De oudheid na de oudheid - Het Christendom: schakel tussen de Klassieke Oudheid en West-Europa

12 belangrijke vragen over De oudheid na de oudheid - Het Christendom: schakel tussen de Klassieke Oudheid en West-Europa

Op welke wijze heeft het vroege christendom bijgedragen aan de receptie van de klassieken

Via de taal tot 2de eeuw spraken de kerkvaders Grieks en daarna werd dat Latijn

Wat was de rol van de vroege christenen bij de receptie van de klassieken (5) ?

-De vroege christenen staan zowel praktisch als ideologisch aan het begin van de receptie van de klassieken
-De geestelijke leiders van deze ‘sekte van het jodendom’ spraken aanvankelijk alleen Grieks
-Vanaf de 2eE werd het christendom sterker en traden de Latijn sprekende (en schrijvende) ‘kerkvaders’ op de voorgrond
-Ondanks de felle vervolgingen keerden de kerkvaders zich niet tegen de Grieks-Romeinse cultuur, omdat zij zelf deel uitmaakten van die wereld
-Zij zagen de studie van de heidense literatuur en heidense wetenschappen bovendien als nuttige opmaat tot de studie van de Bijbel

Hoe heeft de kerk in praktisch opzicht de condities kunnen scheppen voor het voortleven van de antieke beschaving?

Doordat het christendom in de vierde eeuw eerst onder keizer Constnatijn de Grote officiële erkenning kreeg,
en later, onder keizer Theodosius I (392), de staatsgodsdienst werd.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke typering werd door christenen in later tijden veel gebruikt om zich te rechtvaardigden voor het bestuderen van kunsten en wetenschappen, die nu eenmaal hun wortels in de heidense oudheid hebben?


De typering van de Griekse kerkvader Origines (185-255), die in een brief aan bisschop Gregorius het gebruik van de zeven artes liberales (vrije kunsten) in het studieprogramma van de antieke en laat-antieke scholen vergeleek met de rijkdommen die de Israëlieten op bevel van Mozes meenamen bij hun uittocht uit Egypte

Verhalen over Odysseus konden voor een christelijke boodschap worden ingezet, zoals b.v. als hij zich aan de mast laat vastbinden om naar gezang van de sirenen te luisteren, waar stond dit verhaal in de christelijke context symbool voor.

  • Odysseus en zijn roeiers staan symbool voor de christenen
  • Sirenen zijn symbool voor aardse leven vol verlokkingen

Wat waren de zeven artes liberales (vrije kunsten) (4)?

-De zeven vakken die deel uitmaakten van het studieprogramma in antieke en middeleeuwse Europese scholen (wiki)
-Astronomie, muziek, grammatica, geometrie, retorica, dialectiek, aritmetica (wiki)
-Ze worden liber (vrij) genoemd omdat ze de opleiding van de vrije mens beogen* (wiki)
-Naast de artes liberales onderscheidde men in de Middeleeuwen ook de artes mechanicae (praktische kunsten) en de artes incertae (onzekere kunsten) (wiki)
*voorbereiding van de student op de uitoefening van wetenschap (filosofie & theologie=scholastiek) in strikte zin, in plaats van voorbereiding op het verkrijgen van een inkomen (wiki)

Welke opties schiep de kerk in praktisch opzicht voor het voortleven van de antieke beschaving

Na de erkenning onder Constantijn de Groet en verheffing tot staatsgodsdienst onder Theodosius I traden geestelijken op als bestuurders in steden en andere eenheden zoals de senaat. In 5de eeuw had kerk sterke bestuurlijke organisatie door verdeling van bisdommen en traden bisschoppen op als Romeinse gouveneurs.

Wat verstaan we onder interpretatio cristiana? Noem een voorbeeld.


Een proces van toe-eigening door christenen van antieke cultuurelementen, waarbij o.a. mythologische verhalen op christelijke wijze werden geïnterpreteerd en ingezet werden om de christelijke boodschap over te brengen.
Voorbeeld: Odysseus en zijn roeiers (die was in de oren hadden gestopt) stonden in christelijke context symbool voor de standvastige christenen die zich niet door aardse verlokkingen (het gezang van Sirenen) van het rechte christelijke pad lieten afbrengen.

Welke organisatie zorgde voor de overlevering en bewaring van teksten en op welke wijze deden zij dit

Kloosters via hun kloosterbibliotheken en scriptorium werden antieke teksten tot aan de uitvinding van de drukpers bewaard, overgeschreven en verspreid

Op welke manieren zijn christendom en kerk het kanaal geworden waarlangs de receptie van de Grieks-Romeinse beschaving mogelijk is geworden (3)?

-Het christendom kreeg in 313 (Edict van Milaan) erkenning van keizer Constantijn en werd later staatsgodsdienst (keizer Theodosius I).
-Vanaf die periode traden geestelijken op als bestuurders in steden en andere bestuurlijke eenheden,
in de 5e eeuw traden bisschoppen op als plaatsvervangers van de voormalige Romeinse gouverneurs
(sterke eigen kerkelijke organisatie (bisdommen))
-Het bestaan van kloosterbibliotheken (bestuderen van geschriften) en scriptoria (kopiëren van geschriften) vormde het belangrijkste mechanisme waarmee gedurende zo’n 1000 jaar christelijke teksten werden overgeleverd

Cassiodorus en bisschop Isidorus van Sevilla waren geestelijken wier werk gedurende de gehele middeleeuwen van grote invloed bleef. Wat schreven zij?

-Cassiodorus* ( 490-585) schreef Institutiones divinarum et saecularium litterarum (Grondslagen van de goddelijke en wereldlijke letteren), een belangrijk werk over christelijk onderwijs
-Isidorus (570-636) schreef Etymologiae (Etymologieën), dat ook nu nog behoort tot de standaardliteratuur over de geschiedenis van het Latijn
*stichter van de abdij Vivarium in Zuid-Italië

rechtvaardiging voor christenen om zich bezig te houden met kunsten en wetenschappen

Kerkvader Origenes (182-255) heeft in brief aan Gregorius later bisschop van Caesarea, gebruik van de 7 vrije kunsten door christenen vergeleken met de rijkdommen die Israëlieten op bevel van Mozes meenamen uit Egypte. Deze typering is later vaak herhaald als rechtvaardiging voor christenen om zich bezig te houden met kunsten en wetenschappen, Juist hier speelde succesvolle toe-eigening een belangrijke rol in proces van collectieve herinnering en receptie.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo