Constantinopel: bouw en groei van keizerlijke metropolis - Urbs Sacra: Religie in Constantinopel

22 belangrijke vragen over Constantinopel: bouw en groei van keizerlijke metropolis - Urbs Sacra: Religie in Constantinopel

Waar was het traditionele centrum van het oude Byzantium geconcentreerd

Op akropolis in noordoosten van de stad

Constantijn de Grote bekeerde zich tot het christendom, en stimuleerde zijn bevolking dat ook te doen. Wat deed hij met de ‘heidense monumenten’ (tempels e.d.) (3)? Noem een voorbeeld.


-De tempels op de acropolis werden geconfisqueerd en gedeeltelijk getransformeerd tot huizen en kerken (aldus schriftelijke bronnen)


-Andere tempels werden van hun schatten beroofd, maar de cultus van deze heiligdommen ondervond geen hinder
-Volgens de traditie schonk Constantijn de stad uit pietas (religieus plichtsbesef) enkele nieuwe cultusgebouwen, die in ieder geval uiterlijk op heidense cultusgebouwen leken, maar waarschijnlijk de functie van christelijke kerk hadden.
-Voorbeeld van dit laatste: Het Capitolium, gewijd aan Jupiter, Juno en Minerva kreeg op het voorplein een monument geplaatst met een kruis erop.

Waar maken schriftelijke bronnen melding van met betrekking tot het traditionele religieuze centrum van het oude Byzantium?

Confiscatie van tempels die daar gesitueerd waren en van de gedeeltelijke transformatie ervan tot huizen of kerken, door Constantijn.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Schriftelijke bronnen vermelden dat Constantijn tempels in beslag nam, wat gebeurde er met deze tempels

Gedeeltelijk werden de tempels verandert in huizen of kerken

Volgens traditie schonk Constantijn, de stad enkele cultusgebouwen, het is onduidelijk of het hierbij om heiligdommen in heidense betekenis ging, waar ging het waarschijnlijk om

Gebouwen die uiterlijke overeenkomsten vertoonden met heidense cultusgebouwen, b.v. Capitolum was gewijd aan Jupiter, Juno en Minerva maar plaatsing van monument met kruis duidt op christelijk.

Welke heiligdommen zijn door Constantijn gebouwd?

- Capitolium
- Pallas Athena
- Heiligdommen voor de tychai (schutsgodinnen)

In de Severische Basilica bouwde Constantijn behalve een bibliotheek en een school ook een tempelcomplex. Aan wie was dit heiligdom gewijd (3)?


-Aan de tychai (schutsgodinnen) van Rome en Constantinopel


-Het complex wordt beschouwd als tegenhanger van de tempel van Venus en Roma, door Hadrianus in Rome gebouwd (2eEnC)
-Het standbeeld van godin Roma kwam waarschijnlijk uit Rome zelf, de tychê van Constantinopolis was een omgewerkt beeld van godin Rhea.

Wat was de tyche van Constantinopel?

Een omgewerkt beeld van de godin Rhea.
Aangepast in houding en ontdaan van de leeuwen, vaste bestanddelen in Rhea's iconografie, werd het cultusbeeld ontmythologiseerd.

Hoe moet de verering van de tychai van de twee steden volgens de auteurs gezien worden?

Uit het feit dat het beeld van godin Rhea ingrijpend aangepast werd (zij werd beroofd van haar leeuwen en voorzien van een scepter), concluderen de auteurs dat de verering van de twee tychai eerder gezien moet worden als een politieke zet dan als een religieuze, heidense manifestatie.

Wat hield het concept romanitas in, en hoe gebruikte Constantijn de dubbele verering van de tychai hiervoor (3)?


-Het concept van romanitas (‘Romeinsheid’) wil zeggen: eerbied voor de wortels van de antieke heidense culten


-Romanitas maakte deel uit van Constantijns ideologische programma om de twee steden met elkaar te verbinden
-Op verschillende plaatsen in de stad werden beelden van de tychê van Constantinopel geplaatst, samen met beelden die men associeerde met Dea Roma (de personificatie van Rome en haar geschiedenis)

Hoe werd het belang van de band tussen beide steden op munten benadrukt?

Vanaf 330 verschenen beide stadsgodinnen op munten uit het gehele rijk
-Constantinopel werd afgebeeld als een Griekse tychê met een kroon en een cornucopiae (hoorn des overvloeds)*
-De stadsgodin van Rome werd gewapend als godin met helm, scepter en wapenschild, gecombineerd met wolven en de vlucht van Aeneas. Muntoplagen met afbeeldingen van Dea Roma zijn kleiner, schaarser en minder divers.

*Hiermee werden verschillende godheden en personificaties als Pax, Victoria en de genus populi romani (de beschermgeest van het Romeinse volk) gecombineerd

Hoe werd de band tussen de nieuwe hoofdstad Constantinopel en de keizer op munten benadrukt?

Op zilveren munten uit een muntvondst uit Constantinopel werd de tyche van Constantinopel voorzien van het opschrift D(ominus) N(oster) Constantinus Max(imus) Triumf(ator) Aug(ustus) waarmee de  band tussen de nieuwe hoofdstad en de keizer werd onderstreept.

Wat moest de decoratie van het forum van Constantijn met standbeelden, afkomstig uit verschillende delen van het rijk, duidelijk maken?

Dat Constantinopel moeiteloos kon wedijveren met zijn voorgangers Troje en Rome.

De sculpturen in de stad betroffen historische figuren, (half)goden, mythische personages en verbeeldingen van rijke verleden van Rome, waarom waren zoveel figuren in de stad geplaatst

Naast vrome boodschap een combinatie van traditionele beeldhouwkunst met nieuwe functionele architectuur.

Waar getuigde het hergebruik van onderdelen (spolia) uit oudere bouwwerken van (Constantinopel)?

- De toe-eigening van de Romeinse traditie
- Overdracht van de cultuur
- Cultuurgoederen van de oude hoofdstad naar de nieuwe

De Romeinse beelden werden uit hun religieuze context gehaald, op welke manier gebeurde dit

De beelden werden in Thermen en hippodroom geplaatst, zoals beelden van Poseidon, Hercules, Aphrodite, Artemis en Hermaphroditus, allen kunnen geassocieerd worden met water.

Onder Constantijn werd het christendom in het rijk geïntegreerd. Noem enkele christelijke bouwprojecten van Constantijn in Rome (3) en Constantinopel (6)).


Rome:


----Basilica Constantiana (nu St Jan in Lateranen)
----De kerk gewijd aan de martelaren Marcellinus en Petrus
----Sint Pieter (?)
Constantinopel:
----Hagia Eirênê (heilige Vrede) op de acropolis
----De kerken gewijd aan de martelaren Acacius en Mocius
----De martyria (gemonumentaliseerde graven) van de martelaren Menas, Agathanonicus en Dynamis (?)
----De heiligdommen van Procopius, Metrophanes, Nicolaas (?)
----De kerken voor de aartsengel Micael (?)
----De Hagia Sophia (? Eerste bouwfase nu toegeschreven aan Constantius II)

Hoe moet de toeschrijving aan Constantijn van de vele christelijke kerken waarvan de ontstaansgeschiedenis niet bekend is, volgens de auteurs gezien worden?


Deze toeschrijvingen moeten gezien worden in de historiografische traditie, waarin de mythevorming rond de persoon van Constantijn de Grote als ‘Eerste Christelijke Keizer’ een hoge vlucht nam.

Onder Constantijn werd christendom in rijk geïntegreerd, op welke wijze werd dit zichtbaar gemaakt

Door de bouw van verschillende kerken o.a. ook de St.-Pieter, in Rome behield heidendom dominante positie in Constantinopel werd christendom dominante religie

Hoe lag de balans tussen christendom en heidendom onder Constantijn in beide steden (Rome en Constantinopel)?


In Rome behield het heidendom, ondanks de bouw van veel grote christelijke gebouwen, haar traditionele, dominante positie. In Constantinopel sloeg de balans door in de richting van het christendom, ook al werden de heidense culten wel nog steeds erkend en geëerbiedigd.

In welk licht moet men de toeschrijving van alle christelijke kerken en heiligdommen aan Constantijn zien

Mythevorming rond zijn persoon als eerste christelijke keizer

De enorm diverse sculpturele decoratie van Constantinopel, in de vorm van historische figuren, (half)goden, mythische personages en verbeeldingen van het rijke verleden van Rome, bracht volgens de auteurs een krachtige politieke boodschap  aan de tijdgenoten. Leg uit.

De kunstschatten werden door hun overplaatsing van Rome naar Constantinopel uit hun context gehaald. Ze werden in een nieuwe functionele context geplaatst: thermen werden bijvoorbeeld verfraaid met beelden van figuren die geassocieerd werden met water en met gezondheid, ongeacht hun historische achtergrond

Boodschappen:

  • De decoratie van het forum (beelden uit verschillende delen van het rijk) maakte duidelijk dat Constantinopel moeiteloos kon wedijveren met voorgangers Rome en Troje
  • Het hergebruik van spolia (onderdelen uit oudere bouwwerken) getuigde van de toe-eigening van de Romeinse traditie door Constantinopel, en van de overdracht van de cultuur(goederen) van de oude hoofdstad naar de nieuwe.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo