Een Christelijke tijd? - De aard van het middeleeuwse christendom

27 belangrijke vragen over Een Christelijke tijd? - De aard van het middeleeuwse christendom

Wat vormt een cruciaal probleem bij het onderzoek naar de feitelijke religieuze beleving in de middeleeuwen?

Dat het merendeel van de bevolking voor de dertiende eeuw niet zelf schreef en dat een groot deel van de bronnen waarop onze kennis rust, afkomstig is van de geestelijkheid.

Wat heeft er aan bijgedragen aan het moderne beeld van de middeleeuwen als een bij uitstek christelijke periode?

De kruistochtbeweging, het feit dat een groot deel van de Europese bevolking gehoor gaf aan een oproep van het hoofd van de Latijnse kerk om huis en haard te verladen en duizenden kilometers verderop de strijd aan de gaan met de 'ongelovigen'.

Er bestaan verschillende meningen over de vraag over de invloed van de kerk op het leven van het merendeel van de bevolking. Wat bemoeilijkt het onderzoek hiernaar

Het merendeel van de bevolking voor de 13de eeuw schreef niet zelf en een groot deel van onze bronnen is afkomstig van de geestelijkheid zelf.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

De Russische historicus Aaron Gurevich heeft onderzoek gedaan naar de interactie tussen geestelijkheid en leken. Welke bronnen gebruikt hij en wat is zijn conclusie

Bronnen zijn verslagen over onderricht aan leken of waarmee men probeerde gedrag te beïnvloeden. Preken en heiligenlevens geven inzicht in wijze waarop christelijke boodschap werd verkondigd, biechthandboeken geven ons een indicatie van het gedrag van de mensen.
Zijn conclusie gebaseerd op deze bronnen is dat het christendom geringe invloed had op de gedragingen van mensen die bleven vasthouden aan gewoonten.

Waar heeft de Russische historicus Aaron Gurevich uitvoerig onderzoek naar verricht?

Naar het wereldbeeld in de middeleeuwen en naar de interactie tussen de geestelijkheid en de massa van de bevolking op basis van bronnen waarin leken onderricht werden of waarmee men probeerde hun gedrag te beïnvloeden.

Hoe probeerde de kerk tegemoet te komen aan de ingesleten gewoonten

De heiligencultus, bijvoorbeeld bidden tot een heilige voor genezing

De heiligencultus vervulde een aantal taken waarvoor men eerder andere middelen had gebruikt. Welke?

Heiligen konden bijvoorbeeld genezing schenken in het geval van ziekte, maar traditionele manieren om genezing te bewerkstelligen, door het raadplegen van een arts, een kruidenvrouw of een kwakzalver, bleven daarnaast bestaan.

Andere onderzoekers wijzen erop dat juist een aantal belangrijke momenten in het menselijk leven een christelijke interpretatie krijgen, welke momenten

  • Sacramenten van doop en huwelijk
  • Sacramenten van de zieken en stervenden

Wat had de christelijke religie dan ook volgens Gurevich?

Een zeer beperkte invloed op het leven van de gemiddelde middeleeuwse mens.

Wat deed de christelijke religie?

Het integreerde een aantal van die traditionele gedragingen. De heiligencultus vervulde zodoende een aantal taken waarvoor men eerder andere middelen had gebruikt.

Welke belangrijke momenten in een mensenleven kregen een christelijke interpretatie?

De sacramenten van de doop, het huwelijk en het sacrament van de zieken en stervenden markeerden belangrijke overgangsmomenten in het menselijk bestaan.

Wat beschrijft de visioenliteratuur en wat beelden de sculpturen in de kerken uit

Het hiernamaals met helse straffen en hemelse beloning

Wat had een groot invloed op de manier waarop mensen over zichzelf nadachten?

De heiligenverering, de preek en de biecht.

Wat schetste een gedetailleerd beeld van het hiernamaals met zijn helse straffen en hemelse beloning?

Een rijke visioenliteratuur.

Waaruit blijkt dat de boodschap van de visioenliteratuur van invloed was op de bevolking

De populariteit van het genre en het massale gehoor naar aanleiding van de oproep van paus Urbanus voor de kruistocht, geïnspireerd door dringend gevoel van zondigheid en vrees voor zielenheil

Wat vormde een blauwdruk voor een christelijke samenleving?

Het vierde Lateraanse Concilie. Met name de bedelordes hebben bijgedragen aan het daarop volgende 'pastorale offensief' waarmee men probeerde de blauwdruk te realiseren.

Welke twee momenten kunnen we onderscheiden waarop de christelijke ideeën met grote urgentie werden gepropageerd?

Op de eerste plaats hebben Karolingische heersers, en dan moeten we specifiek aan Karel de Grote en diens zoon Lodewijk de Vrome denken, veel energie gestopt in het programma van correctio (verbetering, correctie).
Het tweede moment waarop kerkelijke en wereldlijke leiders een grootscheeps offensief begonnen om het christelijke geloof te propageren vinden we in de dertiende eeuw. Het Vierde Lateraanse Concilie formuleerde een blauwdruk voor de christelijke samenleving.

Wat houdt het programma correctio in

Poging om Karolingische rijk christelijke identiteit te geven. Onderworpen volken worden gedwongen het christendom te accepteren. Alle Franken dienden hun leven in te richten naar christelijke voorschriften.

De bedelordes hebben bijgedragen aan het pastorale offensief. In dit offensief werd een groot aantal boeken geproduceerd, met welk doel?

Ze moesten de geestelijken helpen de christelijke boodschap uit te dragen. Door de toegenomen graad van geletterdheid en de aan universiteiten ontwikkelde scholing waren deze werken makkelijker hanteerbaar dan de werken uit de Karolingische periode.

Wat werd ook duidelijk met de toenemende aandacht voor een duidelijk christelijke formulering?

Alles wat niet-christelijk was, althans in de ogen van degenen die het discours over het juiste christendom vormgaven. Daarmee werd de deur voor het vervolgen van religieuze minderheden opengezet. Bepaalde opvattingen en voorstellingen werden als onchristelijk afgewezen en vanaf de elfde eeuw steeds meer in termen van ketterij begrepen en beschreven.

Waar slaagden de overheden nergens is.

In de afwijkende invullingen van religieuze behoeften volledig te controleren. Steeds weer duiken dissidente groepen op die hun eigen vorm van het christendom willen praktiseren

Het Lateraanse Concilie gaf een blauwdruk voor de christelijke samenleving wat gerealiseerd werd door het pastorale offensief van de bedelordes. Waaruit bestond dit offensief en wat is de reden dat het een succes werd

Er werden een groot aantal boeken geproduceerd die geestelijken moesten helpen de christelijke boodschap uit te dragen. Door toegenomen graad van geletterdheid en aan universiteiten ontwikkelde scholing werd het makkelijker om de boodschap uit te dragen.

Voor wat groeide ook de aandacht op de momenten waarop men probeerde de christelijke boodschap met grotere aandacht voor het voetlicht te brengen?

Voor datgene wat afwijkt. Daarmee werd de deur voor het vervolgen van religieuze minderheden opengezet.

Wat was een machtig instrument in handen van de machthebbers?

De inquisitie, maar gaf tevens aan dat de 'hearts en minds 'van de lokale bevolking niet echt onder controle gebracht konden worden.

Met de grotere aandacht voor de christelijke boodschap groeide ook de aandacht voor wat afweek, wat nam vanaf de 11de eeuw toe

De vervolging van niet-christenen en de vervolging van christenen die een afwijkende invulling, interpretatie van het christen zijn gaven

Bepaalde opvattingen en voorstellingen werden als onchristelijk afgewezen en vanaf de elfde eeuw steeds meer in termen van ketterij begrepen en beschreven. Wat zagen kerkelijke en wereldlijk overheden steeds meer als hun taak?

Om 'ketterse denkbeelden',  en de 'ketters' zelf, op te sporen en te corrigeren.

Wat toont de vervolging van ketters, denk aan Montaillou van Le Roy Ladurie aan

Dat ondanks de inquisitie de officiële kerk geen grip had op de gedachten van de bevolking.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo