Stedenbouw en architectuur - Architectuur - Ontwerp, technieken en materialen

22 belangrijke vragen over Stedenbouw en architectuur - Architectuur - Ontwerp, technieken en materialen

Wanneer schakelde men in de oudheid een architect in?

-Niet voor gewone woonhuizen waarbij de kennis van bouwwijzen en materialen die de aannemers bezaten, voldoende was.
-Wel voor complex en grote gebouwen zoals tempels waar men wel met uitgewerkte tekeningen en statische berekeningen moet hebben gewerkt

Welke bouwtekeningen zijn een mooie vondst?

De bouwtekeningen in de Apollotempel van Didyma

Bouw- en constructietekeningen uit de oudheid zijn nauwelijks overgeleverd. Waar komt onze kennis over deze tekeningen vandaan (5)?

-Van de tekeningen die wél overgeleverd zijn
-Van Vitruvius die verschillende soorten tekeningen noemt, waarmee werd gewerkt:
----plattegronden (op schaal!)
----aanzichttekeningen
----perspectieftekeningen
-Van verwijzingen in literaire teksten: in Aulus Gellius’ Attische nachten’ maakt redenaar Fronto voor zijn privé-bad een keuze uit ontwerpschetsen op dun perkament
-Van verwijzingen van Vitruvius naar zijn eigen (verloren gegane) tekeningen
-Van bouwtekeningen die in een muur ingekrast zijn (tempel van Apollo in Dydima - alle relevante maten zijn op schaal)
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke informatie levert een nauwkeurige analyse van een antiek gebouw over het ontwerp?

Maatsysteem gebaseerd op onderdelen van het menselijk lichaam: Reliëf uit de vierde eeuw v.Chr. op het eiland Salamis. Geen absolute maten.

Technische boeken en proportie en symmetria

Niet overgeleverd.
Wel:
  • proportie (harmonieuze verhoudingen)
  • en symmetria.

Vitruvius: zonder symmetria en proportio kan geen enkele tempel een doordacht ontwerp hebben.

Bij een nauwkeurige analyse van een antiek gebouw kan men veel informatie over het ontwerp krijgen, welke

  • Maatvoering werd gewerkt met maatsysteem gebaseerd op menselijk lichaam (voet, el, duim.

Hoe komt het dat we de ingekraste bouwtekeningen in de tempel van Apollo in Dydima nog beschikbaar hebben (2)?


-Door de langdurigheid van het project (4eEvC -2eEnC) had men kennelijk de behoefte om de ontwerpen en maateenheden duurzaam vast te leggen


-De inkrassingen zijn nog beschikbaar dankzij het feit dat het project nooit is voltooid (de binnenwanden zijn nooit gepolijst)

Waarom leverde het maatsysteem uit de oudheid geen absolute maten op

  • meetapparatuur bestond uit koorden en houten latten, kleine afwijkingen
  • lokale verschillen in maateenheid

Welke maten gebruikte men bij het maken van ontwerptekeningen voor bouwwerken (4)?

-Men werkte met een maatsysteem gebaseerd op het menselijk lichaam: voet, duim, el, etc.
-Gemeten werd met koorden van bepaalde lengte of met meetlatten (onnauwkeurigheid)
-Er waren lokale verschillen tussen de maten: de ene voetmaat was groter dan de andere
-Bij veel gebouwen lijkt de voet de leidende maateenheid te zijn geweest: alle andere belangrijke maten (lengte, breedte, hoogte) werden d.m.v. de voet in onderlinge proporties uitgedrukt.

Wanneer raakte vloerverwarming in zwang?

In de laathellenistische tijd

Technische handboeken voor bouwkunde zijn er wel geweest, maar net als bouwtekeningen nauwelijks overgeleverd. Hoe weten wij dat ze bestaan hebben?

Vitruvius ontleende veel aan deze geschriften, zodat wij er via hem enigszins een beeld van kunnen krijgen.

Hoe beschrijft Vitrivius proportie (proportio)

Het nemen van een vastgestelde maateenheid, waarmee onderdelen van gebouw op elkaar en op totaal worden afgestemd, zie blz. 323

Welke sleutelbegrip heeft men o.m. nodig om antieke gebouwen te kunnen begrijpen?

-Proportie
-De verhoudingen tussen de onderdelen van een gebouw en in ruimtes moesten harmonieus zijn
-Vitruvius*: “zonder symmetria en proportio kan geen enkele tempel een doordacht ontwerp hebben”

*(De architectura III)

Wat bedoelde Vitruvius met symmetria en proportio?

-Symmetria: ‘een evenwichtige verhouding, waarvan architecten de principes uiterst nauwgezet moeten volgen’
-Proportio: ‘die in het Grieks analogia genoemd wordt', is het nemen van een vaste maateenheid, waarmee de onderdelen van het gebouw op elkaar en op het totaal worden afgestemd.
-Uit proportio (de vaste maateenheid) resulteert het systeem van symmetria (evenwichtige verhoudingen)

In De Architectura  II bespreekt Vitruvius de soorten en kwaliteiten van verschillende bouwmaterialen. Welk besef wil hij volgens de auteurs hiermee overbrengen?


Het besef dat de gebruikte materialen in belangrijke mate het uiterlijk van een bouwwerk bepalen.

Welke voordelen had het werken met beton

  • grote gebouwen ontstonden in relatief korte tijd
  • ongeschoolde arbeidskrachten konden worden gebruikt, goedkoop
  • rationalisatie van bouwproces

Welke ontdekking bracht tegen het einde van de 3eEvC een ware revolutie in de bouwkunst op het Italisch schiereiland teweeg (5)?


De ontdekking van een specie die de basis werd van opus caementicium (het Romeinse beton):


----Toevoeging van vulkanisch poeder aan de gebruikelijke mortel (zand, kalk en water) gaf een bouwmateriaal dat na uitharding zeer sterk en waterbestendig was
----Toevoeging van een hoeveelheid caementa (breuksteen) aan deze mortel gaf het beton volume
----Een betonnen oppervlak kon gepleisterd worden mits voorzien van opgemetselde schillen (natuursteen, baksteen)
----De betonnen fundamenten van een gebouw werden rechtstreeks in een bekisting gestort
----Voor koepels, ton- en kruisgewelven werden ‘formelen’ (houten mallen) getimmerd

Vanaf 1ste eeuw v.Chr. werden schillen in baksteen opgetrokken, waar werd dit hittebestendig materiaal nog meer voor gebruikt

vloerverwarming in badgebouwen

In de loop der eeuwen perfectioneerden de Romeinen de techniek van het bouwen in beton. Het Pantheon is hier een goed voorbeeld van. Leg uit (3).

-De betonnen koepel van het Pantheon overspant een ruimte met een diameter van 43,30m
-Het toeslagmateriaal van het opus caementicium onderin de koepel bestaat uit zware breuksteen
-Het toeslagmateriaal van het opus caementiciumbovenin de koepel bestaat uit licht vulkanisch puimsteen

Wat was het grote voordeel van het bouwen in beton (3)?

-Grote gebouwen konden in relatief korte tijd worden opgetrokken:
-Veel van het voorbereidende werk kon door ongeschoolde arbeiders gedaan worden (alleen de timmerlieden die de formelen voor de ingewikkelde gewelfconstructies maakten, waren vaklieden)
-Met een goede logistiek en aansturing van mensen kon een grote rationalisatie van het bouwproces worden bereikt

Noem twee voorbeelden van grote bouwprojecten die dankzij het gebruik van beton in korte tijd werden neergezet.


1)      Het Colosseum (10 jaar), eind 1eEnC


2)      De Thermen van Caracalla (4 jaar), begin 3eEnC

Het gebruik van baksteen nam een hoge vlucht. Schets kort hoe het gebruik toenam (3).

-Vanaf de 1eEvC werd baksteen in toenemende mate gebruikt voor de schil van betonnen gebouwen (i.p.v. natuursteen)
-Vanwege de hittebestendigheid werd het in de hellenistische periode al snel ook  gebruikt voor de hypocaustum (vloerverwarming) van badgebouwen
-Vanaf de 1eEnC namen de keizers organisatie van grootschalige baksteenproductie voor schillen van gebouwen ter hand. In de provincies nam het leger het voortouw bij de productie van baksteen en dakpannen

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo