Startpagina / Samenvattingen / Cultuurgeschiedenis van de Middeleeuwen / druk 1 / liefde-hoofs-hof

Een hoofse tijd - Hofcultuur en hoofse liefde

42 belangrijke vragen over Een hoofse tijd - Hofcultuur en hoofse liefde

Waar hangt de opkomst van de ridder- en hofcultuur in de 11de en 12de eeuw mee samen

De verbeterde economische omstandigheden

Waarmee hangt de opkomst van de riddercultuur en de hofcultuur samen?

Met de verbeterde economische omstandigheden in de elfde en twaalfde eeuw.

Waarmee hang de opkomst van de riddercultuur en de hofcultuur mee samen?

Met de verbeterde economische omstandigheden in de elfde en twaalfde eeuw. Meer 'leisure' en luxe voor de sociale toplaag leidt tot meer sociale contacten aan het hof van de vorsten en hoge edelen.

Wat was het gevolg van de verbetering van de economische omstandigheden in de 11de en 12de eeuw voor de sociale toplaag

Ze konden zich meer luxe veroorloven en kregen meer vrije tijd

Wat was nodig om gedragsregels te introduceren die de ego's en agressie hielpen beheersen?

Een beschavingsoffensief vanuit de geestelijkheid.

Wat vereiste dit nieuwe samenleven volgen de cultuurhistorici als Norbert Elias en Joachim Bumke?

Dit nieuw 'samen leven' van statusbewuste edelen vereiste nieuwe gedragsregels.

Wat schrijft Stehphen Jaeger in zijn baanbrekende studie The origins of courtliness (1985)?

Een van de grote verworvenheden van de hoofse epiek is dat ze erin slaagde om een synthese tot stand te brengen tussen de krijger en de staatsman, de ridder en de hoofse geestelijke. .

Waarom werd de ronde tafel in het leven geroepen?

Opdat de nobele baronnen elk zich zelf de beste en niemand zich minste achtte, dit het ontaardde van een feestmaal in een dodelijke 'food fight'.

Volgens Stephan Jaeger was een beschavingsoffensief vanuit de geestelijkheid nodig om gedragsregels te introduceren, wat is volgens hem een van de grootste verworvenheden van de hoofse epiek

De synthese tussen de krijger en staatsman, de ridder en hoofse geestelijke

Wat werd het communicatiemiddel bij uitstek voor het nieuwe rolmodel?

De sterk idealiserende hofliteratuur (eerst lyriek en later ook epiek).

Wat was er nodig om de gedragsregels te introduceren?

Een beschavingsoffensief vanuit de geestelijkheid die de ego's en agressie hielpen beheersen volgens Stephen Jaeger in zijn baanbrekende studie The origins of courtliness.

Krijger en hoofsheid zijn elkaars tegenovergesteld, aan welke vereisten moet de hoofse krijger voldoen

Hoofse krijger vergeeft zijn overwonnen vijanden
Hij is welbespraakt
Gedraagt zich bescheiden, gepast, verfijnd en ingetogen
Hij heeft zichzelf onder controle
Kent mededogen en begrip
Maakt jongedames het hof in bloemrijke taal
Wast zich zorgvuldig na afleggen van zijn wapenuitrusting en trekt zachte kleding aan

Wat werden zelfbeheersing, onderling respect en begrip?

Sleutelwoorden voor de hoofsheid, die zich uitte in beleefdheid, welgemanierdheid (vooral ook aan tafel) en een uiterst respectvolle omgang met dames.

Wat is één van de verworvenheden van de hoofse epiek?

Een synthese die tot stand is gebracht tussen de krijger en de staatsman, de ridder en de hoofse geestelijke. Vanaf de tweede helft van de twaalfde eeuw ontmoeten we een literaire held die het harmonieus samenvoegen verbeeldt van deze twee codes die zo ruw tegenover elkaar staan.

Wat wordt traditioneel gezien als bakermat van de 'fin' amor', later 'amour courtois' / hoofse liefde genoemd?

De Occitaanse troubadour lyriek.

Wat werd het communicatiemiddel bij uitstek voor het nieuw rolmodel?

De stek idealiserende hofliteratuur (eerst lyriek en later ook epiek). Zelf beheersing, onderling respect en begrip werden sleutelwoorden voor de hoofsheid welke zich uitte in beleefdheid, welgemanierdheid en uiterst respectvolle omgang met dames

Waarin ligt de kiem en ultieme uitingsvorm van de hoofsheid

Liefde tussen minnaar en dame

Welke twee taalgebieden (met allerlei dialectvarianten) kende het huidige Frankrijk in de middeleeuwen?

In het zuiden, onder een lijn van de Garonne bij Bordeaux via het Massif central naar de zuidelijke Alpen, sprak men de 'langue d'oc', in het noorden de 'langue d'oïl'.

Wat wordt als de bakermat van de 'fin amor', later 'amour courtois' genoemd, gezien?

Traditioneel wordt de Occitaanse troubadourlyriek gezien als bakermat. Onder andere zijn er al aan de Occitaanse hoven als in Aquitanië rond 1100 hoge edelen actief af dichters. Als eerste troubadour geldt zelf de hertog van Aquitanië, Willem IX (1071-1126).

Waar komen 'oc' en 'oil' vandaan?

Het zijn de woorden in beide talen voor 'ja', het moderne Frans 'oui'.

Aan Occitaanse hoven zoals Aquitanië zijn hoge edelen actief als dichters, op bladzijde 191 staat een gedicht van de hertog van Aquitanië Willem IX, welke traditionele bestanddelen van de hoofse lyriek bevat dit gedicht

Natureingang, beschrijving van de lente
Minnepijn
Verlangen en de vervulling daarvan
Afgunst

Wat wordt over het algemeen in het troubadouronderzoek beklemtoond?

Dat de liederen bedoeld waren om samen te zingen, om de liefdesgevoelens te delen en samen te vieren. De technische term hiervoor is 'covenance'.

In het troubadouronderzoek wordt beklemtoond dat het bedoeld was om de liederen samen te zingen, waarom

Om de liefdesgevoelens te delen en samen te vieren een gezamenlijke emotiebelvenis

Van wat is de hoofse liefde een uitdrukkingsvorm?

Van wat wel het 'humanisme van de twaalfde eeuw' wordt genoemd: aandacht voor de mens als meer dan ondergeschikt aan Gods wil, als wezen dat juist door het vermogen tot liefde deel heeft aan het goddelijk.

Wie groeide er in de culturele context van de hoge middeleeuwen op?

Een van de invloedrijke en intrigerende vrouwen Eleonora, de kleindochter van Willem IX. Zodra zijn hertogin van Aquitanië was trouwde zij met de Franse koning Lodewijk VII, maar dat huwelijk werd ontbonden in 1152 waarna zij trouwde met de Engelse hertog Hendrik II Plantagenet, die in 1154 koning van Engeland werd.

De troubadours zingen aan de hoven, voor de toplaag van de bevolking, toch wordt het belang van liefde en daaraan verbonden gedragsregels belangrijker, deze periode wordt ook wel het humanisme van de 12de eeuw genoemd. Waarom?

De aandacht voor de mens als meer dan ondergeschikt aan Gods wil, als wezen dat door het vermogen tot liefde deel heeft aan het goddelijke

Gedurende de hele twaalfde eeuw bloeit de hoofse liefdeslyriek in de langue d'oc aan de Zuid-Franse hoven. Wie groeit op in die culturele context?

Een van de invloedrijke en intrigerende vrouwen uit de hoge middeleeuwen: Eleonora, de kleindochter van Willem IX (waarschijnlijk de eerste troubadour).

Wie heeft vermoedelijk bijgedragen aan de verbreiding van van de hoofse liefdescultus?

Eleonora van Aquitanië doordat zij de 'leading lady' was aan de twee belangrijkste koningshoven van Frankrijk en Engeland, waar zij van beiden koningin was en waardoor het hoofs-amoureuze gedachtegoed in het midden van de twaalfde eeuw in heel Frankrijk en Engeland populair werd.

Waarom noemt Jef Janssen het ontstaan van de hoofsheid een revolutionaire mentale omslag?

De onvoorstelbaar brutale krijgers ontpopten zich tot ridders die ook vrouwelijker of clericale gevoelens in hun leven toelaten

Ook in het noorden komt hoofse liefdespoëzie tot stand. Hoe worden de dichters daar genoemd?

'Trouvères' en daar ontwikkelen zich ook nieuwe literaire vormen. Hoe worden de dichters daar genoemd?

Wat werd heel populair in de hoofse literatuur?

Het projecteren van een eigentijds ideaal op het voorbeeldige geachte verleden van Arthurs tijd, waarbij denkbeelden als verwezenlijkt in Troje of Camelot worden voorgesteld.

In de culturele context van de Zuid-Franse hoven groeit ook Eleonora van Aquitanië op. Wat is het belang van Eleonora voor de hoofse cultuur

Vanwege haar huwelijken met de Franse en later de Engelse koning zorgt zij voor de verspreiding van de hoofse cultuur aan beide hoven, Noord-Frankrijk en Engeland. Daarnaast neemt zij in haar hofhouding een aantal beroemde troubadours op.

Wat schreef Andreas Capellanus, kapelaan aan het hof van Marie van Champagne in Troyes?

Een driedelig boek over de liefde dat is gebaseerd op zijn ervaringen aldaar. Hij beschrijft de dagelijkse omgang met en gedachten over de hoofse liefde. In het derde deel van zijn boek blijkt hij er als kapelaan 'het zijne van te denken' en stelt hij dat 'amor' eigenlijk niet bestaat, hooguit kan er tussen man en vrouw sprake zijn van genegenheid ('dilectio') en verder is het vooral zondige lust ('luxuria'), vooral omdat de vrouw van nature een hebzuchtig wezen is.

Wat geven Andreas' eerste twee boeken echter?

Een onbevooroordeelde en zeer informatieve beschrijving van het hofleven en de fascinatie van de hovelingen voor amoureuze zaken.

Andreas Capellanus is de schrijver van drie boeken waarin zijn ervaringen aan het hof zijn verwerkt, deze boeken gaan over de hoofse liefde, waarin verschilt het derde deel met de eerste twee

In het derde deel stelt Andreas dat liefde niet bestaat, hooguit is er tussen man en vrouw sprake van genegenheid en zondige lust.
In zijn eerste twee boeken geeft hij een onbevooroordeelde beschrijving van het leven aan het hof

Wat ontstaat in teksten uit het noorden?

De veredelende werking van de liefde. Er wordt een oorzakelijk verband tussen liefde en dapperheid verondersteld. Een verliefde ridder is moediger en verricht grote daden om zich te bewijzen. Zijn eervolle verrichtingen stralen ook af op de dame die hem inspireert, de liefde groeit en dat maakt de ridder nog dapperder.

In de eerste twee delen beschrijft Andreas hoe men aan Arthurs hof omging met de 31 regels van de liefde wat maken deze regels duidelijk

Huwelijk en hoofse liefde zijn verschillende dingen
Liefde vindt men bij de minnaar en niet bij de echtgenoot
Gesprekken aan het hof over liefdesproblemen

Hoe verlopen de gesprekken aan het hof over liefdesproblemen

Er wordt een vraagstuk opgeworpen een bediscussieerd, waarna een hoge dame een autoriteit in amoureuze zaken een uitspraak doet.

Het eerste voorbeeld en Eleonora's genuanceerde antwoord (blz 195) illustreren een aspect van hoofse liefde die in teksten in het noorden ontstaan, welke?

De veredelende werking van liefde
Veronderstelling van een oorzakelijk verband tussen liefde en dapperheid
De beschavende werking van liefde

Rond 1135 schrijft Geoffrey van Monmouth de geschiedenis van de Britse koningen en hij beschrijft Arthurs rijk als een beschaafde samenleving, iets wat op geen enkele bron is gebaseerd. Wat doet Geoffrey met deze beschrijving van Arthurs hof

Hij projecteert een eigentijds ideaal op het verleden van Arthurs tijd.

Deze vorm van creatief anachronisme wordt heel populair in de hoofse literatuur, welke andere verhalen worden nog meer gebruikt om de hoofse liefde te beschrijven

Hof van Troje

Camelot is het meest populair wat is de oorzaak hiervan

De vertaling in de volkstaal in 1155

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Cultuurgeschiedenis van de Middeleeuwen / druk 1 | 9789462580473 | Rob Meens

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.