Klimaatfictie - Niet de verklaring maar het raadsel' Klimaatfictie in Nederland (Marieke Winkler + Marjolein van Herten)

7 belangrijke vragen over Klimaatfictie - Niet de verklaring maar het raadsel' Klimaatfictie in Nederland (Marieke Winkler + Marjolein van Herten)

"Het tegenovergestelde van een mens' -Lieke Marsman

titel:

Niet de mens maar wat doorgaans als het tegenovergestelde ve mens wordt voorgesteld - dingen, dieren, de natuurlijke omgeving - zou in het centrum v onze aandacht moeten staan

tegelijkertijd toont de roman, in de aanhoudende zelfreflecties v Ida, die soms essayistisch, dan weer poëtisch v aard zijn, hoe zelf-geobsedeerd de mens óók is.

'Het tegenovergestelde ve mens' werd bij verschijnen onthaald als de 1e echte Nederlandse klimaatroman. Nog steeds functioneert het als een eenzaam referentiepunt wanneer gevraagd wordt om Nederlandse vb v klimaatfictie

(artikel Armada 2020)

Keer op keer wordt benadrukt dat het klimaat (dus ook klimaatverandering) als thema afwezig is in de Nederlandstalige letteren. Hoe komt dat?

In 2016 speculeerde Astrid Bracke dat de afwezigheid v klimaat in de Nederlandse literatuur samenhangt met het nederlandse zelfbeeld van een natuurbeheersende natie


Stef Craps en Maul Mertens volgen in hun artikel 'Klimaatfictie in de Lage Landen?'(2019) Brackes verklaring + bedrukken dat de Nederlandse literatuur i.t.t bv de Duitse of Britse, geen traditie heeft van nature writing waarop klimaatauteurs van nu zich kunnen baseren.

Nederlandse klimaatfictie is volgens deze auteurs niet onvindbaar, maar

- de titels zijn wel op enkele handen te tellen
- en vereist bovendien een open oog voor 'generische fluïditeit'

Dit is ook de strekking van het kritische essay 'Wat is een klimaatroman?'(2017) van Fiep van Bodegom
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Fiep van Bodegom - essay 'Wat is een klimaatroman?'(2017)

Zij stelt voor het debat over 'de' klimaatroman

- dat zich tot op heden voor een belangrijk deel afficheert met Amitav Ghosh' stelling dat de mensgecentreerdheid vd moderne roman t onmogelijk maakt om echt klimaatliteratuur te schrijven -


op te rekken en de blik te verruimen richting meer populaire genres als sciencefiction en speculatieve fictie.

In deze bijdrage van Winkler en van Herten oefenen we het
open oog  en geven we gehoor aan Bodegoms oproep

Door vb v Nederlandse speculatieve fictie onder de loep te nemen en na te gaan of en hoe klimaat daarin als thema functioneert willen Winkler en v Herten bijdragen aan de genoemde blikverruiming.

Hun verkenning onderschrijft dat t veld vd Nederlandse klimaatfictie een stuk interessanter en breder wordt wanneer we al te rigide genredefinities overboord gooien

Daarnaast blijkt uit hun verkenning dat we ons mss niet blind moeten staren op klimaatverandering als thema op zichzelf; steeds weer blijkt t onderwerp (net als in t echte leven) in samenhang met andere complexe, mondiale thema's aan bod komen

Waar sluit de positie van dit korte verhaal van Jan v Aken bij aan?


De vraag wie beter af zijn, de vrije mensen in de ondergelopen gebieden, of de angstige mensen op het vasteland, blijft open.

Deze positie sluit aan bij wat Raffaella Baccolini en To Moylan uit Dark Horizons ook wel 'a new expressie of the Utopia imaginatie' noemen, het bevragen vh kenmerkende pessimisme vd dystopie:

'the new critical dystopias allow both readers and protagonists to hope by resisting closure: the ambiguous, open endings of these novels maintain the utopian impulse within the work'

Het verhaal van Jan v Aken vindt t verhaal eerder aansluiting bij andere  samenwerkingsprojecten zoals 'Project Antarctica' v De Groene Amsterdammer dan bij huidige Nederlandse romans waarin klimaatverandering aan bod komt. Waarom?


- Door de bevraging vh pessimisme vd dystopie, maar ook
- door het kiezen voor extremer doorgedachte klimaatverandering
- én door de samenwerking tussen journalistiek en literatuur,

Ook dit 'Project Antarctica' v De Groene Amsterdammer vertrekt vanuit de gedachte dat klimaatverandering 'niet het einde vd wereld is' en dat de mens zich aanpast.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo