Athene in de vijfde eeuw v.Chr - Het Atheense imperium

19 belangrijke vragen over Athene in de vijfde eeuw v.Chr - Het Atheense imperium

Wat was de Delisch-Attische Zeebond?

-Een militair bondgenootschap van een groot aantal poleis rond de de Aegeïsche Zee
-Doel: wederzijdse bescherming tegen Perzische invallen
-Opgericht in 477 met de Atheense vloot als kern
-Athene had de leiding, de bondskas werd op het tempeleiland Delos beheerd.

De Atheense vloot werd ook de kern van een bondgenootschap van een groot aantal poleis rond de Egeïsche Zee tot wederzijdse bescherming. De Delisch-Attische Zeebond werd opgericht in 477 v.Chr. beschrijf hoe Athene de macht binnen deze bond naar zich toetrok.

  • Tijdens oorlogscampagne tegen Egypte haalden Atheners de bondskas weg uit Delos en brachten deze naar Athene
  • Bondgenoten zagen nu dat 1/60 deel van hun bijdragen gewijd werd aan Pallas Athena, ook werd van hen verwacht dat zij geschenken in natura bijdroegen aan de Dionysusfeesten.
  • Conflicten tussen de bondgenoten moesten berecht worden in Athene
  • Maten en gewichten moesten worden aangepast aan die van Athene

De Delisch-Attische Zeebond, ooit een partnerschap tussen gelijke poleis, ontwikkelde zich tot een Atheens imperium. Wat gebeurde er?

Athene trok steeds meer bevoegdheden naar zich toe:
-De bondskas werd naar Athene overgebracht (‘vanwege de veiligheid’)
-Een steeds groter deel van de bijdragen werd aan Pallas Athene gewijd
-De poleis moesten in natura bijdragen aan de Dyonisus-feesten in Athene
-Conflicten tussen bondgenoten moesten voor een Atheense rechtbank worden beslecht
-Maten en gewichten van de bondgenoten moesten worden aangepast aan de Atheense
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Op welke manier ging de heerszucht van Athene steeds verder?

- Conflicten tussen bondgenoten moesten worden berecht in Atheense rechtbanken
- Maten en gewichten van de bondgenoten moesten aan die van Athene worden aangepast
- Na verloop van tijd spraken de besluiten van de Atheense raad en volksvergadering openlijk over 'de poleis waarover de Atheners heersen'

De Delisch-Attische Zeebond werd een bedreiging voor Sparta, dat de leiding had over een bondgenootschap op de Peloponnesos. Waarom?

Omdat het Atheense imperium, eerst een verdedigingsinstrument tegen de Perzen, veranderd was in een agressieve macht binnen de Griekse wereld zelf.

Welke oorzaken worden genoemd dat Athene deze oorlogen heeft verloren

  • Hoge uitgaven zorgden ervoor dat bijdragen bondgenoten werden verhoogd, als een poleis zich uit de bond wilde trekken werd deze door Athene afgestraft, hierdoor verloor Athene de steun van de bondgenoten
  • Perzië steunde Sparta

Welke twee oorlogen tussen Athene en Sparte zijn gekarakteriseerd en geanalyseerd door Thucydides?

Peloponnesische oorlog, 431-421 en 413-404 v.Chr.

De spanningen tussen Athene en Sparta liepen aan het einde van de 4e EvC hoog op. Waarin uitte zich dit?

-Er werd een reeks grootschalige oorlogen gevoerd (twee daarvan (431-421 en 413-404) werden als ‘Peloponnesische Oorlog’ beschreven (Thucydides))
-De bijdragen van de bondgenoten aan de Zeebond werden fors verhoogd om de oorlogen te kunnen
financieren                                           

Waar was volgens de Atheners het imperium een voorwaarde voor en waarom

Voorwaarde voor de democratie en dan met name voor de financiering van archai in beginsel werden deze niet betaald maar in jaren 440-430 v.Chr. werd voor het eerst een vergoeding gegeven voor deelname aan rechtbank waardoor nu ook armste burgers deze functie konden vervullen met bijbehorende taak van controle ambtsdragende burgers

Wat heeft de doorslag gegeven voor het winnen van de oorlog tegen Athene door Sparta?

De Perzische steun
Zelfoverschatting van de Athenen

Athene verloor uiteindelijk in 403 de Peloponnesische Oorlog. Hoe kwam dat (3)?

-Sparta kreeg steun van Perzië
-De bondgenoten keerden het arrogante Athene de rug toe
-De Atheense demos was niet in staat om voorbij de korte-termijn-winst te denken

Voor- en tegenstanders gingen ervan uit dat de betalingen van de bondgenoten de financiering van archai mogelijk maakten, dit was echter niet het geval. Waar werden de gelden van de bondgenoten voor gebruikt.

  • Bijdragen vormden financiële reserve en dienden als garantie voor leningen
  • Toen na het verlies van de bond in 399 v.Chr. de democratie in Athene hersteld werd beschikten zij niet meer over de bondsbijdragen, toch konden zij een vergoeding voor aanwezigheid in volksvergadering betalen

Waarom werd het behoud van het imperium van Athene gezien als een voorwaarde voor de democratie?

Financiering van archai kwam door de gelden van bondgenoten, waardoor ook andere dan welgestelde burgers in aanmerking kwamen voor archai.

Velen meenden in het 5e-eeuwse Athene dat het behoud van het imperium (= het behoud van de bondskas) gelijkstond met het behoud van de democratie (nl. om de archai  te financieren). Was dat terecht?

-Nee: de bijdrage van de bondgenoten vloeide niet direct vanuit de bondskas naar de polis-kas.
-Wel konden de bijdragen voor Athene als een financiële reserve dienen omdat ze garantie boden voor leningen.
-Na de nederlaag tegen Sparta in 403, het verlies van de bond en een burgeroorlog floreerde de democratie weer als voorheen.

Ook nam men aan dat de bouw van de Akropolis vanaf 447 v.Chr. door bondsgelden is gefinancierd, dit is echter indirect waar. Door wie werd een belangrijk deel van de bouw gefinanierd

Door de schenkingen aan de godin Athena beschikte men over genoeg geld. Het deel, de zestigsten van de bondgenoten werd gebruikt voor de bouw van de vloot

Was het imperium een voorwaarde voor de democratie in Athene?

Nee, dit blijkt uit het floreren van de democratie na de nederlaag van de Atheners tegen Sparta in 403 v.Chr.

Velen dachten ook dat de bouw van de Akropolis door Pericles (v.a. 447) uit de bondskas betaald werd. Was dat terecht?

Nee, ook de Akropolis werd niet direct uit de bondskas betaald, maar grotendeels uit schenkingen aan Pallas Athene, dus in feite door de godin zelf.

In de 4e EvC bouwde de stad Athene opnieuw een bondgenootschap op. Was dit succesvoller dan het eerste bondgenootschap?

Nee, er ontstonden toch weer conflicten tussen de stad Athene en haar bondgenoten, hoewel
-de stad veel voorzichtiger was met het uitoefenen van haar gezag
-deze tweede bond veel nadrukkelijker bedoeld was voor wederzijdse steun en defensie

Na 338 vC was Athene’s hoofdrol in Griekenland in militair en politiek opzicht uitgespeeld. Wat gebeurde er?

Athene en de bondgenoten verloren in 338 de slag bij Chaeronea tegen Philippus II van Macedonië.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo