Startpagina / Samenvattingen / Cultuurgeschiedenis van de Middeleeuwen / druk 1 / toernooien-ridders-toernooi

Ridders en toernooien, 1000-1300 - Heraldiek en toernooien

33 belangrijke vragen over Ridders en toernooien, 1000-1300 - Heraldiek en toernooien

Wat was het nadeel van de uitrusting van ridders?

Ze zagen er min of meer hetzelfde uit, waardoor de herkenbaarheid in het heetst van de strijd steeds moeilijker werd.

Wat was een nadeel van de nieuwe uitdossing van de ridder door middel van een maliënkolder, plaatijzer en een helm?

Dat iedere ridder er min of meer hetzelfde uitzag waardoor de herkenbaarheid op het slagveld verloren ging.

Tot 1100 droegen de ridders de kleuren of tekens van hun heer. Waartoe ging de ridderschap echter over in de twaalfde eeuw?

Tot het voeren van persoonlijke herkenningstekens.

Waar was het wapenschild een samensmelting van?

Van drie verschillende elementen. De vorm werd bepaald door het driehoekige schild dat langzamerhand het langere schild ging vervangen. De kleuren en de indeling van het wapenschild werden overgenomen van de banieren die reeds langer tijdens de strijd werden gebruikt en symbool stonden voor de territoriale bezittingen of een het belangrijkste leen van de aanvoerder. Ten slotte werden de emblemen (vaak dieren of planten) gekopieerd van de zegels die aristocratische families al langer gebruikten om officiële documenten ten bekrachtigen.

Opbouw van wapenschild was aanvankelijk eenvoudig, was van belang om individu te herkennen op slagveld, later meer variatie waarom gebruikten ridders breuken

Om hun plaats binnen de familie aan te geven of de plaats van een familie binnen een bepaald geslacht

Welke basale regels goden voor het samenstellen van een wapenschild?

Zes 'basiskleuren': de metalen zilver ('wit') en goud ('geel') en de kleuren rood, (keel), blauw (azuur), zwart (sabel) en groen (sinopel). Daarbij gold dat een metaal nooit op een metaal mocht worden gebruikt en een kleur nooit op een kleur.

Het wapenschild benadrukt de mannelijke lijn van een familie op welke wijze wordt het wapen van de moeder geïntegreerd in het schild en waarom

Via een vierendeling kan een zoon het wapen van de moeder integreren indien de vrouw als erfdochter een belangrijke heerlijkheid inbracht in de familie

De opbouw van een wapenschild was aanvankelijk nog relatief eenvoudig; op de meeste was een dier afgebeeld en werden niet meer dan twee kleuren gebruikt. Wat was vooral essentieel?

Om een individu op het slagveld van een zekere afstand te kunnen herkennen. Vanaf het eind van de twaalfde eeuw kwam er meer variatie en verschafte een wapenschild steeds meer informatie over zijn drager.

Vanwege de verscheidenheid aan wapenschilden ontstaat er een nieuwe beroepsgroep, welke en wat is hun belangrijkste taak

Herauten, zij herkennen wapenschilden en tekenen deze op

Bij welke gelegenheid is de kennis van de heraut van onschatbare waarde

Tijdens toernooien

Welke specialisten waren er voor het herkennen en identificeren van personen aan de hand van een wapenschild?

Herauten, die thuis waren in het woud van de wapenkunde, de heraldiek. Aanvankelijk verhuurden zij hun dienst op ad-hocbasis aan vorsten en heren. Pas in de veertiende eeuw kwamen zij in vaste dienst en kregen zij een wapenmantel met daarop het wapen van hun heer naar wie zij dan ook vernoemd.

Wie produceerde twee van de mooist bewaarde wapenboeken uit de middeleeuwen?

Claes Heynenzoon, eerst heraut Gelre en later heraut Beieren.

Wat werd er voorafgaand aan het toernooi steeds vaker gespeeld?

Een steekspel joust dat steeds populairder werd en steeds meer tijd in beslag nam. Het steekspel en het mêlée-tournooi groeiden dan ook uit elkaar. Dit is goed te zien aan de populariteit van het zogenaamde rondetafeltoernooi, waarin in enkele eliminatieronden uitgemaakt werd wie de beste jouster was.

Wat etaleerden de herauten in wapenboeken?

Hun kennis en kunde. Enerzijds ordenden zij de wapenschilden van de individuele ridders uit hun tijd naar hun regio van herkomst. Anderzijds verwerkten zij vaak lijsten van (de wapenschilden) deelnemers aan een veldslag of een toernooi in hun schitterend geïllustreerde handschriften.

Waarin verschilde het trainingsaspect bij de verschillende toernooien?

Bij het steekspel konden de individuele kwaliteiten van de ridders beter worden geoefend (en getoond), terwijl het bij het massale toernooi eerder ging om de samenwerking en de teambuilding. Waar een toernooi een veel betere training was voor een veldslag bood het steekspel daarentegen meer mogelijkheden voor uiterlijk vertoon.

Een van de vroegste verwijzingen naar een toernooi is uit 1095 waar Graaf Hendrik III van Leuven omkomt bij een een steekspel en in 1294 stierf Hertog Jan I vna Brabant tijdens een steekspel, welke twee zaken maken deze twee incidenten duidelijk

Deelname was niet zonder risico
Het noorden van Frankrijk en de Zuidelijke Nederlanden vormden een belangrijk toernooigebied

Wat was behalve toeschouwer en waarnemer bij een veldslag een belangrijke, cruciale rol bij toernooien?

Herauten proclameerden de toernooien aan de verschillende hoven, waren van onschatbare waarde voor de scheidsrechters, waren betrokken bij de beoordeling van de winnaars en zorgden achteraf ook nog eens voor de verslaglegging. Na afloop lag er dan een toernooirapport dat in die dagen een zeer gewild item was, ook bij ridders die niet aan het toernooi hadden deelgenomen.

Toernooien werden ook gezien als een gevaar van de openbare orde en onnodige verspilling van mankracht, de Franse koningen gingen vaak over tot een toenooiverbod een ook de Engelse koningen wilden toernooien verbieden. Door welk instituut werden deze verboden nog meer ingegeven en waarom

De kerk tijdens het 2de Lateraanse Concilie veroordeelde de kerk de toernooien vanwege de pronkzucht van de ridders en de onbezonnenheid tijdens de spelen

Waar ontstond een bloeiende toernooi cultuur:

In het noorden van Frankrijk en de Zuidelijke Nederlanden. Dus in Vlaanderen, Brabant, Henegouwen en Picardië, in het grensgebied en invloedssferen van de Franse koning en de Duitse keizer.

Ook al konden deelnemers door de kerk geëxcommuniceerd worden toch bleef men deelnemen aan toernooien, waarom bleven toernooien zo populair

Het was een sportief evenement, trainingskamp en huwelijksmartk

Toernooien waren niet zonder risico maar toch deinsden vorsten hier niet voor terug. Wat konden zij op het toernooiveld tonen?

Hun ridderlijke moed en daarmee konden zij een voorbeeld zijn voor hun vazallen.

Toernooien werden niet in maart en augustus georganiseerd wat is hiervoor de reden

Maart viel altijd gedurende de vastentijd en gedurende de vasten mochten ridders geen geweld gebruiken. In augustus werd er geoogst toernooien vonden plaats op grote velden en de kans was groot dat de oogst vertrapt zou worden

In het noorden van Frankrijk en de Zuidelijke Nederlanden werd ook voor het eerst het gebruik van heraldische tekens geconstateerd. Juist het herkennen van zwaar bewapende ruiters was noodzakelijk, niet alleen tijdens de strijd, maar ook tijdens een toernooi. Hoe werden toernooien toch ook vaak door machthebbers vaak beschouwd?

Als en gevaar voor de openbare orde en een onnodige verspilling van mankracht. Met name de Franse koningen gingen herhaaldelijk over tot het instellen van een toernooiverbod. Ook de Engelse koningen trachtten de toernooien te reguleren.

Door wat waren deze verboden ook ingegeven?

Door de bezwaren die de kerk had tegen het toernooi.

Hoe verliep een toernooi

De heer moest een toernooi laten aankondigen meestal 2 weken voor aanvang
Aanwezigen werden in 2 teams verdeeld, waar zoveel mogelijk rekening gehouden werd met territoriale of nationale grenzen, in een van binnen en van buiten team
Belangrijkste onderdeel was estor of charge waarbij een geamenlijke riddercharge tijdens een veldslag werd nagebootst. De twee teams reden op één lijn tegen elkaar in met schild en gevelde lans
Gevolgd door de mêlée waar ridders probeerden alleen of in groepje andere ridders gevangen te nemen, belangrijkste wapen zwaard

Als wat fungeerde het toernooi ook?

Als een ware huwelijksmarkt.

Hoe verliep het steekspel

Een groep ridders moest een tent of tafel verdedigen tegenover een andere groep. In een paar eliminatieronden werd uitgemaakt wie de beste jouster was

Hoe verschoof in de late middeleeuwen de locatie van het toernooi?

Van het platteland naar de stad. Daar werden dan op het centrale marktplein mêlée-toernooien en steekspelen georganiseerd.

Wat beweerde Johan Huizinga in zijn Herfsttij der Middeleeuwen over het gedrag van de ridderladel in de vijftiende eeuw?

Dat dit duidde op gebrek aan realiteitszin. In de maatschappij van de late middeleeuwen hadden andere groepen - lees de 'burgerij'- het heft in handen genomen.

Welk fundamenteel verschil is er in de training tussen het steekspel en de mêlée

Bij steekspel konden individuele kwaliteiten beter worden geoefend bij het massale toernooi ging het om de samenwerking.
Toernooi kon uren duren en was een betere training voor oorlog dan steekspel omdat het een fysieke inspanning vergde

Wat bleef in werkelijkheid tot aan het einde van de middeleeuwen een factor van belang?

De ridderadel. Niet alleen in militair opzicht maar ook in politieke en sociale zin speelde met name de top van de ridderschap een rol van betekenis. Zij controleerden de leidende posities in het leger en aan het hof en bezaten de belangrijkste heerlijkheden die hen rechtsmacht gaven over vele onderdanen. De fundamenten voor deze machtsposities werden reeds in de elfde en twaalfde eeuw gelegd.

Noem een aantal sociale aspecten van een toernooi

Het geven van recepties voorafgaande aan het toernooi
Diners na het toernooi
Het leggen van contacten
Vergeven van banen
Sluiten van huwelijksallianties, aanwezigheid van vrouwen was essentieel

Volgens Johan Huizinga duidde het gedrag van de ridderadel op een gebrek aan realiteitszin, ook wat betreft toernooien, omdat hun rol was uitgespeeld ten gunste van de burgerij, klopt dit

Nee, zowel militair, politiek en sociaal waren zij een belangrijke factor in de samenleving. Zij controleerden leidende posities in het leger en aan het hof. Zij bezaten belangrijkste heerlijkheden die hun rechtsmacht gaven over vele onderdanen.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Cultuurgeschiedenis van de Middeleeuwen / druk 1 | 9789462580473 | Rob Meens

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.