie vd doorbraken in de biotechnologie is het einde vd natuur.'

Hoe kan deze gedachte nog verder worden doorgetrokken?

De intensivering v onze voedselproductie draait sinds ruim een eeuw grotendeels op kunstmest, gebaseerd op een in 1909 door Fritz Faber uitgevonden methode om stikstof kunstmatig te binden en als meststof te gebruiken.

De consequentie v deze vinding is dat bij meer dan de helft vd mensen op aarde de stikstof in het lichaam v synthetische oorsprong is. Mens en natuur zijn in onszelf letterlijk één geworden

Wat is kunstmest en wanneer is het door wie uitgevonden?

kunstmest, gebaseerd op een in 1909 door Fritz Faber uitgevonden methode om stikstof kunstmatig te binden en als meststof te gebruiken.

Mens en natuur - in onontwarbare symbiose kenmerkend voor t Antropoceen (een kenmerk vh Antropoceen is dat t empirische onderscheid tussen natuur en cultuur wegvalt), maar niet nieuw.

Wetenschapper/ontdekkingsreiziger Alexander von Humboldt (1769-1859) beschreef de aarde al als 'één natuurlijk geheel, bewegend door interne krachten'. Hij beschreef samenhang tussen soorten en introduceerde in feite al t idee v ecosystemen

Het beeld vd mens tegenover de natuur voldoet niet meer in het Antropoceen

* Natuur en cultuur zijn onontkoombaar met elkaar verbonden geraakt
* Andersom geldt in het Antropoceen ook dat de mens niet meer alleen subject is, maar onderworpen kan zijn aan t natuurlijke

Dit beeld is niet nieuw, maar in het Antropoceen wel actueler, urgenter en completer dan ooit.

In t Antropoceen zijn het natuurlijke en t culturele samengesmolten tot een nieuw domein v mens-natuur dat beide omvat en overstijgt. Fig 2.1 p 51

De herijking v ons wereldbeeld in het Antropoceen

Deze herijking n ons wereldbeeld roept grote morele en politieke vragen op. Een nieuwe politieke moraal voor het Antropoceen

Hoe ziet die nieuwe politieke moraal voor het Antropoceen eruit?
Hoe noemt politicoloog Marcel Wissenburg dit nieuwe domein?

Deze nieuwe politieke moraal zal de eenheid v mens en natuur als uitgangspunt moeten nemen.

Marcel Wissenburg noemt dit nieuwe domein de 'body ecologic'

Het is een gemeenschap die niet alleen mensen, maar ook de natuur omvat, in 'een samenleving waarin het ontwerpen vd natuur net zo zeer doel vd politiek wordt als t ontwerpen vd instituties waarin we kunnen bloeien'.

In de body ecologic vh Antropoceen is het de uitdaging om een antwoord te vinden op de balans tussen de mens en de natuurlijke omgeving, ipv het onderwerpen of controleren ervan.

Wat is de grote uitdaging van de body ecologic (nieuwe politieke moraal/domein) vh Antropoceen?

In de body ecologic vh Antropoceen is het de uitdaging om een antwoord te vinden op de balans tussen de mens en de natuurlijke omgeving, ipv het onderwerpen of controleren ervan.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Culturele perspectieven op het klimaatdebat

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Het antropoceen - Denken over een nieuwe tijd - De betrokken natuur

Het antropoceen - Denken over een nieuwe tijd

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding