Ephesus in de Romeinse keizertijd, ca. 200 n.Chr - Geschiedenis in vogelvlucht

21 belangrijke vragen over Ephesus in de Romeinse keizertijd, ca. 200 n.Chr - Geschiedenis in vogelvlucht

Ephesus neemt een bijzondere plaats in in de geschiedenis van de mediterrane wereld. Waarom?


Omdat de stad verschillende tijdperken heeft gekend:


-een grieks tijdperk
-een hellenistisch tijdperk
-een Romeins tijdperk
-een laat-Romeins Christelijk tijdperk

Wat is bijzonder aan de geschiedenis van Ephesus?

De stad heeft een Griekse, hellenistische, Romeinse en laat-romeins christelijk tijdperk gehad.
daarbij speelde de strategische ligging: kruispunt belangrijke handelsroutes en groot en vruchtbaar ommeland een belangrijke rol

  Ephesus is in de 10de eeuw v.Chr. gesticht door de Ioniërs en kreeg naam in de periode van de Ionische natuurfilosofen (Heraclitus kwam uit deze stad). In archaïsche tijd maakte Ephesus deel uit van Ionische stedenbond, z.g. dodecapolis, bestaande uit 12 steden. Deze stedenbond raakte in de 6de eeuw v.Chr. betrokken bij opstand tegen Perzen.
Aan begin van hellenistische tijd 3de eeuw  v.Chr. verhuizen op initiatief van Lysimachus, koning van Thracië, inwoners van Lebedos en Teos naar Ephesus dat een enorme groei doormaakte en de stad in hellenistische en Romeinse tijd grootste en belangrijkste commerciële centrum van Klein-Azië werd, ook bezat de stad een succesvolle textielindustrie.

De strategisch gunstige ligging heeft een belangrijke rol gespeeld zodat Ephesus zich zo lang wist te handhavens, wat is het belang van de ligging

De stad lag aan het water op een kruispunt van belangrijke handelsroutes met een groot en vruchtbaar ommeland
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke factor speelde een grote rol bij de centrale positie die Ephesus kreeg?

De strategisch gunstige ligging:
-aan het water
-op een kruispunt van belangrijke handelsroutes
-met een groot en vruchtbaar ommeland

Wanneer werd de stad Ephesus gesticht en door wie kreeg zij voor het eerst naam?


-Ephesus werd in de 10eEvC door Ioniërs gesticht.


-Zij kreeg naam in de periode van de Ionische natuurfilosofie, omdat Heraclitus (535-475) uit Ephesus kwam

In loop hellenistische tijd kwam Ephesus onder bewind van koning van Pergamum te vallen toen de laatste koning stierf, Attalus III, vermaakte hij per testament zijn koninkrijk aan Rome, welke status gaven de Romeinen Ephasus

Status van vrije stad, waardoor ze meer privileges hadden

Hoe verliep de geschiedenis van Ephesus in de archaïsche tijd?

-Ephesus maakte deel uit van de Ionische dodecapolis (stedenbond van 12 steden, voornamelijk gelegen aan de Klein-Aziatische kust)
-De steden van de dodecapolis raakten betrokken bij de opstand tegen de Perzen (499)*
-Deze opstand vormde de aanleiding voor de Perzische Oorlogen (494 en 490)
-Herodotus (in Historiae): de eerste botsing tussen Oost en West in de geschiedenis
*(De Perzische verovering van Egypte en de Hellespont vormden een obstakel voor de overzeese handel van de Ioniërs)

Wie verhuisden er in de vroeghellenistische tijd naar Ephesus?

Vele inwoners uit het naburige Lebedos en Teos, op initiatief van Lysimachus (de koning van Thracië en voormalig veldheer van Alexander de Grote)

Dat Antonius en Cleopatra tijdens burgeroorlog 1 jaar in Ephesus hebben doorgebracht heeft geen gevolgen gehad, wat veranderde in de status van de stad onder Augustus

Ephesus werd hoofdstad van de provincie Asia en wordt een van de belangrijkste steden in Klei-Azië

Wat gaf de aanzet tot de ontwikkeling van Ephesus  tot het grootste en belangrijkste commerciële centrum van Klein-Azië in de hellenistische tijd, en ook later in de Romeinse tijd?

In de 3eEvC verhuisden, op initiatief van Lysimachus (koning van Thracië), veel inwoners van het nabijgelegen Lebedos en Teos naar Ephesus.

De stad Ephesus bezat een succesvolle textielindustrie in de Romeinse tijd. Waaruit blijkt dat?

Bijvoorbeeld uit de aanwezigheid van welvarende collegia (beroepsverenigingen) van wolbewerkers en wolverkopers

In late oudheid bleef Ephesus belangrijk ook omdat het christendom een belangrijke rol ging spelen. Welke bijzondere rol speelt Ephesus binnen het christendom.

  • Verhaal van de Zeven Slapers speelt zich af in deze stad
  • Twee kerk concilies, die van 431 is nog steeds oecumenisch
  • Vele kerken waaronder een basilica

Hoe kwam Ephesus onder Romeins bewind?

In 133vC stierf Attalus III, de laatste koning van Pergamum (waaronder Ephesus sinds de 3eE viel), nadat hij bij testament zijn koninkrijk aan Rome vermaakt had

Na inlijving in het Romeinse rijk ging het Ephesus voor de wind. Wat gebeurde er?


-Ephesus kreeg de status van ‘vrije stad’, waardoor ze meer privileges had dan andere steden in Klein-Azië


-Onder Augustus werd Ephesus de hoofdstad van de provincie Asia, en daarmee officieel een van de belangrijkste steden in Klein-Azië*
*Plinius de Oudere: Ephesus is na Smyrna het alterum lumen Asiae (tweede licht van Azië)

Hoe stond de stad Ephesus ervoor tussen de eerste en de derde EnC?

-In het midden van de 2eEnC lijkt Ephesus, na Alexandrë, de belangrijkste en meest welvarende stad in het oostelijke Romeinse rijk te zijn geweest
-De bevolking wordt voor de 3eEnC geschat op 200.000 tot 250.000 mensen

De crises van de 3eEnC lieten ook Ephesus niet onberoerd. Wat gebeurde er?

De stad werd in 262 aangevallen door de Ostrogoten, waarbij de wereldberoemde tempel van Artemis werd verwoest.

In de late oudheid bleef de stad Ephesus een toonaangevende positie houden. Wat droeg daar met name aan bij?

Het christendom ging een belangrijke rol spelen:
-Het beroemde verhaal van de zeven slapers speelde zich af in Ephesus
-Er werden twee kerkconcilies in de stad gehouden, in 449 en 413*
-Er werden vele kerken gebouwd**
*Die uit 413 wordt nog altijd als oecumenisch aangeduid
**zoals de grote basilica (door Justinianus) bij de tombe van evangelist Johannes

Waar houdt het succesverhaal van Ephesus op?

-In 614 wordt de stad verwoest door de Sassanidische Perzen en niet meer opgebouwd.
-De inwoners verhuisden naar een veel kleiner areaal bij de haven en de grote basiliek van de Heilige Johannes

Behalve door oorlogen, werd in Ephesus ook diverse malen schade aangericht door aardbevingen. Door welke (her)bouwprogramma’s kreeg de stad haar urbane karakter?


Het urbane karakter van Ephesus ontstond met name door de bouwprogramma’s ten tijde van de Flavische dynastie en de periode van de adoptiefkeizers in de 2eEnC

Waarin kwam het urbane uiterlijk dat Ephesus in de 2eEnC verwierf, onder andere tot uiting (3)?


-In de bilbliotheek van Celsus (135nC)


-Het theater
-De hoofdstraten die door zuilenrijen werden omzoomd

Welke contemporaine bronnen hebben wij over de geschiedenis van de stad Ephesus (3)?

-Er is relatief weinig over de stad te vinden in historische en literaire bronnen uit de Romeinse tijd
-De meeste informatie komt uit archeologisch materiaal en de meer dan 5000 gevonden inscripties
-Kerkhistorici* hebben veel geschreven over de christologische discussies die in Ephesus gevoerd werden (kerkconcilies)
*(zoals Eusebius van Ceasarea (263-339))

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo