Startpagina / Samenvattingen / Cultuurgeschiedenis van de Middeleeuwen / druk 1 / christendom-romeinse-bisschoppen

Een Christelijke tijd? - Europa wordt Christelijk

37 belangrijke vragen over Een Christelijke tijd? - Europa wordt Christelijk

Welke gevolgen had de keuze voor het christelijke geloof door Constantijn aan het begin van de 4de eeuw

Christendom werd binnen het Romeinse rijk de dominante godsdienst en aan het einde van de 4de eeuw verbood keizer Theodosius de publieke uitoefening van niet-christelijke erediensten

Wat heeft verstrekkende gevolgen gehad?

De keuze van keizer Constantijn de Grote aan het begin van de vierde eeuw voor het christendom.

Waarom werd voor de geschoolde Romeinse elite pas gedurende de 4de eeuw het christendom acceptabel

Hiëronymus en Augustinus hebben met hun geschriften een rol gespeeld in de acceptatie. De Bijbelvertaling van Hiëronymus, de Vulgaat, was voor de geschoolde elite de eerste acceptabele vertaling. Ook de commentaren van deze kerkvaders verleenden de Bijbel een diepere betekenis.

Gedurende de vierde eeuw werd het christendom langzamerhand steeds acceptabeler voor de Romeinse elite. Wie hebben hierin een belangrijke rol gespeeld?

Latijnse kerkvaders als Ambrosius, Hieronymus en Augustinus. Door hun optreden maar vooral door hun geschriften.

In de laat-Romeinse periode was de religieuze wereld divers, noem een aantal redenen waarom christendom ondanks dat het staatsgodienst was niet in het gehele Romeinse rijk werd beleden.

Christendom was een godsdienst voor de steden op platteland amper christelijk
Christendom kende geen vorm van centraal bestuur of organisatie
Leiders van christelijke gemeenschap waren lokale bisschoppen

Wat verleende het christendom een respectabele literaire positie?

De Bijbelvertaling die Hiëronymus maakte en die we kennen als de 'Vulgaat'. Een tekst die ook voor de leden van de geschoolde elite acceptabel was.

Het gezag van de bisschop was gebaseerd op de apostolische traditie, wat wordt hiermee bedoelt

Het gezag was via hun voorgangers terug te voeren op de apostelen en via hen op Christus zelf

Wat was de laat-Romeinse religieuze wereld?

Zeer divers. Het christendom was zover wij dat kunnen waarnemen, vooral een stedelijk fenomeen; het platteland werd bijna niet door de nieuwe religie geraakt.

Op welke wijze probeerde men enige eenheid binnen het christendom te brengen

Bisschoppelijke vergaderingen en concilies

Kende het christendom een vorm van centraal bestuur of organisatie?

Nee. De leiders van de christelijke gemeenschappen waren de lokale bisschoppen die hun gezag grondvestten op de apostolische traditie.

Wat was het beroemdst concilie?

Dat van Nicea (325). Hier werd uitvoerig gedebatteerd over de natuur van Christus. Het Concilie van Nicea had groot gezag en de geloofsbelijdenis die al vroeg met dit concilie werd geassocieerd, is nog steeds actueel.

Welke groeperingen, naast de bisschoppen met hun apostolische gezag, maakte aanspraak op een bijzondere autoriteit binnen de christelijk wereld?

Asceten die het christendom op radicale wijze vorm gaven door zich uit de samenleving terug te trekken en zich bepaalde wereldlijke genoegens, veelal op het vlak van voedsel of seksualiteit, te ontzeggen.

Wie is de eerste die op basis van bestaande tekst nieuwe klooster regel schrijft voor zijn klooster in Montecassino, deze regel wordt zo invloedrijk dat de Karolingische heersers monniken verplichten deze te volgen

Benedictus van Nursia

Wie schreef een belangrijke kloosterregel voor de monniken van het door hem gestichte klooster van Montecassino, 130 kilometer ten zuiden van Rome?

Benedictus van Nursia. Zijn 'Regel' werd vanaf de achtste eeuw zeer invloedrijk en hij staat dan ook bekend als de vader van het kloosterleven in het Westen, al moeten we niet vergeten dat naast monniken die zijn regel volgden, er altijd anderen waren die een andere regel navolgden.

De bisschoppen nemen bestuurstaken over van het Romeinse gezag als deze in de 5de en 6de langzaam verdwijnt. Waarom konden zij deze taken zo gemakkelijk overnemen en zorgden zij voor continuïteit

Bisdommen waren geënt op de Romeinse bestuurlijke indeling in civitates. De bisschoppen bleven een beroep doen op het schrift, het Latijn en het recht.
De koningen van de nieuwe rijken waren vaak al christelijk en werkten met de bisschoppen samen.

Wat gebeurde er na het langzame verdwijnen van het Romeinse gezag in de vijfde en zesde eeuw?

Het christendom bleef in veel gebieden bestaan. Bisschoppen met hun leidende positie in de kerk namen ook op wereldlijk vlak een vooraanstaande positie in. Ze namen binnen hun bisdom veel bestuurstaken op zich die tot dan door Romeinse civiele ambtenaren waren waargenomen.

Waar hield het christendom vaak geen stand?

In de randgebieden van het voormalige Romeinse rijk.

Wat schreef Benedictus van Nursia in de zesde eeuw

Op basis van een al bestaande behoorlijke strenge tekst, een nieuwe meer gematigde kloosterregel voor het door hem gestichte klooster van Montecassino. De 'Regel van Benedictus werd vanaf de achtste eeuw zeer invloedrijk.

Waarop vormt Ierland een uitzondering

Het is het eerste gebied wat niet bezet was door de Romeinen wat christelijk wordt.

Hoe zat dat in Engeland?

In grote delen van Engeland vinden we geen sporen meer van het christendom. Het bleef wel bestaan in gebieden zoals Wales en Cornwall. Van heiruit werd ook Ierland gekerstend.

Vanwege het ontbreken van steden in Ierland konden bisschoppen niet aanknopen bij bestaande Romeinse structuren, wat komt hiervoor in de plaats en welke rol gaat dit instituut vervullen

De kloosters nemen de plaats van steden in, van hieruit wordt het christendom verspreidt, eerst in Ierland, later op het vasteland

Ierse monniken koesteren het ideaal van peregrinatio, wat houdt dit ideaal in

Het verlaten van huis en haard om als vreemdeling kloosters te stichten en het geloof te verbreiden

Wat gebeurde er door het ontbreken van steden, de Romeinse civitates, in Ierland?

Dat kloosters een rol gaan vervullen die elders door de steden werd gespeeld en de bisschoppen. Kloosters zoals die van Kildare, Clonmacnoise of Armagh werden centra van het kerkelijke leven.

Waar hield het christendom vaak geen stand of verdween een groot deel van de kerkelijke infrastructuur?

In de randgebieden. In Engeland vinden we geen spoor meer van het christendom, maar in Wales en Cornwall bleef het wel bestaan. Vandaar uit werd ook Ierland gekerstend. Dit laatste wordt vaak in verband gebracht met de heilige Patrick, nu nog schutspatroon van Ierland.

In 597 neemt Gregorius een ongebruikelijk besluit, wat houdt dit besluit in, waarom is het ongebruikelijk en wat is waarschijnlijk de achterliggende reden voor dit besluit

Gregorius stuurt een Romeinse monnik Augustinus naar Engeland om het christendom te prediken, een missioneringsactie vanuit Rome was in die tijd hoogst ongebruikelijk. Gregorius verwachtte dat het einde der tijden nabij was en alle mensen moesten de kans krijgen om Christus te leren kennen.

Wat werden kloosters zodoende?

Een bruikbaar instituut voor de verbreiding van het christendom in streken waar geen Romeins bestuur had bestaan en waar de kerk niet kon voortbouwen op Romeinse fundamenten.

Waarom speelden de kloosters in Ierland een grotere rol dan op het continent?

Ierland was nooit onderdeel van het Romeinse rijk dat christelijk werd. Door het ontbreken van steden, de Romeinse civitas, konden de bisschoppen niet aanknopen bij de bestaande Romeinse structuren.

Uitbreiding van het christendom was resultaat van enerzijds activiteiten van missionarissen, anderzijds politieke ontwikkelingen. Waarvandaan vonden de missiepraktijken plaats en wie ondersteunden hen daarbij

Kloosters waren de basissen voor de missie, hier werden geestelijken opgeleid en boeken geproduceerd. Willibrord en Bonifatius vertrouwden op Frankische militaire kracht en werkten samen met de hofmeiers.
Karel de grote breidde zijn rijk via veroveringen uit, de onderworpen volken werden gedwongen om christen te worden.

Welk ascetische ideaal koesterden Ierse monniken?

Dat van de peregrinatio, het verlaten van huis en haard en het leven als een vreemdeling.

Recent onderzoek nuanceert bijdrage van missionarissen aan de kerstening, wat voor conclusies worden nu getrokken over de rol van de missionarissen

Missionarissen opereerden maar weinig in puur heidens gebied
In plaats van het brengen van Gods woord onder de heidenen waren ze vooral bezig met het organiseren en structureren van bestaande vormen van christendom

Welk opmerkelijk besluit nam paus Gregorius de Grote in 597?

Hij stuurde een Romeinse monnik, Augustinus genaamd, naar Engeland om daar het christendom te prediken. Een zeer ongebruikelijke missioneringsactie vanuit Rome.

Waar vertrouwden Willibrord en Bonifatius op?

Op de Frankische militaire kracht en werkten daarom nauw samen met de hofmeiers uit de familie van de Pippiniden.

De schrijver noemt een aantal andere oorzaken van verspreiding van het christendom, welke

Handel
Politieke relaties
Slavenhandel

Zo rond het jaar 1000 is het grootste deel van Europa christelijk geworden. Wat hebben waarschijnlijk net zoveel bijgedragen aan de verbreding van het christendom in Europa als missionerende monniken?

Handel, politieke relaties en slavenhandel.

Rond het jaar 1000 is nagenoeg heel Europa gekerstend, Peter Brown spreekt van microchristendoms, wat bedoelt hij daarmee

Grote mate van verscheidenheid die we onder noemer christendom aantreffen

Waaraan hebben de monniken en bisschoppen aan bijgedragen denk aan de variatie van belijden van het christendom

Zij brachten eenheid en structuur

Wat onttrekt zich grotendeels aan onze waarneming?

Wat dit christendom feitelijk behelsde. Er was een grote mate van variatie in de manier waarop het christendom vorm kreeg in een eredienst en in het sociale leven.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Cultuurgeschiedenis van de Middeleeuwen / druk 1 | 9789462580473 | Rob Meens

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.