Economie in de oudheid: risico mijden en winst maken - Het moderne debat: modernisten en primitivisten

12 belangrijke vragen over Economie in de oudheid: risico mijden en winst maken - Het moderne debat: modernisten en primitivisten

Het debat over antieke economie is (te) lang gedomineerd door aanhangers van twee tegenovergestelde benaderingen. Welke benaderingen waren dat?

1)Positivistische modernisten (uitgangspunt voor verklaringen is de ervaringswerkelijkheid die afhankelijk is van het ingenomen standpunt)
2)Generalistische primitivisten (de antieke economie was primitief en niet te vergelijken met de moderne)

Met welke publicatie begon de discussie tussen modernisten en primitivisten?

Mikhail Rostovtzeffs studies over de economie van het Romeinse rijk en de hellenistische wereld.

Rostovtzeffs legde een sterke nadruk op het belang van (vrije) handel en industrie, en op de grote bloei die beide in de antieke wereld, met name in het Romeins rijk, doormaakten.

Modernistische/positivistische benadering

Voordat in het begin van de 20eE de modernisten en de primitivisten aan een felle discussie over antieke economie begonnen, waren er door ‘generalisten’ al visies ontwikkeld op deelaspecten. Wie waren deze generalisten (4)?

-Adam Smith (1723-1790)
-Karl Marx (1818-1883)
-Max Weber (1864-1920)
-Emile Durckheim (1858-1917)
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

De discussie onder historici en archeologen begon met de publicatie van Mikhail Rostovtzeffs studies over de economie van het Romeinse rijk (1926) en de hellenistische wereld (1941). Waarop legde Rostovtzeff de nadruk in zijn studie

Het belang van de handel en industrie en op de grote bloei die beiden in de antieke wereld doormaakten

Wat waren de standpunten van de positivisten op het gebied van antieke economie?

Aan het begin van de discussie stond het werk van Mikhail Rostovtzeff (1870-1952). Hij benadrukte:
-----het belang van de bloei van vrije handel en industrie in m.n. het Romeinse Rijk
-----de fundamentele gelijkenissen tussen antieke economie en die van de geïndustrialiseerde westerse wereld (handel op grote schaal en specialisatie in streekproducten waren de sleutel tot rijkdom en macht voor de middenklasse)
-----de hoeveelheid en de significantie van de gegevens (m.n. schriftelijke en archeologische bronnen)

Welke tegenbeweging ten opzichte van Rostovtzeff ontstond in de decennia na WO II?

Een sterke (marxistische) tegenbeweging, onder aanvoering van vooral Moses Finley.
Finley stond onder sterke invloed van de Hongaarse econoom Karl Polanyi, die benadrukte hoezeer economische activiteiten in veel samenlevingen ingebed waren in sociale structuren en culturele opvattingen.

Wat waren de standpunten van de primitivisten op het gebied van antieke economie?

Na WOII ontstond een sterke (Marxistische) tegenbeweging met het werk van Moses Finley (1912-1986). In The Ancient Economy (1973) onderstreept hij:
-----het primitieve karakter en de lokale oriëntatie van de antieke economie
-----de relatieve irrelevantie en kleinschaligheid van handel en industrie (grotendeels luxegoederen voor de elite)
-----de afwezigheid van een ondernemende middenklasse van enige economische relevantie in een wereld waar prestige en rijkdom gebaseerd waren op grondbezit

Waarin ligt het spanningsveld tussen de wetenschappelijke werkwijzen van de 20e eeuwse generalistische primitivisten en de materiaalspecialisten?

-De generalisten trachten de historische werkelijkheid deductief te reconstrueren aan de hand van modellen uit de economie of de antropologie
-De (materiaal)specialisten (epigrafen, papyrologen, archeologen) trachten de historische werkelijkheid door inductie uit de verzamelde data te reconstrueren.

In welk spanningsveld speelt de discussie over de antieke economie tussen primitivisten en modernisten zich sinds het begin van de 20eE af?

In het spanningsveld tussen de werkwijzen van de generalistische primitivisten en de materiaalspecialisten.

Finleys belangrijkste werk, The ancient economy (1973) staat lijnrecht tegenover Rostovtzeff, wat waren de kenmerken van de antieke economie volgens Finley

  • Primitief
  • Irrelevante en kleinschalige handel en industrie
  • Lokaal georiënteerd
  • Handel beperkt tot luxegoederen
  • Rijkdom en prestige waren gebaseerd op grondbezit
  • Er bestond geen ondernemende middenklasse van sociale of economische relvantie

Tussen welke twee werkwijzen is een spanning te vinden waarin de huidige discussie over de antieke economie zich afspeelt?

- Deductief: reconsrueren van de werkelijkheid door modellen uit de antropologie of economie (generalisten)
- Inductief: Materiaalspecialisten, het kost grote moeite om hun data te verzoenen met de grove generalisaties die voortkomen uit theoretische modellen.

Het debat is 4 decennia na de publicatie van Finleys boek nog steeds niet voorbij. Finley en zijn navolgers zijn generalisten en hier staan de materiaalspecialisten tegenover op welke manieren werken deze groepen

  • Generalisten reconstrueren deductief de economie a.h.v. modellen uit antropologie of economie
  • Materiaalspecialisten: epigrafen, papyrologen en archeologen gaan indicatief te werk en hebben vaak moeite om hun data te verzoenen met de grove generalisaties die voortkomen uit theoretische modellen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo