Startpagina / Samenvattingen / Class notes - cultuur en vrijheid van meningsuiting / vrijheid-shiffrin-meningsuiting

Desinformatie, misinformatie, complottheorieën

34 belangrijke vragen over Desinformatie, misinformatie, complottheorieën

Wat is het verschil tussen een samenzwering en een samenzweringstheorie?

Samenzwering is bottom-up, bv om een heerser de macht te ontnemen. Historische samenzwering is een feit.

Samenzweringstheorie is theorie met geen of geen volledige wetenschappelijke onderbouwing, uitgeoefend door een machtige elite, waarvan het volk de dupe is. Bottom-down. Fictie.

Shiffrin onderscheidt twee aspecten van vrijheid van meningsuiting. Welke zijn dit?

Vrijheid van denken en vrijheid van communicatie

Hoe zien samenzweringen er volgens Byford uit sinds de 18e eeuw?

Complexe verhalen van geheime identiteiten, geheime plannen en geheimzinnige kennis verweven in klassieke moralistische verhalen over de strijd tussen goed en kwaad.

-> theorieën worden overtuigend gebracht als feiten
-> 3 elementen: de samenzweerders, het plan en de inspanningen om geheim te blijven.

Shiffrin benoemt het gebod om niet te liegen. Hoe kwam het gebod om niet te liegen tot uiting in de Apologia?

Socrates koos ervoor om de rechters niet te beïnvloeden door retorische stijlvormen en emotionele uitbarstingen. Hij deed met zijn parrhesiatische uitingen ook steeds een beroep op zijn overtuiging, waarmee hij signaleerde aan de rechters dat hij hen niet aan het bedriegen was. Ook het beroep op de godheid Apollo kan gezien worden als een poging om een hogere autoriteit te betrekken op zijn ware spreken.

Wat is een kenmerk van de aanhangers van samenzweringstheorieën/

Ze zijn gebiologeerd door vijanden die zij ijverig en gefascineerd bestuderen.

Dilemma voor (be)schrijvers: samenzweerders moeten enerzijds herkenbaar zijn in hun bijdrage in de geschiedenis, anderzijds moeten zij uit het publieke zicht blijven.
Oplossing: de aanhanger van samenzweringstheoriën voorziet brede groepen van een soort groepspersonality die als persoon/individu kan optreden. De groepen zijn zo breed omschreven dat bijna iedereen er deel van uit kan maken.

Wat is volgens Shiffrin het doel van de geboden tegen liegen en bedrog?

Volgens Shiffrin garanderen deze geboden de betrouwbaarheid van de informatie die we elkaar bieden tijdens communicatie, waardoor we, onder andere, effectief met elkaar om kunnen gaan in morele zin.

Hoe komen de aanhangers van samenzweringstheoriën in beeld?

- Er wordt gewerkt met lijsten met namen van mensen die zogenaamd betrokken zijn en zij worden in het brede netwerk geplaatst. Deze lijsten veranderen voortdurend.
- Onvermijdelijk bij de lijsten is dat de werkelijke meesters in de top een mysterie blijven
.
- Naast de lijsten bestaan diagrammen en schema's die de verbanden tussen de verschillende individuen en organisaties weergeven.
- Geheime organisaties zijn vaak in cirkels georganiseerd: een kleine geheime binnencirkel, een grotere en iets minder geheime middelste cirkel en een veel bredere en publieke groep (Robertson, 1991)

Waarom is het volgens Shiffrin belangrijk om de vrijheid van denken te garanderen?

Een belangrijke voorwaarde van oprechte communicatie is het om iets te zeggen te hebben. Je kunt een gemeenschap creëren waarin iedereen de vrijheid heeft om zich te uiten, maar als ze niet de kans hebben gehad om hun gedachten te ontwikkelen (bijvoorbeeld door onderwijs) dan zullen ze weinig te zeggen hebben

Hoe wordt het karakter van de aanhanger van samenzweringstheorieën volgens Byford getypeerd?

- kwaadaardig, een amorele superman: sinister, alomvertegenwoordigd, machtig, wreed, sensueel, houdt van luxe.
- gebruik van religieuze vergelijkingen in de omschrijving: satan, monster, antichrist.
- Pathologische karakters met vaak onwettig sexueel gedrag. Hierbij regelmatig beschuldiging van homosexualiteit
- Meest belangrijk: elitaire status: controle over onderwijs, de pers en techniek. Rijk.

Op wat voor manier zou je de perceptie van samenzweerders volgens een samenzweringstheorie als inclusief kunnen beschouwen?

Iedereen kan potentieel tot de samenzweerders worden gerekend. Zo zien we wel eens dat zelf een kassamedewerker wordt meegerekend in een grotere financiële of politieke samenzwering, terwijl hij of zij slechts incidenteel betrokken is bij de uitvoering van de vermeende samenzwering.

Shiffrin wijst op het belang van vrijheid van denken voor vrijheid van meningsuiting. Waarom zegt ze dat vrijheid van meningsuiting nodig is voor het ontwikkelen van denkvermogens?

Beide aspecten zijn wederzijds van elkaar afhankelijk. Hoewel vrijheid van denken nodig is om iets te zeggen te hebben bij vrijheid van meningsuiting is vrijheid van meningsuiting noodzakelijk om denkvermogens te laten ontwikkelen

Welke twee hoofdthema's bestaan in samenzweringen?

- materialist thread
- occultist thread (more bizarre and less plasible means of manipulation)

Beide niet wederzijds exclusief

Hoe verhoudt die ongedefinieerde status van de samenzweerders zich tot de kern, de cabal, van een samenzwering?

Voor de samenzweringstheorie bestaat altijd de mogelijkheid dat de identiteit van de echte kern onduidelijk blijft, of dat de vermeende kern niet de echte kern is.

Hoe breed is het begrip van vrijheid van meningsuiting dat Shiffrin hanteert?

Behoorlijk breed. Het gaat niet alleen om directe uitingen tegen een ander, maar ook om niet uitgesproken communicatie, zoals kunstvormen en emotionele uitingen.

Wat is, in grote lijnen en in het kort, de algemene kritiek die Shiffrin heeft op andere theorieën over vrijheid van meningsuiting?

Ze zijn allemaal niet onafhankelijk en kunnen zich niet verhouden tot bepaalde vraagstukken.

Hoe kijken complotdenkers volgens Byron e.a. naar de politiek / samenleving

Mensen, dingen en acties worden in 2 klassen verdeeld: puur/onzuiver, sociaal/asociaal, etc.
De geschiedenis wordt gezien als bijna uitsluitend een kwestie van goede of kwade wil.
De politiek wordt gereduceerd tot een strijd tussen goede en slechte bedoelingen.

Alles of niets maakt succes vrijwel onmogelijk, dit versterkt het geloof in de complottheorie.

Welke uitzondering bestaat in de complottheorie dat niet alles of goed of slecht is?

De overloper kan het complot uit de eerste hand bewijzen.

Wat is de oplossing die Shiffrin aandraagt voor de problemen met de andere theorieën over vrijheid van meningsuiting

Ze beargumenteert dat al deze benaderingen een ontwikkelde denker veronderstellen.

Waarom is het volgens Shiffrin belangrijk om iets de inhoud van de geest van een ander te kennen?

Omdat erkenning zo nadrukkelijk wordt gekoppeld aan individualiteit is het voor het geven van erkenning belangrijk dat we weten met wie, of tenminste met wat voor een soort persoon we te maken hebben.

Wat zijn kenmerken van complottheoriën?

Apocalyptische toon
Het is bijna tijd voor de finale, de tijd raakt op
Gaat uit van een positief resultaat, een (nooit te komen) nieuw begin
Voorkennis
Uitgebreide zorg voor demonstratie en bewijsvoering (overdosis voetnoten!)
Complottheorie wordt vaak verwoord in vragen (het is geen theorie"-theorie)

Welk argument wordt gegeven voor de noodzaak van vrijheid van communicatie in een democratie?

Een democratie veronderstelt dat burgers zelf kunnen denken en tot een oordeel kunnen komen. Zoals eerder beargumenteerd veronderstelt deze vrijheid van denken eerst een vrijheid van communicatie die de vrijheid van denken mogelijk maakt.

Wat is het belang van voorkennis bij complotdenkers?

Vaak gebruikt argument dat de oorzaken anders zijn dan in de officiële verklaringen.

Vb: ambtenaren die waren gewaarschuwd niet te vliegen op 9/11 is bewijs van overheidsbetrokkenheid.

Op wat voor manier zou je kunnen zeggen dat er bij de vermeende geheimhouding van samenzweringstheorieën sprake is van een vervreemding?

Het veronderstelt dat een gemeenschap zich niet bewust is van zijn eigen aard, van de belangrijkste processen die de gemeenschap sturen. Daarmee zou je kunnen zeggen dat de gemeenschap van zichzelf vervreemd is. Ook zou je kunnen zeggen dat de samenzweringstheorie van de gemeenschap vervreemd is, want hij of zij neemt afstand van wat de rest van de gemeenschap denkt dat belangrijke processen zijn.

Welke paradox zit er in de sprong van de verbeelding van complotdenkers?

- Enerzijds afwijzing van algemeen aanvaarde overtuigingen, want deze worden in stand gehouden om reden van een kwaad motief.
- Anderzijds willen zij beoordeeld worden volgens dezelfde normen in de academische wereld (gebruik van titels, wetenschappelijk onderzoek, pagina's vol voetnoten, institutionele respectabiliteit)

Billig: de complottheoreticus is voor de professionele historicus wat de schatzoeker is voor de archeoloog.

In welke zin is de logica van de samenzweringstheorie onweerlegbaar?

De logica is niet onweerlegbaar omdat deze op heldere en toetsbare argumentatie steunt (logica in enge zin), maar omdat er voor elke mogelijke weerlegging eenzelfde argument valt binnen de beredenering van de samenzweringstheorie: de afwezigheid van bewijs voor of tegen de theorie is zelf een bewijs voor de theorie: de samenzweerders zijn aan het werk om het bewijs van hun samenzwering te verbergen. 'Logica' wordt hier in brede zin gebruikt, als een set argumenten die naar elkaar verwijzen maar niet direct streven naar waarheid.

In welke zin draagt de apocalyptische toon van de samenzweringstheorie bij aan het verhalende aspect van de theorie?

Het idee dat de wereld elk moment ten onder kan gaan aan de intenties van de samenzweerders maakt het verhaal spannend. Het is een strijd waar de samenzweringstheorist altijd op de barricades voor staat, altijd de underdog is, maar een strijd die ook nooit verloren is. De samenzweringstheorist is daarmee in de beste situatie, wel de spanning, maar geen echt risico.

Wat bewerkstelligt de samenzweringstheorist door geen theorie uiteen te zetten maar door juist een vraag te stellen?

De vraag die wordt gesteld is leidend. Dat betekent dat de samenzweringstheorist niet belast wordt met de noodzaak om zijn of haar theorie van een wetenschappelijke esthetiek te voorzien, maar direct kan wijzen naar een vermeende groep samenzweerders. Zijn of haar toehoorders kunnen vervolgens of de vraag voor zichzelf beantwoorden op een manier die negatieve conclusies trekt over de vermeende samenzweerders, of kunnen vervolgvragen stellend waardoor de samenzweringstheorist de ruimte krijgt om zijn of haar theorie verder uiteen te zetten.

Uit Shiffrin's conceptie van de mens volgen acht fundamentele belangen voor denkers. Welke?

A. Een ontwikkeld vermogen voor praktisch en theoretisch denken
B. De waarheid begrijpen
C. De verbeelding oefenen
D. Morele richting
E. Een onderscheidend individu worden
F. Authentiek reageren (onafhankelijk van verstorende elementen)
G. Bij anderen wonen
H. Passende erkenning en behandeling

Shiffrin onderscheidt op pagina 92 drie begrenzingen van het beleid van overheden met het oog op vrijheid van meningsuiting. Welke?

Een overheid die de belangen van de denker respecteert zou afzien van:
1. het verbieden van de vrije ontwikkeling van de geest en het verbieden van de activiteiten of materialen die daarvoor nodig zijn.
2. het verspreiden van legale materialen of anderszins handelen op een manier die met opzet of gevolg op aanstootgevende wijze de vrije ontwikkeling en werking van de geest van een persoon verstoort
3. handelend op gronden die onverenigbaar met het waarderen van deze bescherming.

Shiffrin wijst op het belang van vrijheid van denken voor vrijheid van meningsuiting. Waarom zegt ze bovenaan pagina 81 dat vrijheid van meningsuiting nodig is voor het ontwikkelen van denkvermogens?

Welke drie argumentatieve stappen maakt Shiffrin op pagina 86 over de conceptie van de mens die ze hanteert? Reproduceer deze kort.

Shiffrin veronderstelt een conceptie van de mens als een wezen met rationele, emotionele, morele, perceptuele en bewustzijns-vermogens, die kernachtig datgene zijn wat we waarderen aan onszelf. Het uiten van deze vermogens, samen met onze fysieke eigenschappen is wat ons specifieke individuen maakt binnen een gedeelde historische en sociale omgeving.

Wat is volgens Shiffrin het verschil tussen samenleven met anderen (g) en erkend worden door anderen (h)? Beiden processen sluiten elkaar niet uit, maar zijn heel gemakkelijk te onderscheiden wanneer men spreekt over de ontwikkeling van een kind, dat pas heel langzaam wordt geïntegreerd binnen een breder moreel kader, omdat het die belangen pas na een bepaalde leeftijd kan internaliseren.

Samenleven met anderen is noodzakelijk voor de eigen ontwikkeling, bijvoorbeeld als kind. Erkenning vindt plaats als er al een persoonlijkheid is ontwikkeld. Het idee van erkenning van een individu op een ethisch en institutioneel niveau is gepopulariseerd door de Duits idealistische filosoof Georg Wilhelm Friedrich Hegel.

Welke argumenten worden gegeven voor het belang van het uitspreken van gedachten?

Deze argumenten zijn ofwel beperkingen (het ontwikkelen van een complexe mentale belevingswereld is afhankelijk uitingen, het uiten is een belangrijk proces in het omgaan met de beperkingen van ons geheugen) of mogelijkheden (het ontwikkelen van nieuwe gedachten na het representeren van een volledig doordachte gedachte).

Wat is volgens Shiffrin het probleem met verplichte spraakuitingen?

Verplichte spraakuitingen beïnvloeden het vrije denkproces. Shiffrin heeft eerder beargumenteerd dat vrijheid van communicatie nodig is om vrijheid van denken voldoende te ontwikkelen. Dit is een geval waarin ze meent dat dit leidt tot een grove beperking van de denkvrijheid.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

cultuur en vrijheid van meningsuiting

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Desinformatie, misinformatie, complottheorieën

Byford - tekst Byford

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding