Startpagina / Samenvattingen / Cultuurgeschiedenis van de Middeleeuwen / druk 1 / schrijven-woord-mensen

Ongeletterde eeuwen? Over de rol van het schrift in de middeleeuwen - Wie schreven er?

30 belangrijke vragen over Ongeletterde eeuwen? Over de rol van het schrift in de middeleeuwen - Wie schreven er?

Of iemand kon lezen of schrijven hing af van de sociale groep, waarom was het voor de geestelijkheid een voorwaarde om te kunnen lezen en schrijven

Christelijke religie is gebaseerd op het geschreven woord in de bijbel waarvan men gelooft dat deze het woord van God bevat. Een priester moet deze kunnen interpreteren en een voorwaarde is dat hij deze kan lezen.

Van wat hing het af of iemand zelf kon lezen en schrijven?

Van de sociale groep waartoe hij of zij behoorde. Clerici konden hun religieuze functies feitelijk niet uitoefenen zonder kennis van het schrift.

Waarom hadden de clerici het schrift nodig?

Voor de uitoefening van hun functie was kennis van het schrift nodig omdat de christelijke religie gebaseerd was op een heilige tekst, de bijbel. De interpretatie door de priester van deze tekst vroeg de vaardigheid van het lezen en wel in het latijn.

Welke personen gebruikten het geschreven woord aanvankelijk veel minder dan de clerici?

Koningen en andere wereldlijke machthebbers. Hun vormen van machtsuitoefening maakten tot ver na de middeleeuwen gebruik van contact van aangezicht tot aangezicht met hun onderdanen.

Waarom was het een voorwaarde dat de clerici over boeken beschikken

Gedurende de mis worden naast de vaste liturgie bijbelteksten gelezen die gedurende het jaar volgens een vaste volgorde wisselen, dit was opgeschreven.

Hoe deden de achtste en negende eeuwse Karolingers een poging om hun territorium te besturen?

Middels een systeem van geschreven ordonnanties, die in hoofdstukjes waren verdeeld (capitula) en capitularia werden genoemd.

Koningen en vorsten deden aan wetgeving en begonnen, geholpen door hun klerikale klerken, ook bij de belastingheffing en op andere gebieden van het bestuur gebruik te maken van geschreven teksten. Vanaf de twaalfde eeuw komt er op centraal niveau steeds meer 'ambtenarij' kijken bij het uitoefenen van de macht. Welk gezegde komt dan in zwang?

Een ongeletterde koning is een gekroonde ezel.

Wat kwam vanaf de twaalfde eeuw op centraal niveau steeds meer kijken?

Er kwam steeds meer 'ambtenarij' kijken bij de uitoefening van de macht ook omdat de Koningen en vorsten aan wetgeving deden en belasting gingen heffen en dus werd er meer gebruik gemaakt van teksten.

Waar ontwikkelde zich al snel een behoefte aan mensen die konden lezen en schrijven?

In de steden, die vanaf het jaar 1100 steeds belangrijker werden.

Een uitzondering waren de Karolingers op welke manier maakten zij gebruik van het schrift om hun machtsgebied te besturen

Via een systeem van geschreven ordonnanties

Wat ontwikkelde als gevolg van de revolutie in handel drijven?

De boekhouding en daarmee de noodzaak om precies te zijn in het opgeven van aantallen.

Wat was onder meer het gevolg van de commerciële revolutie in de twaalfde en dertiende eeuw?

Als gevolg van het handeldrijven ontwikkelde de boekhouding zich en was het niet genoeg om alleen kennis van lezen en schrijven te hebben maar moest er ook gecijferd worden. Er was stedelijke wetgeving, stedelijke rechtspraak en stedelijk financieel beheer. En er werden contracten en testamenten opgesteld. Men ging de voordelen inzien van zelf lezen.

De ordonnanties van de Karolingers waren verdeeld in hoofdstukken, hoe worden deze hoofdstukjes genoemd

Capitularia

In de steden ging men de voordelen inzien van het zelf kunnen lezen en schrijven. Wat kon men, als men zelf geletterd was geworden, ook als leek, ontwikkelen?

Religieuze devotionele praktijken die geënt waren op die van de geestelijken.

Koningen deden aan wetgeving op welke andere gebieden maakten zijn in de loop van de eeuwen steeds meer gebruik van het schrift

Belastingheffing

Wat werd nog meer ontdekt dat er door vrouwen gedaan werd?

Er is veel meer bewijs voor schrijvende vrouwen, namelijk dat zij veel brieven schreven over de huishouding en ook de zaken als hun mannen over reis waren voor zaken.

In de 12de eeuw gaan koningen steeds meer gebruik maken van het geschreven woord, welke ontwikkeling heeft daaraan bijgedragen

De ontwikkeling van de universiteiten en door carrières die afgestudeerden aan instellingen voor hoger onderwijs aan hoven van machthebbers konden maken

Hoe kwamen de boeren, die natuurlijk het merendeel van de bevolking uitmaakten en minder behoeften hadden aan geschreven teksten om hun werk te doen, in aanraking met geschreven teksten?

Via de parochiepriesters, via de adellijke personen die de wereldlijke macht vertegenwoordigden en via geletterde stedelingen.

Aan welke groep werd ook geletterdheid toegedicht?

De bovennatuurlijke personen als god de vader, god de zoon, de heilige geest, de Maagd Maria, engelen, duivels en demonen. God had de bijbel geschreven en stuurden de zogenaamde zondagsbrieven ter aanvulling, zo geloofde men, zelf vanuit de hemel.

In de steden nam de behoefte toe aan mensen die konden lezen en schrijven, welke beroepsgroep had vooral deze behoefte

De handelaren

Noem nog een ander gevolg van de commerciële revolutie in de 12de en 13de eeuw

De boekhouding ontwikkelde zich en daarmee de noodzaak om precies te zijn in het opgeven van aantallen

Waar gebruikte het stadsbestuur het geschreven woord voor

Stedelijke wetgeving, stedelijke rechtspraak en stedelijk financieel beheer.

In steden neemt de vraag en ook de geletterdheid van de bevolking toe, waaruit blijkt dit

Het opstellen van contracten en testamenten, belangrijker nog is dat de vraag naar gebeden- en getijdenboeken toe neemt

Het grootste gedeelte van de bevolking bestond uit boeren die voor hun dagelijks werk niet het geschreven woord nodig hadden, op welke wijze kwamen zij in aanraking met het geschreven woord

Via de parochiepriesters, via adellijke personen (vertegenwoordigden de wereldlijke macht) en via geletterde stedelingen

Waarom hield de boer uit Toscane zijn zaken bij in aantekeningenboekjes

Ook al kon hij niet lezen of schrijven hij zag het belang van geschreven documenten in en dat het belangrijk was om deze terug te vinden

Niet alleen mannen konden lezen en schrijven ook vrouwen, noem een aantal sociale lagen waarbinnen vrouwen het lezen en schrijven machtig waren

Moeders die hun kinderen leerden lezen
Nonnen
Meisjes die op de laatmiddeleeuwse scholen onderwijs volgden of les gaven

Waarom ging de middeleeuwer ervan uit dat bovennatuurlijke personen konden lezen en schrijven

Deze personen konden communiceren met stervelingen, als een sterveling kan lezen en schrijven dan kan een bovennatuurlijk persoon dit helemaal

Op welke wijze maakt God zich aan de mensen openbaar

Via de bijbel en ook via brieven uit de hemel bijvoorbeeld de zondagsbrief

God gebruikte het schrift ook voor een andere zaak, je zou het boekhoudkundig kunnen noemen

Hij hield de zonden van de mensen in een boek bij

Als God kon schrijven konden de engelen en heiligen dat ook, welke bovennatuurlijke figuur kon nog meer schrijven

De duivel, ook hij houdt de zonden van de mensen bij.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Cultuurgeschiedenis van de Middeleeuwen / druk 1 | 9789462580473 | Rob Meens

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.