Economie in de oudheid: risico mijden en winst maken - Economische groei

20 belangrijke vragen over Economie in de oudheid: risico mijden en winst maken - Economische groei

Waarom is het nagenoeg onmogelijk om groei te meten?

- Geen betrouwbare cijfers
- Weinig datareeksen die het mogelijk maken om ontwikkelingen over een langere periode nauwkeurig in kaart te brengen

Waar lag, tot voor kort, wel en niet het accent in het debat over antieke economie?

Wel:
-op de chronologische ontwikkeling van de antieke economie
-op de structuren die de economie vorm gaven (kwaliteit)
Niet of nauwelijks:
-op de schaal waarop dat alles zich afspeelde (kwantiteit)
(deze structuren werden als permanent en onveranderlijk gezien voor de oudheid als geheel)

Ook in het debat over de economische groei is verandering in gekomen waar ging tot voor kort de aandacht uit als men het over economische groei had

De structuren van de economie en minder op de schaal. De structuren werden als permanent en onveranderlijk gezien voor de gehele oudheid
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Hoe staat men tegenwoordig tegenover kwaliteit en kwantiteit van de antieke economie?

Tegenwoordig is men het (vooral op basis van  het archeologische materiaal) er over eens dat de verschillen in kwaliteit en kwantiteit tussen bepaalde perioden van de oudheid zo groot zijn, dat het onzinnig zou zijn om het bestaan van veranderingen in de schaal van de economie te ontkennen.

De verschillen in kwaliteit en kwantiteit van archeologisch materiaal tussen bepaalde perioden zijn zo groot dat men de veranderingen in schaal van de economie niet kan onderkennen. De economie van de Romeinse keizertijd was groter dan van archaïsch Griekenland en er moet wel sprake geweest zijn van groei, wat is het grote probleem als men onderzoek wil doen naar de economische groei

Het is vrijwel onmogelijk om groei te meten omdat:
  • Geen betrouwbare cijfers
  • Weinig datareeksen die mogelijk maken om ontwikkelingen in kaart te brengen

Wat houden de begrippen extensief en intensief uit met betrekking tot economische groei?

Extensief: De economie groeide mee met de bevolking
Intensief: De economie groeide harder dan de bevolking & het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking steeg

Wat verstaat men onder proxy data ?

Gegevens die indirect iets zeggen over het bestudeerde onderwerp (bijv. de antieke economie)

Archeologen maken gebruik van proxy data wat wordt hiermee bedoeld

Gegevens die indirect iets kunnen zeggen over economische ontwikkelingen

Wat getuigd Walter Scheidel met betrekking tot de economische groei in de oudheid?

Gedurende de oudheid is via geleidelijke technologische vernieuwing het Malthusiaanse plafond langzaam verhoofd, maar de groei was uiteindelijk toch niet intensief genoeg:

De integratie van de mediterrane wereld en Noordwest-Europa onder Rome, leidde tot omstandigheden die landbouwopbrengsten, handel en informatiestromen zodanig deden toenemen dat het inkomen per hoofd van de bevolking steeg.
De welvaart stimuleerde vervolgens echter een bevolkingsgroei die niet ondersteund werd door een verdere economische groei, waardoor de voordelen van deze ontwikkelingen weer verdwenen en de reële inkomens van mensen er gemiddeld genomen op achteruigingen.

In welke gevallen moet de onderzoeker zijn toevlucht nemen tot proxy data ?

Wanneer het onderwerp van studie niet de kwantificeren is in meetbare gegevens, en er dus geen betrouwbare datareeksen zijn om de ontwikkelingen over een langere periode nauwkeurig in kaart te brengen.

Het bekendste voorbeeld over het gebruik van proxy data is het onderzoek naar scheepswrakken deze suggereren dat er een groei was in late Romeinse republiek en neergang na 1ste eeuw op welke manier wordt de herkomst en route van de gestrande schepen getraceerd

Via amforen in de lading

Noem twee gevallen waarin proxy data gebruikt zijn voor de analyse van economische groei in de oudheid.

1.Scheepswrakken:
------Herkomst en route van de gestrande schepen konden getraceerd worden aan de hand van de gevonden amforen.
-----De aantallen gestrande schepen (weergegeven in aantallen per halve eeuw) geven een indruk van de omvang van de economie (een explosieve groei in de late Romeinse republiek en een neergang na de 1eEnC).
2.Het gehalte aan koper- en lood-deeltjes in de ijskappen van Groenland.
-----Ook deze gegevens suggereren een piek gedurende de Romeinse keizertijd

Andere proxy data zijn de gehaltes aan koper- en looddeeltjes in de ijskappen op Groenland waar kunnen deze informatie over geven

De hoeveelheid mijnbouw die plaatsvond gedurende een bepaalde periode

Proxy data zijn vaak problematisch en niet geheel betrouwbaar. Welke factoren vertroebelen bijvoorbeeld het beeld in het geval van de scheepswrakken en de metaaldeeltjes in de ijskappen?

-Scheepswrakken: de gegevens worden vertekend doordat er ook ander, vergankelijk verpakkingsmateriaal gebruikt is wat niet teruggevonden kan worden
-Metaaldeeltjes: het is onduidelijk wáár de mijnbouw die deze metaaldeeltjes produceerde, plaatsvond (het kon ook in China zijn)

Wanneer men uitgaat van een zekere mate van economische groei, kan men twee situaties tegenkomen. Welke zijn dat?

1.Extensief: de economie groeit mee met de bevolking
2.Intensief: de economie groeit harder dan de bevolking – het gemiddelde inkomen stijgt per hoofd van de bevolking

Wat verstaan we onder het malthusiaanse plafond?

De bevolkingsdruk wordt groter dan het gebied kan dragen – het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking daalt.

(Wiki: het malthusiaans plafond is een uitvloeisel van de theorie van Thomas Malthus (1766-1834) die stelt dat er een grens is aan de groei van de bevolking door de gelimiteerde beschikbare hoeveelheid land).

Waarom is het verschil tussen extensieve en intensieve groei zo belangrijk

Bij extensieve groei wordt de bevolkingsdruk op een moment groter dan de economie kan dragen, z.g. Malthusiaanse plafond, het gevolg is lager inkomen en slechtere leefomstandigheden. Bij intensieve kent men deze problemen niet

Waarom is het onderscheid tussen extensieve en intensieve groei bij de bestudering van de (antieke) economie cruciaal?

Omdat een samenleving bij extensieve groei stuit op de grenzen van het mogelijke: het malthusiaanse plafond: het gemiddelde inkomen per hoofd van bevolking daalt.
Bij intensieve groei (zoals in de geïndustrialiseerde wereld) is dat niet het geval, het gemiddeld inkomen per hoofd bevolking kan stijgen.

De vraag is of de economische groei in klassieke oudheid intensief genoeg was om Malthusiaanse plafond te vermijden. Welke visie heeft Walter Scheidel (2009)

In de oudheid is via technologische ontwikkeling dit plafond voortdurend langzaam verhoogd. Uiteindelijk was de groei niet intensief genoeg.

De vraag rijst of de antieke economie intensief genoeg was om het malthusiaanse plafond te vermijden. Wat was het antwoord van Walter Scheidel?

Walter Scheidel (1966- ) betoogde in 2009 dat het plafond gedurende de oudheid geleidelijk werd verhoogd maar dat de economie uiteindelijk toch niet intensief genoeg was. De oorzaak:
1.Landbouwopbrengsten, handel en informatiestromen namen toe dankzij de integratie van het Mediterrane gebied met Noordwest Europa onder Rome – het inkomen per hoofd van de bevolking steeg.
2.De welvaart stimuleerde vervolgens een bevolkingsgroei die niet verder ondersteund werd door een verdere economische groei. De voordelen van de economische groei werden hierdoor teniet gedaan en het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking ging per saldo achteruit.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo